Cần hoàn thiện quy định ưu đãi đối với hoạt động chuyển giao công nghệ

Trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư đang diễn ra mạnh mẽ, chuyển giao công nghệ đã trở thành yếu tố quan trọng cho sự phát triển bền vững của các quốc gia. Tại Việt Nam, việc ứng dụng và chuyển giao công nghệ không chỉ đóng vai trò lớn trong quá trình phát triển kinh tế - xã hội mà còn góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Tuy nhiên, để hoạt động này thực sự mang lại hiệu quả cao nhất, cần có sự hoàn thiện về các quy định pháp lý, đặc biệt là các chính sách ưu đãi dành cho doanh nghiệp tham gia chuyển giao công nghệ.

Trong khuôn khổ Sự kiện Kết nối công nghệ và đổi mới sáng tạo Việt Nam năm 2024 (Techconnect & Innovation Vietnam 2024), ngày 30/9, Bộ KH&CN phối hợp UBND TP. Hà Nội tổ chức Diễn đàn "Chính sách quản lý công nghệ phục vụ phát triển kinh tế - xã hội".

Chia sẻ về chính sách pháp luật hiện hành liên quan đến hoạt động chuyển giao công nghệ, ông Nguyễn Hoàng Linh (Vụ trưởng Vụ Đánh giá, Thẩm định và Giám định công nghệ, Bộ KH&CN) cho biết, thời gian qua, Đảng và Nhà nước đã chú trọng đến công tác chuyển giao công nghệ và có những quyết nghị kịp thời đối với nội dung này.

Ông Nguyễn Hoàng Linh, Vụ trưởng Vụ Đánh giá, Thẩm định và Giám định công nghệ, Bộ KH&CN nêu ý kiến tại Diễn đàn - Ảnh: VGP/Hoàng Giang

Tuy nhiên, mặc dù Luật Chuyển giao công nghệ đã được ban hành vào năm 2017 cùng với nhiều văn bản pháp luật liên quan, nhưng việc thực thi các quy định vẫn còn nhiều hạn chế. Ông Nguyễn Hoàng Linh cho rằng, cần phải tiếp tục hoàn thiện các quy định về ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp cho hoạt động chuyển giao công nghệ.

Trong 10 năm qua, chính sách ưu đãi về thuế chưa thực sự phát huy hiệu quả, chưa tạo được động lực đáng kể cho doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp trong nước và doanh nghiệp FDI. Để khắc phục, cần bổ sung các biện pháp ưu đãi thuế mạnh mẽ hơn, nhằm thúc đẩy hoạt động chuyển giao công nghệ giữa các đối tác, nâng cao chất lượng công nghệ trong nước và đáp ứng nhu cầu phát triển bền vững.

Ngoài ưu đãi về thuế, các quy định liên quan đến đất đai cũng cần được điều chỉnh để phù hợp với nhu cầu thực tế. Theo đề xuất của ông Nguyễn Hoàng Linh, chính sách ưu đãi về đất đai cần được đồng bộ với quy định về đầu tư, đặc biệt là trong các dự án chuyển giao công nghệ. Điều này bao gồm việc xem xét bổ sung quy định miễn, giảm tiền thuê đất cho các dự án có hoạt động chuyển giao công nghệ, khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực công nghệ tiên tiến. Việc hoàn thiện các quy định về đất đai không chỉ hỗ trợ doanh nghiệp mà còn giúp tạo ra môi trường thuận lợi hơn cho hoạt động chuyển giao công nghệ, góp phần nâng cao hiệu quả đầu tư và phát triển kinh tế địa phương.

Ảnh minh họa.

Một vấn đề nổi cộm khác là quy định về thẩm định công nghệ trong các dự án đầu tư. Hiện tại, một số dự án chỉ yêu cầu cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư mà không cần phải trải qua quá trình thẩm định công nghệ. Điều này tạo ra “lỗ hổng” trong chính sách quản lý nhà nước về công nghệ, gây ra nhiều rủi ro về việc sử dụng công nghệ lạc hậu hoặc không an toàn đối với môi trường. Do đó, ông Nguyễn Hoàng Linh đã đề xuất bổ sung quy định thẩm định công nghệ cho các dự án này, nhằm đảm bảo việc ứng dụng công nghệ tiên tiến và đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Ngoài ra, quy định về việc xác định công nghệ lạc hậu cũng cần được điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn. Hiện tại, theo Nghị định 31/2021/NĐ-CP, máy móc, thiết bị có tuổi đời trên 10 năm bị coi là lạc hậu, nhưng không phải trường hợp nào máy móc có tuổi đời cao cũng thuộc dạng lạc hậu. Điều này đặc biệt đúng đối với các ngành công nghiệp ít có sự thay đổi nhanh chóng về công nghệ như cơ khí, chế tạo. Việc nghiên cứu sửa đổi và bổ sung các quy định này là cần thiết để tránh tình trạng vướng mắc trong quá trình thẩm định công nghệ và tạo điều kiện cho doanh nghiệp áp dụng công nghệ phù hợp với đặc thù ngành.

Nhìn chung, chuyển giao công nghệ không chỉ là một công cụ để nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia mà còn là nền tảng để Việt Nam hướng tới mục tiêu phát triển bền vững. Tuy nhiên, để đạt được mục tiêu này, việc hoàn thiện các quy định ưu đãi đối với hoạt động chuyển giao công nghệ là yếu tố then chốt. Từ ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp, đất đai, đến thẩm định công nghệ, các quy định này cần được đồng bộ, hợp lý và phù hợp với thực tiễn. Chỉ khi có một khung pháp lý đầy đủ và hiệu quả, doanh nghiệp mới có thể tiếp cận được các công nghệ tiên tiến, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động, gia tăng giá trị sản phẩm và đóng góp tích cực vào nền kinh tế quốc gia.