Cảnh báo nguy cơ từ việc sử dụng web lậu

Các trang web lậu với lời hứa hẹn xem phim, thể thao hay tải nội dung “miễn phí” đang âm thầm gieo rắc những hiểm họa khôn lường. Đằng sau sự tiện lợi tức thì là rủi ro mất an toàn thông tin, thiệt hại tài chính, thậm chí liên đới pháp lý.

Theo nghiên cứu mới nhất từ Liên minh Chống vi phạm bản quyền và Hiệp hội Công nghiệp video châu Á, Việt Nam đang thuộc nhóm cao trong khu vực về tỷ lệ sử dụng nội dung số vi phạm bản quyền trong vòng 12 tháng qua. Cụ thể, tỷ lệ vi phạm tại Việt Nam lên tới 56%, cao hơn mức trung bình 46% của khu vực Đông Nam Á. Đáng lo ngại, có tới 62% người Việt Nam tham gia khảo sát cho biết sẵn sàng hủy dịch vụ trả phí để chuyển sang dùng nội dung lậu. Con số này cũng là cao nhất trong các quốc gia và vùng lãnh thổ Đông Nam Á được khảo sát.

Nhiều người cho rằng việc xem phim, bóng đá hay các chương trình giải trí lậu chỉ là cách tiết kiệm vài chục nghìn đồng mỗi tháng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy cái mất lớn hơn nhiều so với cái được. Vào tháng 3 năm nay, Microsoft đã phát đi cảnh báo về một chiến dịch quảng cáo độc hại lan truyền trên các trang web không hợp pháp. Chiến dịch này đã lây nhiễm mã độc cho hơn 1 triệu máy tính, đánh cắp thông tin cá nhân của người dùng. Nghiên cứu mới cũng chỉ ra nguy cơ nhiễm phần mềm độc hại từ web lậu cao gấp 17 lần so với trang hợp pháp, và ở các trang phát trực tuyến lậu, tỷ lệ này còn gấp tới 22 lần.

Ảnh minh họa.

Bản thân các trang web lậu cũng vận hành những cơ chế ghi nhận hành vi người dùng, từ đó có thể quay lại tống tiền, hoặc khi cơ quan chức năng triệt phá, người dùng cũng đối diện nguy cơ bị liên đới trách nhiệm. Cũng theo VTV, một nguyên nhân khiến rủi ro ngày càng phức tạp là hiện nay tại Việt Nam vẫn còn nhiều máy tính sử dụng hệ điều hành hoặc phần mềm chưa đăng ký bản quyền. Điều này khiến lỗ hổng bảo mật gia tăng, tạo điều kiện cho tội phạm mạng khai thác. Trung bình mỗi tháng có khoảng 2,8 triệu vụ tấn công thông qua phần mềm độc hại, quảng cáo không mong muốn hay ứng dụng chứa lỗ hổng bảo mật. Người dùng chỉ cần nhấp chuột vào web lậu đã có thể trở thành mục tiêu tấn công.

Để phân biệt, các trang web chính thống thường được đăng ký với cơ quan quản lý, có tên miền rõ ràng, bắt đầu bằng https, và có công cụ để người xem phản hồi, tương tác. Trong khi đó, ở website lậu rất khó tìm thấy thông tin này.

Còn các chuyên gia an ninh mạng của Hiệp hội an ninh mạng quốc gia NCA nhận định trên kinhtedothi, web lậu có thể nhận diện qua hai đặc điểm cơ bản. Thứ nhất, nội dung thường được sao chép từ nguồn chính thống nhưng không được phép của chủ sở hữu bản quyền. Thứ hai, các website này sử dụng tên miền nhái gần giống tên miền doanh nghiệp uy tín, chèn nội dung giả mạo để trục lợi. Không ít web lậu còn dùng đuôi tên miền lạ, ít phổ biến, kèm nhiều banner quảng cáo nổi bật liên quan cờ bạc, cá độ hoặc khiêu dâm. “Đây là những dấu hiệu rõ ràng cho thấy tính bất hợp pháp của website, và người dùng có thể dựa vào đó để nhận biết, tránh xa”, ông Sơn lưu ý.

Trong khi Việt Nam hiện chưa có quy định xử phạt cụ thể với hành vi xem web lậu, thì nhiều quốc gia đã áp dụng chế tài nghiêm khắc. Ở Pháp và Đức, người dùng có thể bị phạt tới 1.500 Euro (khoảng 46 triệu đồng) cho một lần tải xuống trái phép và tái phạm sẽ phải hầu tòa. Nhật Bản quy định mức phạt tù tới 2 năm hoặc phạt tiền 2 triệu Yên (khoảng 350 triệu đồng) cho hành vi tải lậu. Những biện pháp này vừa mang tính răn đe vừa thể hiện sự coi trọng của các quốc gia trong việc bảo vệ bản quyền và an ninh mạng.

Thực tế cho thấy một bộ phận người dùng Việt Nam tiếp tay cho web lậu vì thiếu hiểu biết, song phổ biến hơn là tâm lý muốn “xem miễn phí” và sự dễ dãi trong tiêu dùng nội dung số. Chính sự dễ dãi này lại trở thành “nguồn sống” cho web lậu tồn tại. Các chuyên gia khuyến nghị, để bảo đảm an toàn, người dùng cần ưu tiên truy cập website chính thức, có chứng nhận https và thông tin quản lý rõ ràng. Khi gặp website nghi vấn, hãy dừng lại và kiểm tra qua kênh chính thống. Web lậu chỉ tồn tại khi còn có người sử dụng, và việc chấm dứt cần bắt đầu từ sự tỉnh táo, trách nhiệm của mỗi cá nhân.