Hà Nội định hình đô thị xanh - thông minh vận hành bằng AI, lấy người dân làm trung tâm

Chiều 23/12, UBND TP Hà Nội phối hợp với Hiệp hội Phần mềm và Dịch vụ công nghệ thông tin Việt Nam tổ chức phiên toàn thể với chủ đề “Đô thị xanh - Thông minh vận hành bằng trí tuệ nhân tạo (AI)”. Hội thảo diễn ra trong khuôn khổ Hội nghị Thành phố thông minh Việt Nam - Châu Á 2025 (Vietnam - Asia Smart City Summit 2025).

Hội nghị “Thành phố thông minh Việt Nam - Châu Á 2025” thu hút các chuyên gia công nghệ, nhà quản lý trong và ngoài nước. Ảnh: Bích Ngọc

Hà Nội thí điểm đô thị xanh - thông minh theo hướng lấy người dân làm trung tâm

Phát biểu tại phiên họp, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng cho biết, quá trình đô thị hóa nhanh trong những năm gần đây đang tạo sức ép lớn lên hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, môi trường và công tác quản trị đô thị. Trong khi đó, kỳ vọng của người dân về chất lượng sống, mức độ an toàn, tiện ích và chất lượng dịch vụ công ngày càng cao, đặt ra yêu cầu cấp thiết về những cách tiếp cận phát triển đô thị phù hợp và hiệu quả hơn.

Theo lãnh đạo TP Hà Nội, đô thị thông minh không thể chỉ được nhìn nhận ở khía cạnh công nghệ hay hạ tầng, mà cần trả lời những câu hỏi mang tính nền tảng: đô thị phục vụ ai, mang lại giá trị gì cho đời sống người dân và được đánh giá bằng những tiêu chí nào. Giá trị của một đô thị thông minh không nằm ở số lượng công nghệ được triển khai, mà ở mức độ người dân cảm nhận được sự tiện lợi, an toàn và hạnh phúc trong đời sống hằng ngày. Mọi đổi mới nếu không góp phần cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân thì chưa thể coi là đổi mới đúng nghĩa.

Từ quan điểm đó, Hà Nội xác định xây dựng đô thị thông minh là một quá trình lâu dài, đòi hỏi cách tiếp cận toàn diện, hài hòa và có chiều sâu. Thành phố lấy các giá trị “Văn hiến - Bản sắc - Sáng tạo” làm trục xuyên suốt, trong đó công nghệ được xác định là công cụ hỗ trợ, phục vụ con người và nâng cao chất lượng sống.

Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội cũng nhấn mạnh một bước chuyển quan trọng trong tư duy phát triển đô thị của Thủ đô là chuyển từ quản lý theo ngành sang quản trị đô thị dựa trên dữ liệu và hệ thống liên thông. Dữ liệu được coi là tài nguyên chiến lược, cần được chuẩn hóa, chia sẻ và khai thác hiệu quả, qua đó từng bước chuyển từ mô hình quản trị “phản ứng” sang “chủ động”, nâng cao năng lực dự báo, kiểm soát rủi ro và điều chỉnh chính sách kịp thời.

“Việc triển khai đô thị thông minh phải có trọng tâm, tránh dàn trải. Thành phố lựa chọn cách làm thông qua thí điểm các không gian phát triển cụ thể, gắn với cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) như: đô thị thông minh gắn với khu công nghệ cao tại xã Yên Xuân, đô thị thông minh gắn với phát triển văn hóa tại xã Ô Diên,… Quá trình triển khai sẽ đi đôi với đánh giá, điều chỉnh, từng bước hoàn thiện mô hình trước khi nhân rộng, nhằm tránh đầu tư hình thức và bảo đảm tính bền vững”, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng nhấn mạnh.

Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Trương Việt Dũng phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Bích Ngọc

Hà Nội xác định xây dựng đô thị thông minh theo các trục định hướng lớn, bảo đảm sự cân bằng hài hòa giữa phát triển, quản trị và các giá trị xã hội.

Trong đó, trục xuyên suốt và giữ vai trò trung tâm là con người - hạnh phúc - chất lượng sống. Theo định hướng này, mọi giải pháp, mô hình và ứng dụng công nghệ đều phải hướng tới mục tiêu nâng cao trải nghiệm sống, mức độ an toàn, tiện ích và cảm nhận hạnh phúc của người dân.

