Đào tạo an ninh mạng: Tăng kỹ năng "thực chiến" cho sinh viên

Chuyển đổi số mang lại nhiều cơ hội phát triển nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro an ninh mạng ngày càng lớn. Từ tội phạm mạng, tin giả, văn hóa độc hại đến việc trẻ em bị nhắm tới, các chuyên gia cảnh báo cần nâng cao nhận thức xã hội và đào tạo nhân lực an toàn thông tin để bảo vệ quá trình này.

Kinh nghiệm từ Học viện An ninh nhân dân

Ở khía cạnh đào tạo chuyên ngành, các cơ sở giáo dục cũng đang thay đổi cách tiếp cận, PGS.TS, Đại tá Nguyễn Đình Nghĩa – Trưởng khoa An ninh mạng và Phòng chống tội phạm sử dụng công nghệ cao – Học viện An ninh Nhân dân khẳng định, một vấn đề quan trọng là nâng cao kỹ năng thực tế cho sinh viên, đảm bảo khả năng "thực chiến" khi ra trường. 

Tại Học viện An ninh Nhân dân, chương trình đào tạo có hai giai đoạn chính: "Thứ nhất, để cập nhật kiến thức thực tiễn, nhà trường thường xuyên mời các đồng chí công tác tại các đơn vị thực tế đến báo cáo về các vụ án, vụ việc đã xảy ra, giúp học viên tiếp thu và nắm bắt tốt hơn. Thứ hai, chúng tôi cử học viên đi kiến tập, thực tập tại các đơn vị thực tế". 

Ông đưa ví dụ cụ thể, sau hai năm học kiến thức cơ bản, các em sẽ được làm quen với cơ sở vật chất, hiện trạng hệ thống của các đơn vị. Cuối khóa học, các em có một thời gian thực tập khoảng 3 đến 5 tháng để trực tiếp làm việc, qua đó giúp các em ứng dụng kiến thức học trong trường vào thực tế một cách hiệu quả hơn. 

Theo PGS.TS, Đại tá Nguyễn Đình Nghĩa, cần nâng cao kỹ năng thực tế cho sinh viên, đảm bảo khả năng "thực chiến" khi ra trường - Ảnh: VGP/Thu Trang.

Cũng theo ông Nghĩa, để tạo ra các sản phẩm an ninh, an toàn mạng chất lượng, chúng ta cần sự kết hợp chặt chẽ giữa nhà trường, nhà nước và doanh nghiệp. Ba trụ cột này hiện đang được triển khai rất mạnh mẽ. Trong môi trường nhà trường, các nhóm nghiên cứu thường tập trung vào việc đưa ra ý tưởng và giải pháp. 

Tuy nhiên, để hiện thực hóa thành sản phẩm cần có kinh phí, và trong bối cảnh này, sự chung tay hỗ trợ từ các doanh nghiệp là vô cùng cần thiết. Ông chia sẻ từ kinh nghiệm của bản thân: "Tôi từng học ở nước ngoài và thấy mô hình kết hợp này rất hiệu quả: các sản phẩm nghiên cứu được doanh nghiệp hỗ trợ kinh phí, hoàn thiện, và thậm chí trưng bày ngay trong khuôn viên trường".

Sự liên kết ba bên này được xem là chìa khóa để Việt Nam hình thành đội ngũ nhân lực an ninh mạng vững mạnh trong tương lai.

Đầu tư xây dựng thao trường mạng

Theo Báo cáo gần nhất của Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, trong ba năm tới Việt Nam có thể thiếu hụt hơn 700.000 nhân sự chuyên trách. Thực tế này đặt ra nhu cầu đào tạo nhân lực an ninh mạng cấp bách.

Các chuyên gia cho rằng, công nghệ phát triển kéo theo thủ đoạn tấn công ngày càng tinh vi, nên nhu cầu đào tạo rất lớn. Để nâng cao chất lượng, các cơ sở giáo dục cần đổi mới chương trình, mời doanh nghiệp tham gia thiết kế và cập nhật nội dung, đầu tư xây dựng thao trường mạng, trung tâm SOC giả lập để sinh viên rèn luyện kỹ năng thực chiến.

Đối với cơ quan quản lý, cần ban hành hành lang pháp lý và chính sách khuyến khích mô hình liên kết "3 nhà": Nhà nước – Nhà trường – Doanh nghiệp, trong đó có thể áp dụng ưu đãi thuế cho doanh nghiệp tham gia đào tạo và tiếp nhận sinh viên thực tập. Khi có sự phối hợp chặt chẽ, nhu cầu đào tạo sẽ được đáp ứng, đồng thời chất lượng nhân lực an ninh mạng sẽ tiệm cận yêu cầu thực tiễn, góp phần phòng chống hiệu quả tội phạm mạng.

Từ góc nhìn chính sách vĩ mô, có thể thấy yêu cầu về nhân lực an ninh mạng đang trở nên cấp bách. Không chỉ cần nâng cao nhận thức, mà việc đào tạo nguồn nhân lực chuyên nghiệp cũng phải được đặt lên hàng đầu.