3 nhà lập pháp EU sắp phụ trách các lĩnh vực chính sách công nghệ quan trọng
Liên minh Châu Âu dường như đã đạt được thỏa thuận chính trị về danh sách 26 ủy viên sẽ thực hiện kế hoạch chính sách của Chủ tịch Ursula von der Leyen trong nhiệm kỳ năm năm tới.
Cuộc bỏ phiếu cuối cùng vẫn đang chờ đợi vào tuần tới, nhưng theo bản tin Brussels Playbook của Politico vào thứ Năm, thông tin cho thấy có khả năng cao rằng Ủy ban Châu Âu mới sẽ chính thức bắt đầu hoạt động vào ngày 1 tháng 12.
Chúng tôi đã lựa chọn ba ủy viên được chỉ định để theo dõi các động thái liên quan đến chính sách công nghệ trong nhiệm kỳ dài năm năm, kéo dài đến năm 2029. Họ sẽ chịu trách nhiệm ở nhiều lĩnh vực quan trọng như phát triển hạ tầng kỹ thuật số, đầu tư công nghệ, hỗ trợ các công ty khởi nghiệp, cũng như thực thi các quy định của EU đối với các tập đoàn công nghệ lớn.
Teresa Ribera Rodríguez - Phó chủ tịch điều hành phụ trách Chuyển đổi sạch, công bằng và cạnh tranh
Teresa Ribera Rodríguez, nguồn hình ảnh: Ủy ban Châu Âu
Teresa Ribera Rodríguez, chính trị gia trung tả người Tây Ban Nha, sẽ trở thành một trong những nhân vật quan trọng nhất trong Ủy ban Châu Âu sắp tới, khi bà đảm nhận vị trí Phó Chủ tịch Điều hành (EVP) về Chuyển đổi Kinh tế và Tóm tắt Khí hậu. Nhiệm vụ này không chỉ quan trọng trong bối cảnh bảo vệ môi trường mà còn mang lại cho bà thẩm quyền trong việc thực thi các quy định cạnh tranh, một lĩnh vực mà Margaret Vestager đã làm việc rất chăm chỉ và khiến nhiều gã khổng lồ công nghệ như Apple, Amazon, Google và Meta phải dè chừng trong nhiều năm qua.
Sự kết hợp giữa các lĩnh vực chiến lược mà Ribera Rodríguez phụ trách khiến bà trở thành một nhân vật có sức ảnh hưởng lớn trong Ủy ban mới — ít nhất là về lý thuyết.
Trong những năm gần đây, EU đã nỗ lực kiểm soát sức mạnh của các nền tảng công nghệ lớn thông qua Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA), có hiệu lực từ tháng 3 năm nay. Đạo luật này thiết lập một bộ quy tắc nhằm điều chỉnh cách thức hoạt động của các nền tảng lớn, bao gồm việc cấm hành vi tự ưu tiên và yêu cầu tính minh bạch cũng như khả năng tương tác. Mục tiêu là tạo ra một môi trường cạnh tranh công bằng hơn cho các đối thủ và người tiêu dùng.
Chủ tịch Ursula von der Leyen đã nhấn mạnh rằng việc thực thi các quy định trong môi trường kỹ thuật số sẽ là ưu tiên hàng đầu trong nhiệm kỳ thứ hai của bà với tư cách là người lãnh đạo EU.
Với vai trò Giám đốc Cạnh tranh của EU, Ribera Rodríguez sẽ có quyền quyết định quan trọng trong lĩnh vực công nghệ. Bà sẽ tiếp quản một loạt các cuộc điều tra liên quan đến DMA, trong đó có các cuộc điều tra chống lại Apple và Meta, nơi mà EU đang nghi ngờ có vi phạm nhưng chưa đưa ra quyết định tạm thời cho đến năm tới. Việc tự ưu tiên của Google cũng đang là đối tượng điều tra, trong khi Amazon có thể sẽ đối diện với cuộc điều tra mới vào năm sau.
