Đề xuất đưa quyền sở hữu trí tuệ trở thành tài sản giao dịch

Bộ Khoa học và Công nghệ đề xuất đưa quyền sở hữu trí tuệ vào danh mục tài sản giao dịch, tạo cơ hội cho việc định giá, thế chấp và huy động vốn, nhằm phát triển thị trường sở hữu trí tuệ và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Ngày 18/9, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội đã thẩm tra sơ bộ dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ. Điểm đáng chú ý trong dự thảo lần này là đề xuất bổ sung Điều 8a về tài chính dựa trên quyền sở hữu trí tuệ, mở ra khả năng coi các quyền sở hữu trí tuệ như một loại tài sản có thể giao dịch trên thị trường.

Quyền sở hữu trí tuệ có thể trở thành tài sản trong các giao dịch

Theo dự thảo, các quyền sở hữu trí tuệ chưa được ghi nhận giá trị trong sổ kế toán sẽ do chính chủ sở hữu tự định giá, lập thành danh mục tài sản để quản trị và làm cơ sở giao dịch thương mại, góp vốn hoặc huy động vốn. Chính phủ sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về giá trị các quyền sở hữu trí tuệ đã được giao dịch hợp pháp, đồng thời hướng dẫn phương pháp định giá để doanh nghiệp và cá nhân có thể tham khảo.

Đặc biệt, các chính sách thí điểm sẽ được áp dụng, bao gồm việc cho phép thế chấp vay vốn bằng quyền sở hữu trí tuệ, huy động vốn qua thị trường chứng khoán và phát triển các sản phẩm bảo hiểm hoặc công cụ tài chính mới. Đây là những bước tiến quan trọng trong việc khai thác giá trị tài sản trí tuệ, giúp các doanh nghiệp có thể chuyển nhượng, cho thuê hoặc sử dụng quyền sở hữu trí tuệ làm tài sản thế chấp.

Bộ Khoa học và Công nghệ cho biết, quyền sở hữu trí tuệ hiện nay là công cụ chiến lược quan trọng để bảo vệ và chiếm lĩnh công nghệ, đặc biệt là trong bối cảnh quốc tế, nơi các doanh nghiệp coi sáng chế như "vũ khí mềm" để kiểm soát thị trường. Trong các nền kinh tế phát triển, tài sản vô hình đã chiếm phần lớn giá trị doanh nghiệp. Cụ thể, tại Mỹ, tài sản phi vật chất chiếm hơn 90% giá trị của các công ty trong nhóm S&P 500.

Để tạo ra một thị trường sở hữu trí tuệ phát triển, Chính phủ sẽ tập trung vào việc hỗ trợ doanh nghiệp trong việc định giá, sử dụng và bảo vệ tài sản trí tuệ. Một trong những mục tiêu quan trọng là nâng cao chất lượng và uy tín sản phẩm quốc gia, đồng thời tăng cường sức cạnh tranh của nền kinh tế.

Tuy nhiên, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cũng nhấn mạnh đây là vấn đề phức tạp, đòi hỏi phải làm rõ cơ chế định giá và quản trị rủi ro, đồng thời phải bảo đảm sự đồng bộ với các quy định của pháp luật dân sự, tài chính và ngân hàng. Cơ quan này đề nghị Ban soạn thảo tiếp thu các ý kiến góp ý để hoàn thiện dự thảo, nhằm đảm bảo tính khả thi khi triển khai.

Trước đó, tại buổi làm việc với Cục Sở hữu trí tuệ hồi tháng 5, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo muốn tồn tại và phát triển phải thu hút được đầu tư, mà động lực lâu dài chỉ có khi kết quả nghiên cứu được thương mại hóa.

"Sở hữu trí tuệ biến kết quả nghiên cứu thành tài sản, khi thành tài sản mới có thể định giá, chuyển nhượng, cho thuê, thế chấp để có vốn", ông nói.

Khẳng định quốc gia nào mạnh về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo thì phải mạnh về sở hữu trí tuệ, Bộ trưởng đề nghị Cục Sở hữu trí tuệ mạnh dạn đầu tư công cụ hiện đại, xác định lĩnh vực có thể tạo ra tài sản giá trị cao để định hướng doanh nghiệp trong nước.

Với những bước đi này, Việt Nam hy vọng sẽ khai thác hiệu quả trí tuệ toàn cầu, tận dụng thế mạnh trong ứng dụng khoa học công nghệ để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.