Cơ hội trí tuệ nhân tạo mang lại cho truyền thông chính sách

Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) trong lĩnh vực hành chính công và đặc biệt là truyền thông chính sách đang định hình lại phương thức quản trị quốc gia trong kỷ nguyên số.

Trong thời kỳ Cách mạng công nghiệp lần thứ tư (CMCN 4.0), AI đã và đang phát triển vượt bậc, tác động sâu rộng đến mọi lĩnh vực kinh tế - xã hội. Đặc biệt, với sự xuất hiện của các mô hình AI tạo sinh (Generative AI) như ChatGPT, Bard/Gemini đã mở ra một giai đoạn mới, cho phép AI không chỉ phân tích dữ liệu mà còn sáng tạo nội dung và hỗ trợ ra quyết định chiến lược.

Trong bối cảnh đó, truyền thông chính sách đóng vai trò cầu nối then chốt giữa cơ quan hoạch định chính sách và người dân, nhằm truyền tải, giải thích và thúc đẩy sự hiểu biết, đồng thuận của xã hội đối với các chủ trương, chính sách của Nhà nước.

Với khả năng xử lý dữ liệu khổng lồ, phân tích ngữ cảnh phức tạp, cá nhân hóa thông điệp và tự động hóa quy trình..., AI giúp truyền thông chính sách nhanh nhạy, gần gũi và hiệu quả hơn trong việc xây dựng niềm tin xã hội.

Đặc biệt, trong bối cảnh tin giả (fake news) và thông tin sai lệch (misinformation) lan truyền nhanh, AI còn hỗ trợ phát hiện, phân tích và ứng phó kịp thời, góp phần bảo vệ tính minh bạch và chuẩn xác của thông tin chính sách.

Đây là một trong những nội dung được các chuyên gia, nhà khoa học đề cập, phân tích tại Hội thảo khoa học: “Truyền thông chính sách trong kỷ nguyên phát triển mới của đất nước” diễn ra mới đây.

AI đang mở ra một giai đoạn mới đầy hứa hẹn cho công tác truyền thông chính sách ở Việt Nam hiện nay.

AI đang mở ra một giai đoạn mới đầy hứa hẹn cho công tác truyền thông chính sách

Theo TS. Vũ Hoài Phương, Học viện Báo chí và Tuyên truyền, sự phát triển mạnh mẽ của AI đang mở ra một giai đoạn mới đầy hứa hẹn cho công tác truyền thông chính sách ở Việt Nam hiện nay.

Nếu trước đây truyền thông chính sách chủ yếu dựa trên phương thức truyền thống, còn thiếu khả năng phản hồi nhanh chóng và cá nhân hóa, thì nay AI mang đến cơ hội vàng để tự động hóa, tối ưu hóa và sáng tạo hóa toàn bộ quy trình truyền thông. AI có tiềm năng hỗ trợ mạnh mẽ từ phân tích dư luận, dự báo xu hướng, cá nhân hóa thông điệp, đa dạng hóa định dạng nội dung, cho đến tăng cường tính minh bạch và giảm chi phí.

AI không chỉ là công cụ công nghệ mà còn là đòn bẩy chiến lược giúp nâng cao hiệu quả quản trị công và củng cố niềm tin giữa Nhà nước và nhân dân. Nếu được triển khai đồng bộ và kiên trì, Việt Nam hoàn toàn có thể tận dụng làn sóng AI để nâng tầm truyền thông chính sách, biến nó thành một công cụ vừa hiện đại, vừa gần gũi với người dân, góp phần thúc đẩy sự đồng thuận xã hội và bảo đảm thành công của các chính sách công trong kỷ nguyên số.

Sự phát triển mạnh mẽ của AI và các công nghệ truyền thông thông minh, đã tạo tiền đề vững chắc để Việt Nam đẩy mạnh ứng dụng vào truyền thông chính sách, hứa hẹn mang lại lợi ích đáng kể về hiệu quả, tính minh bạch và mức độ tham gia của người dân, TS. Vũ Hoài Phương nhấn mạnh.

PGS.TS. Trần Quang Diệu, Giám đốc Trung tâm Công nghệ và Chuyển đổi số, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh nêu rõ: Truyền thông chính sách đóng vai trò là kênh thông tin và phương thức cơ bản, quan trọng để thực hiện chính sách, được xem là "cánh tay phải" của cơ quan hành chính nhà nước các cấp. Công tác này phải được triển khai tích cực và thường xuyên trong suốt quá trình xây dựng, thực thi và hoàn thiện chính sách.

Việc ứng dụng AI trong lĩnh vực hành chính công và đặc biệt là truyền thông chính sách đang định hình lại phương thức quản trị quốc gia trong kỷ nguyên số.

Trong bối cảnh bùng nổ thông tin hiện nay, việc ứng dụng công nghệ, đẩy mạnh chuyển đổi số báo chí và đổi mới phương thức truyền thông đa phương tiện là yêu cầu bắt buộc để nâng cao tính chuyên nghiệp và hiệu quả của truyền thông chính sách.

