Đã 75 năm trôi qua kể từ ngày 19/12/1946 nhưng vẫn có người chưa thể cắt nghĩa được: Vì sao dân tộc Việt Nam vừa mới hưởng nền độc lập chưa được bao lâu đã lại phải cầm súng chiến đấu và chiến đấu dài ngày đến thế? Phải chăng Việt Nam đã bỏ lỡ cơ hội hòa bình và "gây sự" trước? Dẫu còn có nhiều cách hiểu và lý giải khác nhau nhưng có một thực tế lịch sử không thể bàn cãi, đó là: khi "cỗ máy chiến tranh của thực dân Pháp ở Việt Nam đã bắt đầu quay, quay một cách tàn nhẫn"-như cách nói của nhà sử học Pháp Philippe de Villers-thì một cuộc chiến toàn cục trở thành điều không thể tránh khỏi.