Giữ vững an ninh tài chính trong 'dòng chảy' số hóa

Sự phát triển nhanh của tài chính số, dữ liệu và công nghệ đang mở ra cơ hội lớn cho nền kinh tế, nhưng đồng thời cũng đặt ra thách thức ngày càng nghiêm trọng đối với an ninh tài chính quốc gia, đòi hỏi cách tiếp cận chủ động, liên ngành và dài hạn.

Hội thảo "Bảo vệ an ninh tài chính quốc gia trong kỷ nguyên số" - Ảnh: VGP/HT.

Bảo vệ ‘huyết mạch’ tài chính trong không gian số

An ninh tài chính trong kỷ nguyên số không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà đã trở thành vấn đề chiến lược, gắn trực tiếp với niềm tin xã hội, sự ổn định thị trường và an ninh, an toàn của nền kinh tế quốc gia. Nhấn mạnh điều này, Trung tướng Nguyễn Minh Chính, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội An ninh mạng quốc gia, đã phát biểu tại hội thảo "Bảo vệ an ninh tài chính quốc gia trong kỷ nguyên số" do Hiệp hội An ninh mạng quốc gia phối hợp Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và các đơn vị liên quan tổ chức ngày 23/12.

Trung tướng Nguyễn Minh Chính, Phó Chủ tịch Thường trực Hiệp hội An ninh mạng quốc gia - Ảnh: VGP.

Theo Trung tướng Nguyễn Minh Chính, hệ thống tài chính-ngân hàng, hạ tầng thanh toán số, dữ liệu tài chính và các nền tảng công nghệ liên quan giữ vai trò đặc biệt quan trọng đối với nền kinh tế. Nếu không kiểm soát tốt an ninh tài chính, nguy cơ mất ổn định kinh tế, kéo theo hệ lụy về an ninh quốc gia là hoàn toàn có thể xảy ra.

Cùng quan điểm, Thượng tá Triệu Mạnh Tùng, Phó Cục trưởng Cục An ninh mạng và phòng, chống tội phạm sử dụng công nghệ cao, cho biết tội phạm công nghệ cao trong lĩnh vực tài chính-ngân hàng đang diễn biến rất phức tạp. Các đối tượng sử dụng thủ đoạn ngày càng tinh vi, có tổ chức, mang tính xuyên quốc gia, tận dụng sâu các nền tảng công nghệ mới và sự phát triển nhanh của tài chính số.

Thực tế cho thấy, các hành vi tấn công mạng, chiếm đoạt tài sản, rửa tiền, thao túng dữ liệu hay lừa đảo công nghệ cao không chỉ gây thiệt hại lớn về kinh tế mà còn tác động trực tiếp đến trật tự an toàn xã hội và niềm tin của người dân đối với hệ thống tài chính-tiền tệ. Vì vậy, yêu cầu đặt ra là phải nhận diện đúng rủi ro, hành động sớm, chủ động từ xa, không để bị động, bất ngờ.

An toàn, bảo mật ngành tài chính trong bối cảnh phi truyền thống

Trong những năm gần đây, ngành ngân hàng được xem là một trong những lĩnh vực tiên phong trong chuyển đổi số. Các tổ chức tín dụng và đơn vị trung gian thanh toán liên tục đổi mới công nghệ, mở rộng dịch vụ ngân hàng điện tử, nâng cao chất lượng và trải nghiệm người dùng.

Nhiều công nghệ hiện đại như điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, tự động hóa bằng robot đã được ứng dụng sâu vào quản trị, phân tích dữ liệu và chăm sóc khách hàng, góp phần hình thành các mô hình dịch vụ tài chính thuận tiện, an toàn, đáp ứng nhu cầu giao dịch 24/7.

Theo số liệu được chia sẻ tại hội thảo, giá trị và số lượng giao dịch qua các kênh thanh toán điện tử tăng trưởng mạnh. Nhiều ngân hàng hiện có trên 95% giao dịch được thực hiện trên nền tảng số. Hệ thống chuyển mạch tài chính và bù trừ điện tử xử lý bình quân hơn 41 triệu giao dịch mỗi ngày, trong khi hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng đạt giá trị thanh toán trung bình trên 1,55 triệu tỷ đồng/ngày. Điều này cho thấy vai trò ngày càng lớn của hạ tầng thanh toán số đối với nền kinh tế.

Ông Phan Thái Dũng, Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin Ngân hàng Nhà nước - Ảnh: VGP.

Tuy nhiên, theo ông Phan Thái Dũng, Phó Cục trưởng Cục Công nghệ thông tin (Ngân hàng Nhà nước), chuyển đổi số mạnh mẽ cũng kéo theo những rủi ro mới. Môi trường an ninh mạng toàn cầu đang diễn biến phức tạp, trong đó tấn công mạng đã trở thành vấn đề an ninh phi truyền thống mang tính toàn cầu, có thể tác động trực tiếp đến sự ổn định và phát triển bền vững của ngành tài chính-ngân hàng nếu không được kiểm soát kịp thời.

Để phòng, chống hiệu quả các mối đe dọa từ tội phạm công nghệ cao, các đại biểu thống nhất cần tăng cường phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng công an, cơ quan quản lý, hiệp hội chuyên ngành và cộng đồng doanh nghiệp công nghệ.

Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị đã xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực phát triển trọng yếu, đồng thời nhấn mạnh an ninh mạng, an ninh dữ liệu và chủ quyền số là điều kiện tiên quyết. Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân cũng đặt ra yêu cầu xây dựng môi trường số an toàn, minh bạch, bảo vệ vững chắc hệ thống tài chính-ngân hàng.

Hành lang pháp lý tiếp tục được củng cố thông qua Luật An ninh mạng, Luật Công nghiệp công nghệ số và các văn bản liên quan. Đáng chú ý, việc Việt Nam chủ động thúc đẩy Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng, trong đó có Công ước Hà Nội, thể hiện rõ vai trò và trách nhiệm trong hợp tác quốc tế bảo vệ không gian mạng.

Ở góc độ thị trường, ông Nguyễn Đình Thắng, Chủ tịch Trung tâm Hội đồng quản lý tài sản số, kiến nghị cần sớm hoàn thiện pháp luật về tài sản số, an ninh mạng và bảo vệ dữ liệu cá nhân; quy định rõ trách nhiệm bảo mật của ngân hàng, fintech và các trung gian thanh toán; đồng thời tăng cường chế tài xử lý vi phạm và nâng cao nhận thức xã hội về an ninh tài chính số.