Biết ít hơn về AI khiến mọi người cởi mở hơn khi áp dụng nó vào cuộc sống của họ

Sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi diện mạo cuộc sống hàng ngày, và câu hỏi lớn được đặt ra là: Ai sẽ dễ dàng tiếp nhận và áp dụng AI vào cuộc sống của họ nhất?

Trong nhiều trường hợp, người ta thường nghĩ rằng những người am hiểu về công nghệ sẽ là những người háo hức nhất trong việc áp dụng AI. Tuy nhiên, nghiên cứu mới của chúng tôi, được đăng trên Tạp chí Tiếp thị, cho thấy một thực tế ngược lại: những người có kiến thức ít về AI lại cởi mở hơn trong việc sử dụng công nghệ này.

Chúng tôi gọi hiện tượng này là "mối liên kết trình độ học vấn thấp hơn - khả năng tiếp thu cao hơn". Sự khác biệt trong cách tiếp cận này đã xuất hiện ở nhiều nhóm người, trong nhiều bối cảnh và quốc gia khác nhau. Phân tích dữ liệu từ công ty nghiên cứu thị trường Ipsos trên 27 quốc gia cho thấy, người dân ở những nơi có trình độ hiểu biết về AI thấp hơn thường dễ dàng chấp nhận công nghệ này hơn so với những người ở những quốc gia có trình độ hiểu biết cao hơn. Tương tự, khảo sát sinh viên đại học tại Hoa Kỳ cũng cho thấy những người ít hiểu biết về AI có xu hướng chỉ ra việc sử dụng AI cho các nhiệm vụ học thuật nhiều hơn.

Nguyên nhân của mối liên kết này nằm ở cách AI thực hiện những nhiệm vụ mà trước đây chúng ta chỉ nghĩ có con người mới có thể làm được. Khi AI sáng tạo nghệ thuật, viết một phản hồi xúc động hay chơi nhạc, nó mang đến cảm giác kỳ diệu, như thể đang xâm lấn vào không gian của con người. Những người có kiến thức về AI thường nhận thức rằng, mặc dù AI có thể làm những điều ấn tượng nhưng nó không thực sự sở hữu cảm xúc hay các phẩm chất của con người. Họ từ đó có thể cảm thấy công nghệ này ít kỳ diệu hơn.

Trong khi đó, những người ít hiểu biết về AI có thể bị thu hút bởi sự "kỳ diệu" mà công nghệ này mang lại, khiến họ cởi mở hơn trong việc sử dụng các công cụ AI. Nghiên cứu của chúng tôi cũng cho thấy rằng sự liên kết này mạnh mẽ hơn khi AI được sử dụng trong các lĩnh vực mà người ta liên tưởng đến đặc điểm của con người như hỗ trợ cảm xúc hay tư vấn. Nhưng với các nhiệm vụ không đòi hỏi cảm xúc như phân tích số liệu, những người hiểu biết về AI hơn lại có xu hướng tiếp cận tốt hơn phần mềm bởi họ quan tâm đến hiệu quả thực tế của công nghệ.

Một điều thú vị là liên kết này vẫn tồn tại mặc dù những người có kiến thức thấp về AI thường coi AI là kém hiệu quả hơn, không đạo đức hoặc thậm chí là đáng sợ. Sự cởi mở của họ đối với AI dường như xuất phát từ việc ngạc nhiên trước khả năng của công nghệ này, bất chấp các khía cạnh tiêu cực đã được nhận thức.

Những phát hiện này mở ra cái nhìn mới về cách mọi người phản ứng với các công nghệ mới. Một số nghiên cứu cho thấy người tiêu dùng có xu hướng đánh giá cao công nghệ mới, trong khi những người khác lại tỏ ra hoài nghi. Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy nhận thức về "sự kỳ diệu" hay sức hấp dẫn của AI chính là yếu tố then chốt định hình những phản ứng này.

Vấn đề không phải là năng lực, nỗi sợ hãi hay đạo đức

Sự hiểu biết này đặt ra một thách thức cho các nhà hoạch định chính sách và giáo dục. Khi những nỗ lực nhằm nâng cao kiến thức về AI có thể làm giảm sự ngạc nhiên và thích thú của mọi người đối với công nghệ này, chúng ta cần cân bằng giữa việc giúp người dân hiểu AI và giữ cho họ cởi mở với việc áp dụng nó. Để tối đa hóa tiềm năng của AI, các doanh nghiệp, nhà giáo dục và nhà hoạch định chính sách cần hiểu rõ cách nhận thức về "sự kỳ diệu" ảnh hưởng đến sự cởi mở của mọi người đối với công nghệ này.

Bằng cách làm như vậy, chúng ta có thể phát triển và triển khai các sản phẩm, dịch vụ mới dựa vào AI, đồng thời giúp mọi người nhận ra cả lợi ích và rủi ro liên quan đến công nghệ. Điều lý tưởng là mọi việc được thực hiện mà không làm mất đi sự ngạc nhiên, cảm hứng mà AI mang lại cho những người đón nhận công nghệ mới này, từ đó thúc đẩy sự phát triển tích cực của AI trong cuộc sống hàng ngày.