Chính quyền cấp xã: Mắt xích quan trọng bảo đảm ổn định giáo dục sau sáp nhập đơn vị hành chính

Sau khi sáp nhập các đơn vị hành chính cấp xã, nhiều địa phương miền núi, vùng sâu, vùng xa gặp không ít khó khăn trong công tác quản lý giáo dục ở cơ sở. Trong bối cảnh đó, chính quyền cấp xã đang trở thành lực lượng nòng cốt, góp phần duy trì ổn định hoạt động dạy học và tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025.

Những thay đổi về mặt hành chính khiến công tác điều phối nhân lực, tổ chức dạy học và chuẩn bị kỳ thi tại địa phương gặp thêm nhiều thách thức.

Tại một số địa phương như tỉnh Gia Lai, việc thực hiện chủ trương sắp xếp lại đơn vị hành chính theo hướng tinh gọn bộ máy đã làm thay đổi đáng kể địa bàn quản lý hành chính ở cấp cơ sở. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, một số khó khăn bước đầu cũng phát sinh do quy mô địa bàn được mở rộng, khoảng cách giữa các thôn, làng xa hơn, ảnh hưởng nhất định đến việc tổ chức các hoạt động giáo dục, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa.

Đơn cử như Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025, công tác tổ chức thi ở Gia Lai đối mặt với một số thách thức, Bí thư Tỉnh uỷ Gia Lai Hồ Văn Niên thẳng thắn chỉ rõ: “Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay diễn ra trong bối cảnh đặc biệt, khi cả nước thực hiện sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã. Ở Gia Lai, sau khi sáp nhập, khoảng cách giữa các địa bàn rất xa, gây áp lực lớn cho công tác quản lý giáo dục, nhất là ở cấp xã – nơi trực tiếp chịu trách nhiệm phối hợp, hỗ trợ nhà trường, học sinh, đặc biệt trong các kỳ thi”.

Ông Hồ Văn Niên cũng cho biết, sau sắp xếp địa giới hành chính, tỉnh Gia Lai đang từng bước rà soát, điều chỉnh công tác tuyển dụng, bổ nhiệm cán bộ quản lý trường học cũng như xây dựng phương án sắp xếp lại mạng lưới cơ sở giáo dục, tổ chức tuyển sinh đầu cấp phù hợp với điều kiện mới. Những thay đổi về mặt địa bàn quản lý hành chính cũng đặt ra yêu cầu điều phối lại nguồn nhân lực, tổ chức dạy học và chuẩn bị cho kỳ thi một cách linh hoạt, phù hợp hơn với thực tiễn.

Theo báo cáo của tỉnh Gia Lai, Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 trên địa bàn được tổ chức tại 42 điểm thi, với 718 phòng thi, đặt tại 17 huyện, thị xã, thành phố. Tổng số thí sinh đăng ký dự thi là 16.206 em, trong đó có một điểm thi riêng dành cho thí sinh tự do dự thi theo Chương trình Giáo dục phổ thông năm 2006. Địa bàn rộng, học sinh phân tán, điều kiện giao thông khó khăn khiến việc bố trí điểm thi, nhân lực và bảo đảm an toàn trong tổ chức thi là một áp lực lớn đối với tỉnh. 

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, ngành giáo dục sẽ nghiên cứu, đề xuất sắp xếp hệ thống trường lớp hợp lý, phù hợp với điều kiện địa phương - Ảnh: VGP/Nguyễn Mạnh.

Tại cuộc làm việc với tỉnh Gia Lai về công tác chuẩn bị cho Kỳ thi tốt nghiệp THPT năm 2025 mới đây, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn khẳng định: Việc tinh gọn bộ máy hành chính là chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước, nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý. Tuy nhiên, ngành Giáo dục cần được bảo đảm vận hành ổn định, liên tục và thông suốt trong mọi hoàn cảnh. Đặc biệt, tại các địa bàn miền núi, vùng sâu, vùng xa, việc tổ chức kỳ thi tốt nghiệp THPT phải được triển khai một cách thận trọng, chặt chẽ, với sự phối hợp trách nhiệm của chính quyền cấp xã, cấp huyện, nhằm tạo điều kiện thuận lợi nhất cho thí sinh.

“Giáo dục là lĩnh vực có tác động lớn đến xã hội, cần duy trì ổn định trong giai đoạn sắp xếp lại đơn vị hành chính. Trước mắt, cần giữ nguyên hiện trạng các cơ sở giáo dục, bảo đảm hoạt động dạy học, tuyển sinh, thi cử diễn ra bình thường. Sau khi bộ máy chính quyền mới vận hành ổn định, ngành giáo dục sẽ nghiên cứu, đề xuất sắp xếp hệ thống trường lớp hợp lý, phù hợp với điều kiện địa phương”, Bộ trưởng nêu rõ.

Liên quan đến nguồn nhân sự, Bộ trưởng nhấn mạnh: "Việc phân bổ đội ngũ cán bộ, giáo viên cần căn cứ vào khối lượng công việc thực tế, địa bàn, điều kiện địa lý và đặc thù dân cư. Không nên áp dụng một công thức cứng nhắc cho mọi địa phương mà cần có cơ chế linh hoạt, bảo đảm “mỗi địa phương, mỗi trường đều có người để vận hành hệ thống giáo dục hiệu quả và ổn định”.

Bộ trưởng cũng lưu ý các địa phương cần coi chính quyền cấp xã là lực lượng chủ lực trong phối hợp, triển khai công tác giáo dục tại cơ sở. Sự chủ động, sát dân và gần trường của cấp xã là yếu tố quyết định để duy trì nền nếp trường học, nhất là trong giai đoạn có nhiều thay đổi như hiện nay.