Nhận diện khuôn mặt, công nghệ thanh toán tương lai của thương mại điện tử
Cùng với sự phát triển của thương mại điện tử, các hình thức thức thanh toán điện tử đang phát triển nhanh và dần thay thế tiền mặt trong các giao dịch hàng ngày. Trong vài năm qua, thanh toán điện tử đã cho thấy rất nhiều ưu điểm mà thanh toán bằng tiền mặt không có và trở nên phổ biến hơn với người tiêu dùng. Có nhiều hình thức thanh toán cho người tiêu dùng lựa chon.
Ảnh: minh họa
Thanh toán bằng các loại thẻ
Đây là hình thức thanh toán đặc trưng nhất của thanh toán điện tử, chiếm đến 90% tổng số các giao dịch điện tử
Có thể thanh toán bằng 2 loại thẻ sau:
- Thanh toán bằng thẻ tín dụng hoặc thẻ ghi nợ quốc tế bằng các loại thẻ Visa, Mastercard, American Express, JCB qua cổng thanh toán OnePay
- Thanh toán bằng thẻ ghi nợ nội địa là hình thức thanh toán ít phổ biến ở Việt Nam nhưng rất được ưa chuộng ở nước ngoài.
Thanh toán qua cổng
Người tiêu dùng có thể thanh toán thông qua các cổng thanh toán điện tử của các ngân hàng như F@st MobiPay của ngân hàng Techcombank, VietiniPay của ngân hàng Vietinbank, cổng thanh toán Đông Á của ngân hàng Đông Á… một cách thuận tiện, nhanh chóng, an toàn và bí mật.
Thanh toán bằng ví điện tử
Các ví điện tử được chấp nhận bởi nhiều website bán hàng vì vậy người tiêu dùng chỉ cần sở hữu ví điện tử tương ứng là có thể thanh toán được. Một số ví điện tử ở Việt Nam như:
Ví điện tử AirPay của công ty cổ phần phát triển thể thao Việt Nam (Vietnam Esposts)
Ví điện tử Payoo của công ty cổ phần trực tuyến Cộng đồng Việt (Vietunion)
Thanh toán bằng các thiết bị di động thông minh
Với sự phổ biến của điện thoại thông minh cho nên các dịch vụ thanh toán qua điện thoại thông minh – Mobile Banking trở thành hình thức thanh toán phổ biến hiện nay. Đây là hình thức thanh toán được xây dựng dựa trên sự liên kết của ngân hàng, nhà cung cấp dịch vụ viễn thông, hệ thống tiêu dùng và người tiêu dùng
Thanh toán bằng nhận diện khuôn mặt
Thay vì thanh toán bằng ví điện tử, mã QR thì người tiêu dùng có thể thanh toán bằng nhận diện khuôn mặt. Hình thức thanh toán đang được triển khai ở nhiều nước trên thế giới như Trung Quốc, Hàn Quốc, Thái Lan, Nga…
Nhận diện khuôn mặt là một loại phần mềm sinh trắc học ánh xạ các đặc điểm khuôn mặt của một cá nhân về mặt toán học và lưu trữ dữ liệu dưới dạng faceprint (dấu khuôn mặt). Phần mềm sử dụng các thuật toán Deep Learning để so sánh ảnh chụp trực tiếp hoặc hình ảnh kỹ thuật số với faceprint được lưu trữ để xác minh danh tính của một cá nhân. Nhận diện khuôn mặt thường được sử dụng trong các hệ thống an ninh và có thể được so sánh với các dạng sinh trắc học khác như các hệ thống nhận dạng vân tay hay tròng mắt.
Đây là một hình thức thanh toán vẫn còn mới lạ với người dân Việt Nam. Giữa năm 2019, Ngân hàng TMCP An Bình (ABBank) đã ra mắt bản thử nghiệm ứng dụng dịch vụ tài chính mới với tên gọi tham khảo Wee@ABBank. Từ đầu năm 2021 một số cửa hàng tiện tại thành phố Hồ Chí Minh đã bắt đầu triển khai hình thức thanh toán này. Giờ đây người tiêu dùng không cần phải mang theo thẻ hay điện thoại để thanh toán vưa. Việc thanh toán trở nên dễ dàng hơn với vài giây quét khuôn mặt, sau đó thuật toán sẽ xác minh danh tính khách hàng.
Với các hình thức thanh toán điện tử khác, người tiêu dùng sẽ gặp phải nguy cơ bị mất thẻ, bị lộ thông tin tài khoản, mất điện thoại… Thanh toán bằng nhận diện khuân mặt người tiêu dùng không còn phải lo lắng đến những vấn đề đó nữa. Không phải lo lắng việc bị đánh cắp tài khoản thanh toán hay bị lộ tài khoản, mật khẩu thanh toán.
Các thuật toán nhận diện khuôn mặt sử dụng AI thực hiện quét khuôn mặt và tham chiếu đến ảnh được lưu trong cơ sở dữ liệu sẽ nhận diện chính xác vì vậy người tiêu dùng không phải lo lắng khuôn mặt thiếu sáng, tối, góc nghiêng hay trang điểm đậm nhạt mà không nhận diện được.
Tuy nhiên nhận diện khuôn mặt đang gặp phải nhiều lo ngại về vấn đề pháp lý, tính riêng tư. Nhiều người lo lắng công nghệ nhận diện khuôn mặt bị sử dụng để giám sát mọi người ở bất cứ đâu, bất cứ lúc nào một cách bất hợp pháp nhưng thanh toán bằng nhận diện khuôn mặt vẫn là xu thế thanh toán điện tử phổ biến trong tương lai.
TS. Nguyễn Đăng Hậu,ThS. Bùi Thị Thanh