Các hình phạt theo quy định của DMA có thể lên tới 10% doanh thu hàng năm toàn cầu hoặc hơn cho những công ty tái phạm. Sự nhấn mạnh vào việc tuân thủ quy định đã bắt đầu có tác động đáng kể tới hoạt động của các công ty công nghệ lớn. Chẳng hạn, Apple đã phải cho phép phân phối ứng dụng qua web và Meta đang dần hướng tới các quảng cáo "ít cá nhân hóa hơn".
Như vậy, Ribera Rodríguez sẽ đối mặt với nhiều thách thức để tăng cường mỹ thuật thực thi quy định và kèm theo các biện pháp trừng phạt theo DMA. Bà cũng sẽ tiếp tục giám sát việc thực thi cạnh tranh theo cách truyền thống, lĩnh vực mà EU vừa phạt Meta gần 840 triệu đô la do các hành vi liên quan đến dịch vụ quảng cáo.
Bên cạnh đó, Ribera Rodríguez sẽ phải giải quyết nhiều vụ việc chưa được giải quyết, trong đó có cuộc điều tra kéo dài về sự thống trị của Google trong lĩnh vực quảng cáo trực tuyến. EU đã từng đưa ra cảnh báo rằng họ có thể phải xem xét việc chia tách Google nếu có những chứng cứ cho thấy hành vi chống cạnh tranh của công ty này.
Sự pha trộn giữa trách nhiệm giám sát về công nghệ và bảo vệ môi trường có thể tạo ra những bước tiến đột phá dưới sự lãnh đạo của Ribera Rodríguez, qua đó hình thành một môi trường cạnh tranh công bằng hơn cho nền kinh tế kỹ thuật số của EU trong tương lai.
Đẩy nhanh thực thi chính sách cạnh tranh: Hiện đại hóa viện trợ nhà nước và giảm thiểu "mua lại sát thủ"
Tại phiên điều trần phê chuẩn ở Nghị viện Châu Âu, Teresa Ribera Rodríguez đã thể hiện quyết tâm mạnh mẽ trong việc cải cách chính sách cạnh tranh của Liên minh Châu Âu (EU) nhằm thúc đẩy việc thực thi nhanh chóng và hiệu quả hơn. Bà đã cam kết cải thiện khả năng thực thi Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA) và tận dụng các nguồn lực để tập trung vào những công ty vi phạm nghiêm trọng nhất.
Một trong những cam kết quan trọng nhất của bà là trấn áp các vụ "mua lại sát thủ" — những thương vụ mà các công ty lớn thực hiện nhằm ngăn chặn sự đổi mới từ các công ty khởi nghiệp. Ribera Rodríguez nhấn mạnh rằng, hoạt động mua bán và sáp nhập (M&A) của các công ty công nghệ lớn sẽ ngày càng bị siết chặt tại EU, có tác động tích cực đến sự phát triển của các doanh nghiệp mới và các nhà đầu tư.
Trong bức thư gửi Ribera Rodríguez, Chủ tịch Ursula von der Leyen đã khẳng định rằng việc thực thi DMA và ngăn chặn các vụ mua lại sát thủ là những ưu tiên hàng đầu trong chính sách cạnh tranh hiện tại. Theo đó, Ribera Rodríguez cần nhanh chóng giải quyết những thách thức trong thị trường kỹ thuật số, đặc biệt là các mô hình kinh doanh dựa trên nền tảng và dữ liệu.
Chủ tịch von der Leyen cũng đã nêu rõ tầm quan trọng của việc thích ứng với các yếu tố địa chính trị đang gia tăng và yêu cầu Ribera Rodríguez giám sát quá trình đơn giản hóa quy tắc về viện trợ nhà nước. Mục tiêu là để EU có thể nhanh chóng khôi phục năng lực cạnh tranh thông qua các "Dự án Quan trọng vì Lợi ích Chung của Châu Âu" (IPCEI), đồng thời hỗ trợ các lĩnh vực chiến lược như vi điện tử, pin, và cơ sở hạ tầng đám mây thế hệ mới.
