Bộ Công an nhận diện một số phương thức, thủ đoạn lừa đảo mới trên không gian mạng

17:12, 01/08/2025

Tội phạm công nghệ cao trên không gian mạng ngày càng gia tăng với nhiều thủ đoạn tinh vi, biến tướng theo tình hình thực tế. Bộ Công an vừa công bố loạt phương thức lừa đảo phổ biến và mới xuất hiện, nhằm cảnh báo người dân nâng cao cảnh giác, tránh trở thành nạn nhân.

Nhằm tăng cường công tác phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản qua mạng, Bộ Công an đã công bố một số phương thức, thủ đoạn lừa đảo mới của tội phạm công nghệ cao. Thông tin này được nêu trong báo cáo tiến độ triển khai Công điện số 139/CĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về việc phòng, chống lừa đảo trên không gian mạng. Việc nhận diện rõ các hình thức lừa đảo giúp người dân nâng cao cảnh giác, không rơi vào "bẫy" của các đối tượng xấu.

Theo Bộ Công an, hiện nay tội phạm lừa đảo sử dụng công nghệ cao đang áp dụng nhiều chiêu thức tinh vi, phổ biến nhất gồm:

Giả danh cơ quan pháp luật để đe dọa và yêu cầu nạn nhân chuyển tiền. Một số đối tượng tự xưng là công an, cán bộ điều tra, cán bộ nhà nước hoặc nhân viên các cơ quan như Trung tâm An ninh mạng, Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, Bộ Tài chính,... Họ đưa ra các lý do như đang điều tra, xác minh hoặc hỗ trợ lấy lại tiền bị lừa, đồng thời hướng dẫn nạn nhân cài đặt các ứng dụng giả mạo dịch vụ công (như VNeID, dichvucong, ứng dụng liên quan đến thuế,...) để kiểm soát thiết bị và chiếm đoạt tài khoản ngân hàng. Hình thức này chiếm tới 21,47% trong số các vụ lừa đảo được thống kê.

Lừa đảo thông qua hình thức tuyển dụng online. Đối tượng đăng tin tuyển dụng cộng tác viên bán hàng online, làm nhiệm vụ kiếm tiền, yêu cầu nạn nhân chuyển tiền để "đặt cọc" hoặc "chạy thử việc", chiếm 21,01%.

Lợi dụng tâm lý đầu tư kiếm lời để lừa đảo qua các sàn chứng khoán, sàn ngoại hối, tiền điện tử, thương mại điện tử hoặc đầu tư vào các “tập đoàn kinh tế”. Hình thức này chiếm 20,53%.

Lừa đảo thông qua hoạt động mua bán hàng hóa trực tuyến như đặt hàng qua mạng nhưng không giao hàng, giao hàng giả mạo,... chiếm 8,03%.

Chiếm quyền điều khiển hoặc giả mạo tài khoản mạng xã hội, rồi vay tiền, nhờ chuyển tiền hoặc mua hộ thẻ cào điện thoại. Hình thức này xảy ra khá phổ biến và chiếm 8,67%.

Lừa đảo tình cảm qua mạng, đưa ra các kịch bản tặng quà có giá trị lớn để chiếm đoạt tài sản của nạn nhân, chiếm khoảng 5,8%.

Ngoài ra, một số phương thức khác cũng được ghi nhận như: sử dụng hình ảnh, video nhạy cảm đã bị cắt ghép để tống tiền; lừa đảo mở thẻ tín dụng hạn mức cao; cho vay tiền online; giả danh các tổ chức từ thiện; rao bán vé máy bay và tour du lịch giá rẻ nhằm chiếm đoạt tiền.

Bộ Công an nhận diện một số phương thức, thủ đoạn lừa đảo mới trên không gian mạng

Việc nhận diện rõ các hình thức lừa đảo giúp người dân nâng cao cảnh giác, không rơi vào "bẫy" của các đối tượng xấu

Đáng chú ý, Bộ Công an cũng cảnh báo một số thủ đoạn mới vừa xuất hiện:

Lừa đảo bằng hình thức “cược thạch”, “cược đá”: Các đối tượng sử dụng mạng xã hội như Facebook, TikTok để livestream “cắt đá tìm ngọc”. Tuy nhiên, toàn bộ nội dung đều được dàn dựng nhằm lôi kéo người xem nộp tiền đặt cọc hoặc góp vốn để chiếm đoạt.

Giả danh cán bộ công an qua hình thức gọi video call, tạo dựng bối cảnh phòng làm việc giống cơ quan công an với người mặc quân phục đang lấy lời khai. Thủ đoạn này khiến nạn nhân tin tưởng và làm theo yêu cầu chuyển tiền.

Gửi giấy triệu tập giả mạo đến tận nhà, sử dụng con dấu và chữ ký giả của Thẩm phán Tòa án nhân dân để đe dọa và yêu cầu “chạy án”. Một số vụ việc đã xảy ra tại Hà Nội.

Lợi dụng các chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước để lừa đảo: Khi có thông tin về việc sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã, đối tượng lừa gọi điện yêu cầu đổi căn cước công dân, cập nhật thông tin cá nhân theo mẫu mới.

Khi có chủ trương miễn học phí cho học sinh, đối tượng mạo danh cán bộ cơ quan chức năng lừa người dân đăng ký nhận hoàn tiền học phí để chiếm đoạt thông tin cá nhân, từ đó bịa ra các lý do nhằm yêu cầu chuyển tiền.

Khi có tin đồn tiền ảo Pi được niêm yết trên sàn giao dịch, các đối tượng liền phát triển các ứng dụng và sàn giao dịch giả mạo để lừa người dân nộp tiền ảo.

Phần lớn các vụ lừa đảo này đều do các tổ chức tội phạm hoạt động tại nước ngoài, chủ yếu ở các khu vực như Lào, Campuchia, Philippines, Myanmar,... Các đối tượng thường tập trung tại các đặc khu do người Trung Quốc kiểm soát như Đặc khu Tam Giác Vàng (Bò Kẹo - Lào), đặc khu Sihanoukville và biệt khu Tam Thái Tử (Campuchia), khu Robinson tại Pasay, Manila (Philippines).

Theo Bộ Công an, dù công tác tuyên truyền đã được đẩy mạnh trong thời gian qua, nhưng ý thức phòng ngừa của một bộ phận người dân, đặc biệt là giới trẻ vẫn còn hạn chế. Nhiều người chỉ quan tâm đến các nội dung giải trí, trong khi lại bỏ qua những cảnh báo quan trọng về an ninh mạng. Thêm vào đó, việc các nền tảng mạng xã hội sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để gợi ý nội dung theo thói quen người dùng càng khiến nội dung tuyên truyền khó tiếp cận hơn với nhóm này.

Vì vậy, Bộ Công an đề nghị các bộ, ngành, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố cần phối hợp chặt chẽ để tăng cường truyền thông, phát huy sức mạnh của toàn bộ hệ thống chính trị. Mục tiêu là đưa thông tin cảnh báo về tội phạm công nghệ cao đến mọi tầng lớp nhân dân, hình thành thói quen tiếp cận và chủ động tìm hiểu thông tin phòng, chống lừa đảo.