Gác rừng thời đại 4.0

Việc đẩy mạnh ứng dụng thiết bị di động và các phần mềm chuyên dụng, camera hồng ngoại để theo dõi diễn biến rừng đã hỗ trợ đắc lực cho lực lượng Kiểm lâm trong công tác cập nhật thông tin, hình ảnh, nắm rõ thực trạng khu vực rừng quản lý. Do đó công tác bảo vệ rừng thời đại cách mạng công nghiệp 4.0 đã đỡ vất vả, mang lại hiệu quả cao hơn.

Mắt thần gác rừng bất chấp mọi điều kiện thời tiết  

Những ngày cận tết nguyên đán Canh Tý, chúng tôi có dịp đến với huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai, nơi có 70.500 ha rừng và đất lâm nghiệp, trong đó chủ yếu là rừng tự nhiên với 51.900 ha. Theo bản đồ phân vùng trọng điểm cháy rừng, huyện có 51.700 ha rừng nguy cơ cháy cao, nằm ở 4 vùng trọng điểm: Nhạc Sơn, Trịnh Tường, Mường Hum, Dền Sáng. Ông Bùi Quốc Tuý, Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Bát Xát cho biết: Trong điều kiện địa hình phân bố phức tạp, giao thông khó khăn, nguồn nước xa, nếu để xảy ra cháy rừng thì hậu quả sẽ khôn lường. Để chủ động bảo vệ tài nguyên rừng, dự báo, quan sát cháy huyện đã triển khai đồng bộ các biện pháp PCCCR. Trong đó có 1 giải pháp công nghệ hiện đại mới được triển khai vài năm nay giúp quan sát rừng 24/24 một cách chính xác tuyệt đối đó là lắp đặt trạm quan trắc khí tượng và hệ thống camera hồng ngoại cảnh báo cháy. Thiết bị được đặt tại những điểm cao cố định có tầm quan sát rộng từ 2.000mét đến 6.000mét tự động thu nhận dữ liệu. Khi phát hiện những điểm cháy, nghi cháy, thì địa điểm, tọa độ sẽ được truyền về máy chủ qua mạng viễn thong đến máy tính, thiết bị di động của cán bộ, bộ phận chỉ huy chữa cháy rừng từ tỉnh đến cơ sở.

Khởi động ứng dụng GeoSurvey trước khi đi tuần rừng

Camera quan sát cháy rừng hoạt động không cần người vận hành, không cần nguồn điện lưới mà sử dụng năng lượng mặt trời và hệ thống ắc quy tự nạp. Đây là thiết bị được xây dựng trong phân tích thông minh, thuật toán phát hiện điểm nóng, có thể tự động phát hiện trong phạm vi 6000m của mục tiêu đánh lửa, chỉ cần 1 thiết thiết bị duy nhất bao quát diện tích lên đến 90 km vuông ngay cả trong thời tiết sương mù, mưa, tuyết. Cũng nhờ những mắt thần camera hiện đại mà người lính gác rừng Bát Xát có thể yên tâm hơn đón tết ở đơn vị mà vẫn cập nhật được tình hình rừng 24/24. Bất kỳ diễn biến gì xâm hại đến rừng, điểm lửa với diện tích đến 2 mét vuông đều được phát hiện trong mọi điều kiện thời tiết.

Tuần tra bằng phần mềm

Những ngày giáp tết, khi nắng xuân còn chưa thắm sắc hoa đào, gió đông vẫn se sắt luồn rét mướt trên những vạt rừng xã Việt Tiến, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai chúng tôi may mắn được những người lính gác rừng nơi đây ngồi tại nhà tuần tra rừng qua điện thoại. Anh Hà Văn Ba, Tổ trưởng tổ bảo vệ rừng xã Việt Tiến (Bảo Yên, Lào Cai) hồ hởi mở điện thoại di động chia sẻ cho chúng tôi về một ứng dụng được trang bị: Vừa nói anh vừa thao tác trên điện thoại di động của mình để minh chứng. Chưa đầy một phút sau khi khởi động chương trình, màn hình điện thoại đã hiện rõ bản đồ khu vực đất rừng và điểm định vị nơi anh Ba đang có mặt. Điểm định vị di chuyển theo từng bước đi của người sử dụng, ứng vào vị trí trên bản đồ lâm nghiệp tích hợp sẵn cài trong điện thoại, anh Ba tỏ ra rất thành thạo. Anh giải thích, trước đây để tuần tra rừng, chúng tôi chỉ dùng GPS cầm tay, khi kiểm tra rừng thường phải mang theo bản đồ giấy, gặp thời tiết mưa gió rất bất tiện. Với cách làm mới này, người sử dụng biết được đường đi giữa các lô, khoảnh trong rừng chính xác. Điều này không chỉ giúp các thành viên trong tổ bảo vệ rừng dễ dàng quản lý mà còn giúp các hộ nhận giao khoán bảo vệ rừng cũng dễ phân định ranh giới với đất của hộ gia đình trong những trường hợp nhầm lẫn. 

