AI và công nghệ số đang dẫn dắt dịch vụ công Malaysia

Malaysia đang thực hiện những bước tiến quan trọng trong việc tích hợp chuyển đổi số và trí tuệ nhân tạo (AI) vào khu vực công, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của chính phủ và đảm bảo đội ngũ công chức luôn nhạy bén, sẵn sàng đối mặt với bối cảnh toàn cầu thay đổi nhanh chóng.

Những nỗ lực này không chỉ giúp hiện đại hóa dịch vụ công (DVC) mà còn hướng tới xây dựng một lực lượng lao động công linh hoạt, thích nghi với tương lai công nghệ.

Hiện đại hóa DVC với trọng tâm là con người và công nghệ

Cục Dịch vụ công (JPA) của Malaysia đang tích cực tìm kiếm các phương pháp tối ưu để cải tiến DVC, tập trung vào tự động hóa và các công cụ số nhằm trang bị cho công chức những kỹ năng cần thiết trong một môi trường làm việc mới, đầy năng động và phụ thuộc vào công nghệ. Trong một tuyên bố gần đây, JPA nhấn mạnh quá trình hiện đại hóa cần được lên kế hoạch kỹ lưỡng, đảm bảo sự bền vững lâu dài cho lực lượng lao động.

JPA đã triển khai nhiều sáng kiến cụ thể, chẳng hạn như các chương trình đào tạo dựa trên năng lực và thúc đẩy ứng dụng công nghệ số. Những nỗ lực này thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc chuẩn bị cho công chức sẵn sàng đối phó với các thách thức tương lai, đồng thời đảm bảo đội ngũ lao động công có thể thích nghi với những yêu cầu không ngừng thay đổi của khu vực công.

Malaysia đang tích cực tìm kiếm các phương pháp tối ưu để cải tiến DVC. Ảnh: BERNAMA

Tuyên bố của JPA được đưa ra nhằm phản hồi đề xuất của cựu Bộ trưởng Y tế Khairy Jamaluddin về việc thành lập một cơ quan chuyên trách hiệu quả chính phủ, tạm gọi là DOGE (Government Efficiency Department), lấy cảm hứng từ sáng kiến tương tự tại Mỹ do CEO Tesla Elon Musk dẫn dắt. DOGE tại Mỹ tập trung vào cắt giảm chi tiêu liên bang và cải thiện hiệu quả chính phủ. JPA đánh giá cao ý tưởng này và khẳng định họ luôn cam kết nâng cao hiệu quả DVC.

Theo JPA, từ lâu cơ quan này đã chú trọng đến hiệu quả và triển khai hàng loạt sáng kiến nhằm nâng cao năng lực lao động, bao gồm tái đào tạo (reskilling), nâng cao kỹ năng (upskilling), đa dạng hóa kỹ năng và tái bố trí nhân sự để đáp ứng nhu cầu ngày càng biến đổi của DVC.

Để tiếp tục thúc đẩy mục tiêu này, JPA sẽ tổ chức “Hội nghị DVC sẵn sàng cho tương Lai” vào ngày 7 và 8/10/2025, trùng với sự kiện Đại hội ASEAN 2025. Hội nghị sẽ là nền tảng để công chức trao đổi kiến thức, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn và tăng cường hợp tác khu vực, qua đó nâng cao năng lực cạnh tranh và khả năng đổi mới của dịch vụ công Malaysia, hướng tới một hệ thống hiệu quả, linh hoạt và bền vững hơn.

Xây dựng chính sách AI của Malaysia

Song song với nỗ lực của JPA, Văn phòng Trí tuệ nhân tạo (AI) quốc gia (NAIO) cũng đang đạt được những bước tiến lớn trong việc thúc đẩy chương trình nghị sự AI của Malaysia, phối hợp chặt chẽ với các kế hoạch hiện đại hóa của JPA. NAIO đã thành lập các Nhóm Công tác chuyên biệt (Working Groups – WGs), quy tụ chuyên gia từ các lĩnh vực công nghệ, học thuật, chính phủ, doanh nghiệp và xã hội dân sự.

Các nhóm này sẽ cùng nhau xây dựng chính sách AI của Malaysia, đảm bảo các chính sách được dựa trên nguyên tắc đạo đức, lợi ích công cộng và tính bền vững lâu dài. Nhiệm vụ chính của họ là đạt được các mục tiêu cụ thể và kết quả đo lường được, tập trung vào việc tăng cường khả năng kiểm soát của Malaysia đối với năng lực AI, cơ sở hạ tầng dữ liệu và an ninh. Một ưu tiên hàng đầu là thiết lập mô hình quản trị và hướng dẫn đạo đức, đảm bảo việc sử dụng AI có trách nhiệm, tin cậy và minh bạch.