Khi nhiệm vụ này được đề ra, Donald Trump đã được bầu làm Tổng thống Hoa Kỳ, tiếp tục thúc đẩy sự bất ổn và các rủi ro thương mại đối với EU. Điều này đặt ra thách thức lớn cho Ribera Rodríguez trong việc áp dụng các quy định chống độc quyền mà không bị coi là động thái chính trị hay chống lại Mỹ. Sự phát triển trong khả năng cạnh tranh của EU trong bối cảnh toàn cầu đang biến động sẽ là điểm đáng chú ý trong nhiệm kỳ của bà.
Henna Virkkunen - Phó chủ tịch điều hành phụ trách Chủ quyền công nghệ, An ninh và Dân chủ
Henna virkkunen, nguồn hình ảnh: Ủy ban Châu Âu
Henna Virkkunen, trong vai trò Phó Chủ tịch Điều hành (EVP) mới, không chỉ chịu trách nhiệm về công nghệ mà còn được giao nhiệm vụ quan trọng liên quan đến "Công nghệ Kỹ thuật số và Biên giới". Điều này có nghĩa là bà sẽ đóng vai trò chủ chốt trong việc xây dựng chiến lược công nghệ của Liên minh Châu Âu (EU), hướng đến việc cải thiện cách tiếp cận đối với công nghệ web, trí tuệ nhân tạo (AI) và nhiều lĩnh vực khác.
Bà Virkkunen sẽ tập trung vào việc thúc đẩy đầu tư cho đổi mới và tiếp nhận công nghệ, điều này sẽ yêu cầu bà chú ý đến các lĩnh vực như an ninh mạng, kỹ năng số, và xây dựng cơ sở hạ tầng kỹ thuật số — bao gồm cả việc phát triển các ứng dụng như ví kỹ thuật số của EU. Cùng với đó, bà còn có trách nhiệm đảm bảo thực thi các quy định kỹ thuật số hiện hành.
Đặc biệt, về lĩnh vực trí tuệ nhân tạo, EU mới đây đã thông qua một khuôn khổ điều chỉnh AI dựa trên rủi ro, được gọi là Đạo luật AI của EU. Việc thực thi quy định này dự kiến sẽ bắt đầu từ đầu năm tới, với các mốc thời gian tuân thủ cụ thể trong những tháng và năm tiếp theo. Tuy nhiên, bức thư sứ mệnh từ Chủ tịch Ursula von der Leyen nhấn mạnh rằng mục tiêu chính không chỉ là thực thi quy định mới mà còn là "thúc đẩy đổi mới trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo". Điều này có nghĩa là Virkkunen sẽ được khuyến khích ưu tiên việc phát triển hệ sinh thái AI.
Một trong những nhiệm vụ hàng đầu của bà là hỗ trợ các công ty khởi nghiệp AI trong việc sử dụng siêu máy tính của EU để đào tạo các mô hình trí tuệ nhân tạo. Bà cũng sẽ xây dựng "Chiến lược áp dụng AI" nhằm thúc đẩy các ứng dụng công nghiệp và nâng cao dịch vụ công. Ngoài ra, Virkkunen sẽ tham gia vào việc thành lập Hội đồng nghiên cứu AI châu Âu, giúp khai thác tiềm năng của dữ liệu trong nghiên cứu và phát triển.
Ngoài AI, EU kỳ vọng bà sẽ thúc đẩy đầu tư vào các lĩnh vực công nghệ tiên tiến khác như siêu máy tính, chất bán dẫn, Internet vạn vật (IoT), công nghệ gen, máy tính lượng tử và công nghệ vũ trụ.
Một trong những trách nhiệm quan trọng của Virkkunen là thúc đẩy “Đạo luật phát triển AI và đám mây của EU”, nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ trong việc phát triển năng lực tính toán. Đạo luật này sẽ giúp kết nối các công ty khởi nghiệp sáng tạo với công nghệ máy tính tiên tiến, từ đó thúc đẩy sự phát triển của các công nghệ mới.
