DeepSeek và Stargate: Hai tầm nhìn đối lập trong cuộc đua AI toàn cầu
Với sự xuất hiện của hai mô hình đối lập: DeepSeek và Stargate. Hai dự án này không chỉ đại diện cho hai hướng đi khác biệt trong phát triển AI mà còn phản ánh sự cạnh tranh gay gắt giữa Mỹ và Trung Quốc, cùng những hệ lụy địa chính trị sâu rộng.
DeepSeek: Mô hình mã nguồn mở lật đổ quy tắc chi phí
DeepSeek, một startup AI đến từ Trung Quốc, đã tạo ra làn sóng chấn động trong ngành công nghệ với việc phát hành các mô hình AI mã nguồn mở có hiệu năng vượt trội. Không chỉ sánh ngang, mà trong nhiều trường hợp, các mô hình của DeepSeek còn vượt mặt những "gã khổng lồ" như GPT-4 của OpenAI, Meta hay Google. Điều đáng chú ý là chi phí đào tạo mô hình R1 của DeepSeek chỉ dưới 6 triệu đô la, một con số khiêm tốn so với 100 triệu đô la mà OpenAI đã đầu tư cho GPT-4.
Thành công của DeepSeek không chỉ dừng lại ở khía cạnh kỹ thuật. Chỉ trong vài ngày, ứng dụng này đã trở thành xu hướng hàng đầu tại Mỹ, đồng thời gây ra một cơn địa chấn trên thị trường chứng khoán. Các nhà đầu tư hoảng loạn đã bán tháo cổ phiếu công nghệ, khiến vốn hóa thị trường của Nvidia giảm gần 600 tỷ đô la, và tổng cộng hơn 1 nghìn tỷ đô la bị "bốc hơi".
Thế giới tài chính bắt đầu phát hoảng về DeepSeek, nó đã lấy đi hơn nửa nghìn tỷ đô la tương đương với toàn bộ chi phí cho dự án Stargate khỏi vốn hóa thị trường của Nvidia. Không chỉ Nvidia: Tesla, Google, Amazon và Microsoft đều lao dốc. Minh hoạ: The Verge
Đóng góp lớn nhất của DeepSeek nằm ở việc giảm chi phí. Không cần phải là một chuyên gia kỹ thuật để nhận ra rằng các công cụ AI mạnh mẽ có thể sớm trở nên phổ biến và dễ tiếp cận hơn. Các nhà lãnh đạo AI đã hứa hẹn rằng tiến trình này sẽ diễn ra nhanh chóng, và một thay đổi đáng kể có thể là việc ai đó có thể tạo ra các mô hình tiên tiến ngay trong nhà để xe của mình.
Nhà đầu tư mạo hiểm Marc Andreessen đã gọi DeepSeek là "khoảnh khắc Sputnik của AI", ám chỉ sự trỗi dậy mạnh mẽ của Trung Quốc và thách thức vị thế dẫn đầu của Mỹ trong lĩnh vực này. Alexandr Wang, CEO của Scale AI, nhận định rằng DeepSeek đã đưa Trung Quốc ngang hàng với các phòng thí nghiệm AI hàng đầu của Mỹ, đồng thời đặt ra câu hỏi liệu có thực sự cần hàng tỷ đô la để xây dựng lên những chatbot hàng đầu?
Mặc dù DeepSeek đã chứng minh rằng chi phí đào tạo AI có thể được giảm đáng kể, điều này không đồng nghĩa với việc giải quyết được vấn đề môi trường mà AI gây ra. Các chuyên gia như Brundage và von Werra đều đồng ý rằng việc sử dụng tài nguyên hiệu quả hơn sẽ khuyến khích các công ty sử dụng nhiều điện toán hơn để tạo ra các mô hình tốt hơn. Von Werra cũng chỉ ra rằng điều này sẽ giúp các công ty khởi nghiệp và nhà nghiên cứu nhỏ hơn dễ dàng tiếp cận các mô hình tiên tiến, từ đó làm tăng nhu cầu về điện toán.
DeepSeek sử dụng dữ liệu tổng hợp, một phương pháp không mới nhưng cho thấy rằng các phòng thí nghiệm AI có thể tạo ra những sản phẩm hữu ích mà không cần phải "cướp bóc" toàn bộ internet. Tuy nhiên, thiệt hại đã được thực hiện: internet đã được sử dụng để đào tạo các mô hình hiện tại, và dữ liệu tổng hợp không phải là giải pháp hoàn hảo để tìm kiếm thêm dữ liệu đào tạo. Dù vậy, đây vẫn là một hướng tiếp cận đầy hứa hẹn.