        Tuần rừng thời đại 4.0 hiện rất gọn nhẹ, chỉ cần mang theo điện thoại di động

Ứng dụng trên điện thoại giúp anh Ba làm được những việc đó là GeoSurvey. Đây là một ứng dụng cho thiết bị di động, máy tính có kết nối internet, định vị vệ tinh được phát triển nhằm giúp người dùng thu thập số liệu thực địa nhanh chóng và chính xác. Ứng dụng GeoSurvey chạy được trên tất cả các thiết bị di động.   

Đầu năm 2019 Hạt Kiểm lâm huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai triển khai, phổ biến Phần mềm ứng dụng GeoSurvey đến các Tổ, hộ nhận khoán bảo vệ rừng Kiểm lâm phụ trách địa bàn để phục vụ công tác kiểm tra thực địa, theo dõi diễn biến rừng và đất lâm nghiệp trên địa bàn. Qua đó hỗ trợ cho công tác tổ chức tuần tra, thu thập số liệu, phát hiện nhanh các vụ phá rừng ở những vị trí có địa hình đi lại khó khăn. Sở dĩ làm được điều này vì hình ảnh chụp thực địa từ vệ tinh được cập nhật hàng ngày giúp những người lính gác rừng có thể kiểm tra thực địa mà không cần đi đến tận nơi kiểm tra những hôm gặp thời tiết bất lợi.

          Nhớ lại một kỷ niệm phát hiện xâm hại rừng qua ứng dụng GeoSurvey anh Hà Văn Ba, Tổ trưởng tổ bảo vệ rừng xã chia sẻ: Một hôm, khi chúng tôi mở phần mềm buổi sáng xem ảnh chụp vệ tinh mới cập nhật thì thấy có một điểm rừng có cây gỗ mới bị đốn hạ. Ngay lập tức chúng tôi thành lập tổ đến thực địa kiểm tra theo toạ độ được ứng dụng chỉ đường. Đến nơi chúng tôi đã kịp thời ngăn chặn và xử lý đối tượng.

        Tuần rừng thời đại 4.0 hiện rất gọn nhẹ, chỉ cần mang theo điện thoại di động

Huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai hiện có trên 13 nghìn ha rừng phòng hộ, trong đó rừng tự nhiên hơn 11 nghìn ha, rừng trồng gần 2 nghìn ha. Cũng như nhiều cán bộ của Hạt Kiểm lâm Bảo Yên, hằng ngày, anh Triệu Văn Phúc đều truy cập vào phần mềm hệ thống theo dõi diễn biến rừng để theo dõi các điểm nghi ngờ thay đổi rừng từ ảnh vệ tinh cung cấp. Từ nguồn thông tin tham khảo này, cán bộ Kiểm lâm địa bàn sẽ xây dựng phương án để đi kiểm tra, đo đạc vị trí cụ thể ở ngoài thực địa. Bất kỳ diễn biến mới nào về diện tích rừng trong phạm vi bảo vệ đều được ảnh vệ tinh phản ánh, chụp mới từng ngày.

        Tuần rừng thời đại 4.0 hiện rất gọn nhẹ, chỉ cần mang theo điện thoại di động

Rừng là sự sống, bảo vệ rừng là bảo vệ sự sống của con người và muôn loài. Sứ mệnh của những người lính gác rừng vô cùng vất vả những rất đỗi vinh quang. Sứ mệnh đó đã bớt vất vả hơn trong thời đại cách mạng công nghiệp 4.0 với internet kết nối vạn vật, công nghệ dữ liệu lớn, trí tuệ nhân tạo được tích hợp vào những thiết bị, phần mềm bảo vệ rừng. Nhờ đó từng hơi thở của đại ngàn luôn được cập nhật đến cơ quan quản lý, để giữ vừng màu xanh cho muôn đời sau.

Tác giả: Trương Huy - Triệu Văn Thuỷ