Tất cả các nỗ lực này đều nhằm đạt được mục tiêu về “chủ quyền công nghệ”, mà von der Leyen đã liên kết với khả năng cạnh tranh tổng thể của khối. Chúng ta sẽ cùng chờ xem những bước đi tiếp theo của Virkkunen trong việc định hình tương lai công nghệ của EU.
Việc thực thi Đạo luật dịch vụ số và phải làm gì về X?
Với vai trò Phó Chủ tịch Điều hành (EVP) phụ trách công nghệ, Henna Virkkunen đã được giao nhiệm vụ quan trọng trong việc thực thi Đạo luật Dịch vụ Số (DSA), một bộ quy định song hành với Đạo luật Thị trường Kỹ thuật số (DMA). DSA nhằm đảm bảo các dịch vụ số hoạt động đúng đắn với người tiêu dùng, như việc xóa bỏ nội dung bất hợp pháp và thực thi các điều khoản riêng của họ, đồng thời thiết lập các quy tắc trách nhiệm đối với các nền tảng lớn.
Virkkunen sẽ phải xử lý một chuỗi các cuộc điều tra DSA đang diễn ra, bao gồm việc xem xét các nền tảng thương mại điện tử như AliExpress và Temu, cùng với các mạng xã hội như Facebook, Instagram, TikTok và X (Twitter). Nếu các vi phạm được xác nhận, các công ty này có thể phải đối mặt với hình phạt lên đến 6% doanh thu hàng năm toàn cầu.
Cuộc điều tra X hiện là sự phát triển chú ý nhất, với một số phát hiện sơ bộ đã được công bố vào mùa hè này. Virkkunen sẽ thay thế cựu ủy viên Thierry Breton, người đã gây ấn tượng mạnh với sự nổi bật và các cuộc đụng độ công khai với Elon Musk, chủ sở hữu nền tảng này.
Khi thực thi quy định kỹ thuật số, một trong những ưu tiên hàng đầu của Virkkunen là bảo vệ trẻ em trực tuyến. Trong phiên điều trần với các thành viên Nghị viện Châu Âu (MEP), bà đã cam kết trình bày một kế hoạch hành động để chống lại nạn bắt nạt trên mạng và xem xét các "rủi ro hệ thống", như vấn đề với các thuật toán gây nghiện.
Một nhiệm vụ quan trọng khác trong kế hoạch của bà là xử lý các "mô hình đen tối", tức là các kỹ thuật không đạo đức trực tuyến như thiết kế gây nghiện và tiếp thị người ảnh hưởng trên mạng xã hội. Bà cũng sẽ phải giải quyết các vấn đề trong lĩnh vực thương mại điện tử. Đây là những ưu tiên đang được Ủy ban thực hiện với DSA.
Thông tin sai lệch trực tuyến cũng là một lĩnh vực mà Virkkunen sẽ tập trung, đặc biệt với mục tiêu bảo vệ "dân chủ" trong chức vụ của mình. Tuy nhiên, vấn đề này đang trở nên ngày càng phức tạp, đặc biệt khi đối của bà là Elon Musk, người có nền tảng X chứa đựng nhiều nội dung không đúng sự thật.
Nếu xung đột giữa EU và X leo thang trong năm tới, Virkkunen có thể sẽ phải quyết định có nên tạm dừng quyền truy cập vào nền tảng này trong khu vực hay không, vì DSA cho phép cấm dịch vụ vi phạm trong một số trường hợp khẩn cấp.
Trước đó, Thierry Breton đã công khai cảnh báo về quyền lực của Elon Musk, nhưng hiện ông đã mất vị trí quyền lực sau khi xung đột với Ursula von der Leyen, trong khi ảnh hưởng của Musk đang gia tăng. Điều này đặt Virkkunen vào một tình huống phức tạp, tạo ra một thách thức lớn cho bà trong việc thực hiện DSA một cách "nhanh chóng và hiệu quả".
