Doanh nghiệp TMĐT: "Kinh doanh dài lâu - Bắt đầu từ luật"

Chiều 25/6, tại Hà Nội, Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số (eComDX), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã phối hợp cùng TikTok Việt Nam, Ngân hàng BIDV và các đơn vị tư vấn vận hành thương mại điện tử (TMĐT) tổ chức chương trình đào tạo với chủ đề "Kinh doanh dài lâu - Bắt đầu từ luật". Chương trình nhằm nâng cao nhận thức và năng lực tuân thủ pháp luật trong môi trường số đang ngày càng phát triển.

Sự kiện thu hút sự quan tâm rộng rãi từ cộng đồng thương mại điện tử, với sự tham gia của hơn 700 nhà bán hàng và nhà sáng tạo tiếp thị liên kết, cùng nhiều doanh nghiệp và chuyên gia trong lĩnh vực TMĐT.

Pháp lý rõ ràng - nền tảng cho thị trường minh bạch

Tại sự kiện, ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số (eComDX), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) đã mang đến cái nhìn tổng quan về khung khổ pháp lý hiện hành, những điều kiện kinh doanh TMĐT và đặc biệt là các vấn đề đang được quan tâm tại Dự thảo Luật Thương mại điện tử. Theo ông Tuấn, việc hoàn thiện khung pháp lý là yếu tố then chốt để đảm bảo sự phát triển bền vững và minh bạch của lĩnh vực này tại Việt Nam.

Ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển Thương mại điện tử và Công nghệ số (eComDX), Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, Bộ Công Thương.

Ông Tuấn nhấn mạnh rằng hệ thống pháp luật về TMĐT ở Việt Nam đã và đang được xây dựng khá toàn diện, dựa trên các văn bản cốt lõi. Bắt đầu với Nghị định 52/2013/NĐ-CP và được sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 85/2021/NĐ-CP, đây là kim chỉ nam cho các hoạt động phát triển, ứng dụng và quản lý TMĐT. "Những Nghị định này, cùng với các Thông tư hướng dẫn và các luật liên quan như Luật Giao dịch điện tử 2023, Luật Thương mại, Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, đã tạo nên một hành lang pháp lý khá đầy đủ, điều chỉnh từ việc thông báo, đăng ký website đến các vấn đề về hợp đồng điện tử, thanh toán hay giải quyết tranh chấp." ông Tuấn cho biết.

Về điều kiện kinh doanh TMĐT, ông Tuấn chỉ ra rằng các nhà bán hàng và sàn TMĐT cần tuân thủ nghiêm ngặt các quy định để đảm bảo môi trường kinh doanh lành mạnh. "Đối với nhà bán hàng, điều kiện tiên quyết là phải có tư cách pháp lý rõ ràng, cung cấp thông tin chính xác về bản thân và hàng hóa, dịch vụ, đồng thời công khai các chính sách bán hàng như đổi trả, bảo hành." ông Tuấn giải thích. Đặc biệt, việc thông báo hoặc đăng ký website/ứng dụng TMĐT với Bộ Công Thương là bắt buộc.

Đối với các sàn giao dịch TMĐT, trách nhiệm càng nặng nề hơn. Giám đốc eComDX nhấn mạnh, các sàn phải đăng ký với Bộ Công Thương, xây dựng quy chế hoạt động minh bạch, thiết lập cơ chế kiểm soát thông tin và hỗ trợ giải quyết tranh chấp. Sàn cũng cần yêu cầu người bán cung cấp đầy đủ thông tin pháp lý và phối hợp chặt chẽ với cơ quan quản lý nhà nước trong việc phòng chống hàng giả, hàng nhái.

Quyền và nghĩa vụ của nhà bán và sàn TMĐT: Rõ ràng và Chia sẻ

Ông Tuấn phân tích rõ hơn về trách nhiệm của từng chủ thể. Nhà bán chịu trách nhiệm chính về chất lượng hàng hóa, dịch vụ, tính chính xác của thông tin sản phẩm, thực hiện các cam kết bán hàng và bảo vệ thông tin cá nhân của người mua.

Chương trình đào tạo với chủ đề "Kinh doanh dài lâu - Bắt đầu từ luật" thu hút hơn 700 nhà bán hàng, tiếp thị liên kết.... tham gia.

Trong khi đó, sàn TMĐT đóng vai trò là bên trung gian, có trách nhiệm đảm bảo môi trường giao dịch an toàn và đáng tin cậy. "Sàn phải kiểm soát thông tin, ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật trên nền tảng của mình, hỗ trợ giải quyết khiếu nại và cung cấp thông tin cần thiết cho cơ quan quản lý nhà nước khi được yêu cầu. Đặc biệt, trách nhiệm về việc liên đới bồi thường thiệt hại trong một số trường hợp nếu không thực hiện đúng nghĩa vụ quản lý đang được cân nhắc kỹ lưỡng trong quá trình xây dựng luật mới," ông Tuấn nhấn mạnh.