Sự xuất hiện của AI, đặc biệt là các công cụ như xử lý tài liệu thông minh, cho thấy tiềm năng của AI vượt xa khả năng lan tỏa thông tin. AI có thể hỗ trợ trong việc phân tích, soạn thảo, và thậm chí tự động hóa các giai đoạn trong quy trình xây dựng và phân tích chính sách.

Ứng dụng AI trong truyền thông chính sách do đó đòi hỏi một sự chuyển dịch chiến lược, từ việc chỉ quản lý các kênh phân phối thông tin sang quản lý và tự động hóa các quy trình xây dựng và lan tỏa chính sách. Sự thay đổi này cho phép các cơ quan nhà nước không chỉ truyền đạt thông điệp hiệu quả hơn mà còn thu thập, phân tích phản hồi công chúng một cách có cấu trúc hơn, từ đó nâng cao chất lượng đầu vào cho quá trình hoạch định chính sách, PGS.TS. Trần Quang Diệu chỉ rõ.

Ứng dụng AI trong lĩnh vực hành chính công và đặc biệt là truyền thông chính sách đang định hình lại phương thức quản trị quốc gia trong kỷ nguyên số.

Ứng dụng AI một cách bền vững trong truyền thông chính sách

Theo PGS.TS. Trần Quang Diệu, để ứng dụng AI một cách bền vững và tạo niềm tin xã hội trong truyền thông chính sách, Việt Nam cần quan tâm các vấn đề sau:

Khoảng trống về chính sách, việc thiếu các quy định liên quan đến quyền con người khi đối diện với AI, đặc biệt là "quyền từ chối AI" (Right to Refuse AI).

Quản trị dữ liệu, quyền riêng tư và trách nhiệm giải trình. Quản trị AI đòi hỏi các chính sách quản trị dữ liệu phải tuân thủ các hạn chế theo quy định và luật bảo mật. Các tổ chức chịu trách nhiệm phải quản lý chất lượng dữ liệu, quyền riêng tư và bảo mật, cũng như bảo vệ quyền riêng tư của khách hàng.

Khủng hoảng nhân lực chuyên ngành và văn hóa tổ chức. Ngày nay, tốc độ phát triển của AI đang tạo ra khủng hoảng nhân lực chuyên ngành. Đội ngũ công chức và những người làm công tác truyền thông chính sách cần được trang bị khả năng không chỉ sử dụng công cụ AI mà còn quản lý và đánh giá rủi ro do AI gây ra.

PGS.TS. Trần Quang Diệu nhận định, Việt Nam đang đứng trước cơ hội lịch sử để tận dụng AI nhằm bứt phá trong kỷ nguyên mới, với truyền thông chính sách là một mũi nhọn chiến lược.

Để chuyển đổi thành công từ một mạng lưới truyền thông chính sách truyền thống sang một hệ thống truyền thông chính sách thông minh, cần có sự đầu tư đồng bộ, đặc biệt là công nghệ.

Kiến nghị sử dụng AI an toàn, hiệu quả trong truyền thông chính sách

Từ phân tích trên, PGS.TS. Trần Quang Diệu đề xuất giải pháp và kiến nghị sử dụng AI an toàn, hiệu quả trong truyền thông chính sách thời gian tới:

Một là, ban hành khung đạo đức và quản trị AI cho dịch vụ công. Khung này nên tập trung vào các nguyên tắc công bằng, minh bạch và trách nhiệm giải trình. Đặc biệt, chú trọng nghiên cứu và lồng ghép "quyền từ chối AI" vào các dịch vụ công nhạy cảm (y tế, giáo dục, tư pháp). Quy định này yêu cầu các hệ thống AI phải được gắn nhãn đầy đủ và đồng thời bảo đảm người dân luôn có quyền lựa chọn sử dụng dịch vụ không dựa trên AI.

Hai là, đầu tư chiến lược vào phát triển mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) chuyên biệt tiếng Việt cho Chính phủ (Gov-LLM). Mô hình này phải được đào tạo dựa trên kho dữ liệu pháp lý và hành chính công quốc gia, tập trung vào xử lý tài liệu thông minh và hoạch định chính sách.

Đồng thời, phát triển công cụ nội bộ để tăng cường năng lực công chức, đảm bảo an toàn dữ liệu; Xây dựng và triển khai chiến lược dữ liệu quốc gia để chuẩn hóa, tích hợp và quản lý chất lượng dữ liệu (Data Governance) xuyên suốt các bộ ngành. Đây là điều kiện tiên quyết để đào tạo các mô hình AI chất lượng cao phục vụ công tác quản lý nhà nước và truyền thông chính sách.

Ba là, thúc đẩy CĐS triển khai chương trình đào tạo nâng cao năng lực cho cán bộ làm công tác truyền thông chính sách, tập trung vào kỹ năng quản lý và kiểm soát chất lượng đầu ra của AI tạo sinh; Thúc đẩy mạnh mẽ các dự án truyền thông chính sách tương tác đa chiều...

Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này sẽ giúp Việt Nam không chỉ bắt kịp các xu hướng quốc tế mà còn xây dựng một hệ thống truyền thông chính sách chủ động, minh bạch và hiệu quả, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong kỷ nguyên phát triển mới, PGS.TS. Trần Quang Diệu nhấn mạnh./.