Như người Phần Lan nói, "Lykkyä tykö!" (Chúc may mắn!), Virkkunen sẽ cần nhiều điều đó để dẫn dắt trong thời kỳ thách thức này.
Ekaterina Zaharieva - Ủy viên phụ trách Khởi nghiệp, Nghiên cứu và Đổi mới
Ekaterina Zaharieva, nguồn hình ảnh: Ủy ban Châu Âu
Mặc dù không giữ vị trí Phó Chủ tịch Điều hành, nhưng Ekaterina Zaharieva, với vai trò là ủy viên được chỉ định phụ trách các công ty khởi nghiệp và nghiên cứu phát triển (R&D), có khả năng sẽ trở thành một nhân vật quan trọng trong cộng đồng khởi nghiệp và nghiên cứu của Châu Âu trong năm năm tới.
Trong bức thư nhiệm vụ được gửi bởi Chủ tịch Ursula von der Leyen, Zaharieva được giao nhiều nhiệm vụ quan trọng. Một trong số đó là soạn thảo “Đạo luật Đổi mới Sáng tạo Châu Âu,” nhằm đơn giản hóa các quy định quản lý trong khối, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi để tiếp cận vốn đầu tư mạo hiểm cho các công ty khởi nghiệp và các sáng kiến đổi mới tại Châu Âu. Bà cũng sẽ phát triển các biện pháp hỗ trợ để thử nghiệm công nghệ mới, ví dụ như các cơ chế thử nghiệm pháp lý.
Một trong những phàn nàn đáng kể từ ngành công nghiệp là chìm ngập trong quy định của EU có thể cản trở các công ty khởi nghiệp trong khu vực, trong khi các công ty toàn cầu lại không gặp phải sự ràng buộc tương tự. Kế hoạch chính sách của von der Leyen nhằm thể hiện sự tích cực hơn trong việc hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp.
Cụ thể, Zaharieva sẽ phải đưa ra "Chiến lược khởi nghiệp và mở rộng quy mô của EU" với mục tiêu phát triển hệ sinh thái công nghệ địa phương. Tại phiên điều trần xác nhận, bà đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc mở rộng quyền truy cập vào nguồn tài trợ và giảm thiểu các thủ tục hành chính phức tạp. Tuy nhiên, cách thức thực hiện những mục tiêu này sẽ là thách thức lớn đối với bà.
Ngoài ra, Zaharieva còn được giao nhiệm vụ lãnh đạo việc đề xuất “Đạo luật Khu vực Nghiên cứu Châu Âu.” Đạo luật này nhằm thúc đẩy nghiên cứu và đổi mới bằng cách hỗ trợ sự di chuyển tự do của các nhà nghiên cứu, cũng như kiến thức khoa học và công nghệ trong khu vực.
Zaharieva cũng sẽ mở rộng Hội đồng Đổi mới Châu Âu (EIC) và Hội đồng Nghiên cứu Châu Âu (ERC). Trong nỗ lực phát triển EIC, bà sẽ giúp xây dựng một mạng lưới các nhà đầu tư công nghệ uy tín để kết nối và thúc đẩy đầu tư từ khu vực tư nhân vào các dự án đổi mới trong nước. Bên cạnh đó, bà cũng tham gia vào việc thiết lập Hội đồng Nghiên cứu AI Châu Âu, một phần trong chiến lược của EU để phát triển lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.
Cuối cùng, Zaharieva đã cam kết thúc đẩy các quốc gia thành viên trong EU đạt mục tiêu chi 3% cho nghiên cứu và đổi mới sáng tạo. Bà nhấn mạnh rằng nghiên cứu và đổi mới phải là trung tâm trong chương trình nghị sự của EU nhằm tăng cường khả năng cạnh tranh của khối.
Với những thách thức và nhiệm vụ quan trọng này, Zaharieva sẽ có một vai trò lớn trong việc định hình tương lai sáng tạo của Châu Âu.