NAIO cũng đặt mục tiêu xây dựng niềm tin của công chúng vào AI thông qua việc củng cố khung quản trị AI và đẩy nhanh quá trình áp dụng công nghệ này vào các ngành trọng điểm như y tế, giao thông, nông nghiệp và DVC. Chẳng hạn, trong y tế, AI có thể hỗ trợ chẩn đoán nhanh hơn; trong giao thông, nó giúp tối ưu hóa lưu lượng xe cộ; và trong nông nghiệp, AI cải thiện hiệu suất sản xuất - tất cả đều mang lại lợi ích thiết thực cho người dân.

Các ứng dụng AI cụ thể trong DVC

JPA và NAIO đang cùng hướng tới một mục tiêu chung: củng cố vị thế của Malaysia như một quốc gia tiên phong trong nền kinh tế dựa trên AI. Sự kết hợp giữa Chương trình Cải cách DVC của JPA và chiến lược AI của NAIO phản ánh tầm nhìn của Malaysia về một tương lai số hóa toàn diện, hiệu quả và bền vững.

Thông qua việc thúc đẩy hợp tác công - tư, Malaysia đang tạo ra một môi trường linh hoạt và kiên cường, sẵn sàng thích nghi với những tiến bộ công nghệ trong tương lai. JPA cho biết họ luôn sẵn sàng đối thoại và hợp tác với các bên liên quan, bao gồm cả khu vực tư nhân, để không ngừng nâng cao hiệu quả DVC, đồng thời giữ vững sứ mệnh phục vụ người dân.

Những sáng kiến này đang định hình tương lai của DVC Malaysia, đảm bảo hệ thống này không chỉ hiện đại mà còn đủ sức đối mặt với những thay đổi nhanh chóng của thời đại công nghệ. Tăng cường DVC trực tuyến Malaysia đã đạt được tiến bộ trong việc số hóa DVC, với sự hỗ trợ từ AI để nâng cao trải nghiệm người dùng.

Malaysia đang thực hiện những bước tiến quan trọng trong việc tích hợp chuyển đổi số và AI vào khu vực công. Ảnh minh họa

Theo OpenGov Asia, sáng kiến hợp tác giữa Google và Bộ Kỹ thuật số (Digital Ministry) Malaysia mang tên “AI at Work” đã triển khai Gemini for Google Workspace cho 445.000 công chức từ tháng 12/2024. Công cụ này giúp tự động hóa các tác vụ như soạn thảo chính sách, lập kế hoạch ngân sách và xử lý phản hồi từ công dân, giảm thời gian xử lý và tăng tính chính xác.

Mới đây, vào tháng 1/2025, Ủy ban Truyền thông và Đa phương tiện Malaysia (MCMC) đã ra mắt "Aifa" (Trợ lý kiểm tra thông tin AI), một chatbot AI được thiết kế để chống lại sự lan truyền của tin tức giả mạo. Aifa cho phép công dân xác minh tính xác thực của thông tin đang lưu hành trực tuyến, hỗ trợ nhiều ngôn ngữ, bao gồm tiếng Anh, tiếng Mã Lai, tiếng Quan Thoại và tiếng Tamil. Người dùng có thể truy cập Aifa thông qua cổng thông tin Sebenarnya.my hoặc qua WhatsApp.

Những năm gần đây, chính phủ Malaysia đã tăng cường nỗ lực chuyển đổi số, tập trung vào việc đảm bảo khả năng cạnh tranh của quốc gia này trong bối cảnh công nghệ toàn cầu. "Nếu không chấp nhận và tiếp thu ngay bây giờ, chúng ta sẽ bị tụt hậu nếu đến quá muộn", Thủ tướng YAB Dato' Seri Anwar Ibrahim từng nhấn mạnh tính cần thiết, đặc biệt trước sự đổi mới AI.

Ngoài các sáng kiến ​​được thực hiện để nâng cao cả cơ sở hạ tầng AI và kiến ​​thức về AI, chính phủ cũng đang áp dụng phương pháp "làm gương" để đổi mới bằng AI. Vì thế, nhiều tổ chức công đã tích hợp các công cụ AI vào hoạt động của họ để tăng cường nỗ lực, chi phí thấp hơn nhưng có tác động cao hơn.