Stargate: Phản ứng của OpenAI trước thách thức từ DeepSeek
Trước sự trỗi dậy của DeepSeek, một startup AI đến từ Trung Quốc với các mô hình mã nguồn mở hiệu quả và tiết kiệm chi phí, OpenAI đã có động thái đáp trả mạnh mẽ. CEO Sam Altman đã đến Nhà Trắng và công bố dự án trung tâm dữ liệu Stargate trị giá 500 tỷ đô la. Dự án này được kỳ vọng sẽ tăng cường năng lực đào tạo và triển khai các mô hình AI thế hệ mới, củng cố vị thế dẫn đầu của OpenAI trong cuộc đua trí tuệ nhân tạo.
Stargate - DeepSeek: Đóng và mở, đắt và rẻ. Minh hoạ: CDKH
Hai tầm nhìn đối lập: Stargate và DeepSeek
Stargate và DeepSeek đại diện cho hai triết lý phát triển AI hoàn toàn khác biệt. Trong khi Stargate là một dự án đóng, đòi hỏi đầu tư khổng lồ và tập trung vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng quy mô lớn, DeepSeek lại hướng đến mô hình mã nguồn mở, linh hoạt và tiết kiệm chi phí. Sự xuất hiện của DeepSeek đã thách thức quan niệm rằng chỉ những gã khổng lồ công nghệ mới có thể dẫn đầu trong lĩnh vực AI. Tuy nhiên, DeepSeek cũng đặt ra những câu hỏi quan trọng về kiểm duyệt thông tin, bảo mật dữ liệu và tính minh bạch trong quá trình phát triển.
Sự thái quá trong ngành AI, cuộc đua AGI và bài học từ DeepSeek
AI từ lâu đã được coi là một ngành công nghiệp của sự thái quá: các trung tâm dữ liệu khổng lồ tiêu thụ năng lượng ngang một quốc gia nhỏ, những đợt đào tạo tốn kém hàng tỷ đô la, và niềm tin rằng chỉ những công ty có nguồn lực tài chính khổng lồ mới có thể tham gia vào cuộc đua này. DeepSeek đã phá vỡ quan niệm đó bằng cách chứng minh rằng hiệu quả và sáng tạo có thể thay thế cho sự đầu tư quá mức. Điều này không chỉ thay đổi cách chúng ta nghĩ về chi phí và hiệu quả trong AI mà còn đặt ra những câu hỏi lớn về tính bền vững và khả năng tiếp cận của công nghệ này.
Cuộc đua giành trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) phần lớn vẫn là một ảo tưởng, nhưng tiền bạc và nguồn lực luôn là thực tế. DeepSeek đã chứng minh rằng tiền không phải là yếu tố duy nhất quyết định thành công trong lĩnh vực AI. Những tác động dài hạn của điều này có thể định hình lại toàn bộ ngành công nghiệp, mở ra cơ hội cho các công ty nhỏ và startup cạnh tranh với những gã khổng lồ công nghệ.
Tương lai của AI: Dân chủ hóa và trách nhiệm
DeepSeek không chỉ là một thách thức đối với các công ty lớn mà còn là một tia lửa khơi dậy cuộc cách mạng dân chủ hóa AI. Nó mở ra khả năng rằng sự đổi mới không cần bị giới hạn bởi nguồn lực tài chính, và lợi ích của AI có thể được chia sẻ rộng rãi hơn. Tuy nhiên, để để điều này xảy ra, chúng ta cần giải quyết những thách thức liên quan đến kiểm duyệt, bảo mật và tính minh bạch. Cần có những quy định rõ ràng và cơ chế giám sát hiệu quả để đảm bảo rằng AI được phát triển và sử dụng một cách có trách nhiệm.
Dự án Stargate thể hiện tham vọng to lớn của OpenAI trong việc thống trị lĩnh vực AI. Tuy nhiên, sự trỗi dậy của DeepSeek cho thấy rằng có những con đường khác để đạt được thành công. Tương lai của AI có thể không chỉ nằm ở việc xây dựng những trung tâm dữ liệu khổng lồ, mà còn ở việc khai thác sức mạnh của sự sáng tạo, hiệu quả và hợp tác.
Cuộc đua AGI vẫn tiếp diễn, nhưng DeepSeek đã mang đến một góc nhìn mới, nhắc nhở chúng ta rằng tiền bạc không phải là tất cả và sự đổi mới có thể đến từ bất cứ đâu. Quan trọng là chúng ta cần tiếp cận AI một cách cân bằng, vừa theo đuổi những mục tiêu đầy tham vọng, vừa đảm bảo tính bền vững, trách nhiệm và khả năng tiếp cận của công nghệ này cho tất cả mọi người.
Trung tâm nhà thông minh của Apple được cho là bị trì hoãn do những thách thức của Siri
“Giải Nobel ngành máy tính” 2024: Vinh danh hai nhà khoa học lĩnh vực học tăng cường
Ngành ứng dụng di động cần khai thác lợi thế của AI và công nghệ ưu tiên bảo vệ quyền riêng tư
