Dòng tiền từ Nhật Bản "đổ" vào các startup công nghệ châu Âu ngày càng nhiều

Nếu trước kia, hệ sinh thái khởi nghiệp của châu Âu từng lép vế trước Thung lũng Silicon (Mỹ), thì giờ đây lại trở thành “điểm đến vàng” của nhà đầu tư Nhật...

Ảnh minh hoạ.

Trong khi thị trường khởi nghiệp Nhật Bản còn ảm đạm, phần lớn người trẻ tài năng vẫn muốn làm việc cho những tập đoàn lớn như Toyota, Honda hay Sony, thay vì tự khởi nghiệp, thì tại châu Âu, tính bình quân đầu người, châu lục này hiện có số lượng startup được VC hậu thuẫn gấp đôi so với Nhật Bản, số lượng kỳ lân của khu vực này cũng gấp 4,3 lần so với Nhật Bản.

Nghiên cứu của quỹ đầu tư NordicNinja và nền tảng dữ liệu Dealroom chỉ ra kể từ khi Hiệp định Đối tác Kinh tế EU – Nhật Bản có hiệu lực năm 2019, các nhà đầu tư và quỹ đầu tư mạo hiểm có vốn Nhật đã rót khoảng 38 tỷ USD vào các vòng gọi vốn của startup châu Âu.

VÌ SAO LÀ CHÂU ÂU? 

“Trước đây, ngoài SoftBank, gần như không có dòng vốn Nhật Bản nào hiện diện ở châu Âu”, ông Tomosaku Sohara, quỹ NordicNinja, chia sẻ với CNBC.

Nhưng hiện nay, nhiều tập đoàn lớn của Nhật như Mitsubishi, Sanden, Yamato Group và Marunouchi Innovation Partners đang trực tiếp đầu tư và hợp tác với các công ty công nghệ châu Âu.

Bên cạnh đó, các quỹ đầu tư mạo hiểm có liên kết với Nhật Bản như NordicNinja, ByFounders và Toyota Woven Capital cũng đang rót vốn vào nhiều startup tiềm năng trên khắp lục địa.

Quay lại những năm 2000, thời điểm đó, nhiều tập đoàn đa quốc gia của Nhật đổ sang Mỹ để thành lập các quỹ đầu tư mạo hiểm doanh nghiệp.

“Khi ấy, hầu như không ai nghĩ đến châu Âu. Nhưng chỉ vài năm sau, nhiều nhà đầu tư Nhật Bản bắt đầu nhận ra văn hóa doanh nghiệp của Mỹ rất khác với Nhật Bản. Khi ấy, họ bắt đầu suy nghĩ: Có lẽ chúng ta nên nhìn sang những khu vực khác, chẳng hạn như châu Âu”, ông Tomosaku Sohara nói.

Theo nhà đầu tư này, các doanh nhân châu Âu phần lớn xuất thân từ các tập đoàn lớn, có nhiều điểm tương đồng với giới kinh doanh Nhật Bản hơn so với các nhà sáng lập trẻ ở Mỹ - thường khởi nghiệp từ đại học và các phòng nghiên cứu. 

“Nhiều nhà sáng lập startup châu Âu từng có kinh nghiệm thực tế tại doanh nghiệp và tư duy kinh doanh rõ ràng”, ông Sohara chia sẻ quan điểm. Họ là cựu nhân viên của những tên tuổi lớn như Nokia hay Skype, từ đó hình thành thế hệ khởi nghiệp đậm tinh thần đổi mới, nhưng vẫn kỷ luật và có tư duy quản trị. Những phẩm chất tương đồng với người Nhật đã mang lại lợi thế để nhiều doanh nghiệp châu Âu hút vốn từ con rồng châu Á. 

CÁC QUỸ ĐẦU TƯ NHẬT BẢN THƯỜNG TIẾP CẬN CẨN TRỌNG

Nhiều thương vụ nổi bật tại châu Âu ghi dấu dòng vốn Nhật Bản có thể kể đến như, thương vụ 1,05 tỷ USD hồi tháng 5/2024 của startup xe tự hành Wayve (Anh) có sự tham gia của SoftBank.

Đầu năm 2024, công ty điện toán lượng tử Quantinuum (Anh) cũng đã nhận 273 triệu euro từ nhiều nhà đầu tư trong đó có quỹ Mitsui (Nhật Bản). Còn Multiverse Computing (Tây Ban Nha), doanh nghiệp công nghệ lượng tử, đã hút 189 triệu euro vào tháng 6/2025, trong đó Toshiba góp vốn.

“Các tập đoàn Nhật Bản phần lớn là những doanh nghiệp lâu đời “ngồi trên” những khoản tiền khổng lồ. Họ tích lũy qua nhiều thế hệ và giờ bắt đầu sử dụng để mở rộng hoạt động, gia tăng hiện diện ngoài Nhật Bản”, bà Sarah Fleischer, đồng sáng lập kiêm Giám đốc điều hành startup tái chế vật liệu pin Tozero (Đức), chia sẻ.

Mặc dù vậy, mối quan hệ hợp tác giữa châu Âu và Nhật Bản tuy ngày càng mở rộng nhưng rào cản ngôn ngữ vẫn là thách thức lớn. “Tiếng Anh vẫn chưa phổ biến ở Nhật Bản”, ông Tomosaku Sohara, quỹ NordicNinja, cho biết.

Điều này cũng là khó khăn mà Sarah Fleischer, CEO của startup Tozero (Đức), từng đối mặt. “Có rất nhiều hiểu lầm nếu dịch thuật lại, đôi khi chỉ một sai lầm trong dịch thuật cũng có thể khiến quan hệ hợp tác gặp trục trặc”, bà chia sẻ. Đó là lý do bà dành nhiều tuần ở Nhật Bản để gặp gỡ, làm việc trực tiếp với các nhà đầu tư của mình.

 “Ở Nhật, họ vẫn rất coi trọng sự gắn kết và cảm tình trong mối quan hệ”, bà Fleischer nói.

Chính vì tính cách cẩn trọng, luôn nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi rót vốn, quá trình ra quyết định của các nhà đầu tư Nhật thường mất nhiều thời gian.

Tuy nhiên, không phải nhà đầu tư Nhật Bản nào cũng đều có cách tiếp cận này. SoftBank là một ngoại lệ điển hình. Bà Sohara nhận định: “SoftBank hoàn toàn khác biệt so với phần còn lại của giới đầu tư Nhật. Họ đưa ra quyết định nhanh, mang đậm dấu ấn cá nhân của nhà sáng lập Masayoshi Son, thay vì dựa trên sự đồng thuận tập thể như các doanh nghiệp Nhật truyền thống”.

Bằng chứng là trong thời kỳ bùng nổ đầu tư mạo hiểm năm 2021, ít nhất 11,2 tỷ euro đầu tư vào các startup công nghệ có sự tham gia của các quỹ Nhật, trong đó SoftBank chiếm tới 22% tổng số thương vụ.