Chẳng hạn, Tổng cục Kế toán Malaysia đã đạt được độ chính xác ấn tượng 99% trong xử lý tài liệu tự động cho khối lượng lớn các tài liệu đa dạng bằng Azure AI Document Intelligence. Điều này đã mở ra những cải tiến đáng kể về hiệu quả hoạt động và giảm lỗi xử lý, cho phép phân bổ lại nguồn nhân lực một cách chiến lược hơn.

Trong khi đó, MYStartup của Bộ Khoa học, Công nghệ và Đổi mới (MOSTI) đang sử dụng AI hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp của Malaysia. Chatbot thông minh của họ trao quyền cho các công ty khởi nghiệp khám phá các nguồn lực, nguồn tài trợ và hỗ trợ có sẵn theo những cách mà trước đây không thể thực hiện được.

Trong môi trường phức tạp ngày nay, khu vực công liên tục chịu áp lực phải cung cấp các DVC dân chất lượng, cung cấp nhiều dịch vụ có chiều rộng và chiều sâu, cũng như tốc độ phản hồi nhanh chóng với nhu cầu của công dân. Bằng cách giải phóng thời gian dành cho các nhiệm vụ nhận thức lặp đi lặp lại, AI giải phóng các viên chức công để họ có thể tập trung năng lượng vào các hoạt động có giá trị gia tăng cao hơn, đòi hỏi các kỹ năng phức tạp hơn. Tác động này là hữu hình và có ý nghĩa.

Theo một nghiên cứu do Microsoft ủy quyền hợp tác với Malaysia Centre4IR và Access Partnership, ước tính rằng Malaysia có khả năng tạo ra 113,4 tỷ USD năng lực sản xuất với việc áp dụng rộng rãi AI.

Perumahan Rakyat 1Malaysia (PR1MA), cơ quan nhà ở chính trực thuộc Bộ Nhà ở và Chính quyền địa phương Malaysia, chẳng hạn - đã giảm 30% thời gian dành cho các nhiệm vụ hành chính sau khi triển khai Copilot cho Microsoft 365 trên toàn bộ các bộ phận công nghệ thông tin, nhân sự, tài chính và pháp lý của mình.

Thúc đẩy thiết kế và triển khai AI có trách nhiệm

Mặc dù các khả năng thú vị của AI là động lực mạnh mẽ để áp dụng trong khu vực công, nhưng sức mạnh chuyển đổi phải được sử dụng có trách nhiệm. Các chính phủ cần cân nhắc cẩn thận các trường hợp sử dụng AI tiềm năng để hiểu cách chúng có thể được triển khai một cách có đạo đức và có trách nhiệm, theo những cách xứng đáng với sự tin tưởng của mọi người để khuyến khích áp dụng rộng rãi.

Những điều này phù hợp với các nguyên tắc được nêu trong Lộ trình AI quốc gia và Nguyên tắc quốc gia về quản trị và đạo đức AI của Malaysia, phản ánh sự công nhận ngày càng tăng của quốc tế rằng AI cần được sử dụng một cách có trách nhiệm, để tối đa hóa lợi ích trong khi giảm thiểu rủi ro.

Để thúc đẩy hơn nữa việc mua sắm, phát triển và triển khai AI có trách nhiệm - sự hợp tác giữa khu vực công và tư là điều cần thiết để cùng nhau xác định những khoảng trống và triển khai các giải pháp phù hợp với mọi người. Về vấn đề này, các sáng kiến ​​như sandbox đã nổi lên như một nền tảng có giá trị để thử nghiệm bằng chứng khái niệm AI trong khu vực công đối với các rủi ro cụ thể trước khi triển khai rộng rãi hơn.

Cuối cùng, kinh nghiệm của những người áp dụng AI sớm trong cả khu vực công của Malaysia và trên toàn cầu cho thấy giá trị của AI là có thật và có thể đạt được. Nhưng tất cả vẫn đang là những bước đi ban đầu trong cuộc chạy marathon AI. Theo nghiên cứu của Microsoft Malaysia, các nhà lãnh đạo khu vực công phải có cách tiếp cận dài hạn, cẩn thận nắm bắt các khả năng tiên tiến của AI để mang lại nhiều tác động hơn cho hàng triệu công dân mà họ phục vụ mỗi ngày./.