Để duy trì kỷ cương thị trường, ông Tuấn cũng điểm qua các hành vi bị cấm và chế tài tương ứng. "Các hành vi như không thông báo/đăng ký website, kinh doanh hàng giả, hàng cấm, hàng nhái, quảng cáo sai sự thật, gian lận thuế, xâm phạm thông tin cá nhân hay tấn công mạng đều bị nghiêm cấm," ông Tuấn khẳng định.

Về chế tài, tùy theo mức độ vi phạm, các chủ thể có thể bị xử phạt vi phạm hành chính (phạt tiền, tịch thu tang vật, đình chỉ hoạt động, tước giấy phép) theo các Nghị định chuyên ngành. "Đối với các trường hợp nghiêm trọng hơn, gây hậu quả lớn, hành vi vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo Bộ luật Hình sự. Ngoài ra, việc bồi thường thiệt hại dân sự cũng là một chế tài quan trọng để bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan," ông Tuấn bổ sung.

Hoàn thiện Luật TMĐT

Điểm nhấn tại chương trình do ông Nguyễn Hữu Tuấn chia sẻ là những vấn đề đang được thảo luận sôi nổi trong dự thảo Luật Thương mại điện tử. Đây là văn bản pháp lý quan trọng, được kỳ vọng sẽ nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý nhà nước. Đồng thời, luật mới cũng nhằm bắt kịp với sự bùng nổ của các mô hình kinh doanh mới trong thời đại số. Tuy nhiên, ông Tuấn cũng thẳng thắn nhìn nhận rằng dự thảo hiện đang đối mặt với nhiều thách thức cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Một trong những vấn đề lớn nhất là việc xác định phạm vi điều chỉnh, tránh chồng chéo với các luật chuyên ngành khác đã có hoặc đang được ban hành, như Luật Giao dịch điện tử hay Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, nhằm đảm bảo tính đồng bộ và rõ ràng trong quá trình áp dụng.

Liên quan đến nội dung này, một vấn đề gây tranh cãi hàng đầu là trách nhiệm của sàn thương mại điện tử. Dự thảo có xu hướng tăng cường vai trò của sàn trong việc kiểm soát chất lượng và nguồn gốc hàng hóa do người bán cung cấp. "Chúng tôi đang lắng nghe ý kiến từ các bên để tìm ra phương án cân bằng giữa việc bảo vệ người tiêu dùng và không tạo gánh nặng quá lớn, không phù hợp với bản chất của sàn là bên trung gian," ông Tuấn chia sẻ.

Song song đó, việc quản lý thuế đối với các giao dịch TMĐT, đặc biệt là TMĐT xuyên biên giới và trên mạng xã hội, cũng là một bài toán phức tạp đòi hỏi các giải pháp hiệu quả. Dự thảo cũng cần xem xét khả năng đơn giản hóa các thủ tục hành chính, cụ thể là thủ tục thông báo hay đăng ký website, để giảm gánh nặng cho doanh nghiệp và chuyển dịch mạnh mẽ hơn sang cơ chế hậu kiểm chặt chẽ, thay vì tập trung vào tiền kiểm. Cuối cùng, việc thống nhất và làm rõ các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân trong TMĐT, phù hợp với Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân đã ban hành, cũng là một yêu cầu cấp thiết để đảm bảo quyền riêng tư của người dùng.

Ông Tuấn khẳng định Bộ Công Thương đang nỗ lực tối đa để hoàn thiện dự thảo Luật TMĐT, với mục tiêu xây dựng một hành lang pháp lý vững chắc, minh bạch và phù hợp với thực tiễn, từ đó thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của TMĐT và đóng góp vào công cuộc xây dựng nền kinh tế số tại Việt Nam.

Muốn đi xa, phải bắt đầu từ luật

Ông Nguyễn Lâm Thanh, đại diện TikTok Việt Nam.

Ông Nguyễn Lâm Thanh, đại diện TikTok Việt Nam chia sẻ: "Chương trình đào tạo 'Kinh doanh dài lâu - Bắt đầu từ luật' là cam kết của chúng tôi trong việc đóng góp vào sự phát triển bền vững của TMĐT tại Việt Nam. TikTok Shop không chỉ trao công cụ tăng trưởng mà còn luôn sẵn sàng đồng hành với cơ quan quản lý nhà nước nhằm trang bị kiến thức pháp lý vững chắc cho các nhà bán hàng và nhà sáng tạo trong hệ sinh thái của TikTok Shop. Chúng tôi tự hào đồng hành cùng Bộ Công Thương kiến tạo thế hệ số vừa sáng tạo, vừa am tường pháp lý, xây dựng hệ sinh thái TMĐT chuyên nghiệp, đáng tin cậy, là cơ sở để người tiêu dùng an tâm vui sắm."

Khép lại chương trình, ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm eComDX nhấn mạnh: "Pháp lý là khung xương sống của kinh tế số. Một cộng đồng TMĐT mạnh mẽ và bền vững không thể thiếu nền móng pháp luật vững chắc." Trong bối cảnh TMĐT Việt Nam bước vào giai đoạn bùng nổ mới, việc xây dựng một Dự thảo Luật TMĐT toàn diện, kế thừa tinh thần tự do, tự nguyện nhưng đồng thời đủ chặt chẽ để xử lý thực tiễn, chính là yêu cầu tất yếu.