Bên cạnh đó, trục quản trị đô thị hiện đại được chú trọng nhằm đổi mới phương thức điều hành, tăng cường khả năng phối hợp liên ngành, nâng cao chất lượng ra quyết định kịp thời, qua đó nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước trong bối cảnh đô thị ngày càng phức tạp.

Trục đổi mới sáng tạo và công nghệ cũng được xác định là động lực quan trọng, trong đó khoa học, công nghệ, trí tuệ nhân tạo và chuyển đổi số đóng vai trò công cụ hỗ trợ quản trị đô thị, thúc đẩy phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cung cấp dịch vụ công.

Song song với đó là trục phát triển xanh - bền vững - bản sắc, bảo đảm quá trình hiện đại hóa đô thị gắn liền với bảo vệ môi trường, sử dụng hiệu quả tài nguyên, đồng thời gìn giữ và phát huy các giá trị văn hóa, lịch sử đặc trưng của Thủ đô Hà Nội.

Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trương Việt Dũng tham quan triển lãm trong khuôn khổ phiên họp. Ảnh: BTC

Khi AI trở thành công cụ cốt lõi trong điều hành đô thị thông minh

Một nội dung nổi bật của phiên toàn thể là chủ đề “AI First”, tập trung thảo luận về hạ tầng số, nền tảng dữ liệu và các giải pháp trí tuệ nhân tạo phục vụ vận hành đô thị thông minh, thúc đẩy tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Các tham luận xoay quanh việc ứng dụng AI trong điều hành, hỗ trợ ra quyết định, cung cấp dịch vụ công và nâng cao hiệu quả quản lý các lĩnh vực thiết yếu của đô thị.

Ông Vũ Anh Tú - Giám đốc Công nghệ FPT đã giới thiệu một số đề xuất công nghệ AI nhằm đồng hành cùng Hà Nội trong quá trình xây dựng và vận hành đô thị thông minh. Theo ông, một trong những hướng ứng dụng trọng tâm là giám sát môi trường bằng trí tuệ nhân tạo. Cụ thể, các hệ thống camera AI có thể được triển khai tại công trường, nút giao thông và các khu vực trọng điểm để phát hiện nguồn phát thải, bụi mịn cũng như các hành vi vi phạm như xe không che chắn khi lưu thông. Dữ liệu thu thập được sẽ được phân tích tự động, phục vụ công tác kiểm tra, giám sát môi trường.

Trên cơ sở đó, hệ thống AI sẽ tự động gửi cảnh báo đến cơ quan chức năng, đồng thời cung cấp dữ liệu video phục vụ công tác kiểm toán và xử lý vi phạm môi trường. Song song với kênh điều hành của chính quyền, người dân cũng có thể tiếp cận thông tin thông qua dashboard trực quan, nhận cảnh báo về sức khỏe và được gợi ý lộ trình di chuyển tránh các khu vực ô nhiễm thông qua nền tảng iHanoi.

Ông Vũ Anh Tú - Giám đốc Công nghệ FPT giới thiệu một số đề xuất công nghệ AI nhằm đồng hành cùng Hà Nội trong quá trình xây dựng và vận hành đô thị thông minh. Ảnh: BTC

Bên cạnh các giải pháp kỹ thuật, ông Vũ Anh Tú cho biết FPT xác định vai trò là “cánh tay nối dài” của chính quyền thành phố trong quá trình chuyển đổi số và phát triển đô thị thông minh. Với gần 40 năm kinh nghiệm trong lĩnh vực công nghệ và chuyển đổi số, cùng mạng lưới đối tác toàn cầu, FPT hướng tới mục tiêu đồng hành cùng Hà Nội xây dựng “Thành phố AI” đầu tiên tại Việt Nam.

Để hiện thực hóa mục tiêu này, FPT đang phát triển một hệ sinh thái công nghệ toàn diện, bao gồm trí tuệ nhân tạo, Quantum AI, dữ liệu lớn (Big Data), an ninh mạng, công nghệ đường sắt cao tốc, thiết bị bay không người lái (UAV)… Các giải pháp này được kỳ vọng sẽ hỗ trợ hiệu quả cho công tác quản trị đô thị, nâng cao chất lượng dịch vụ công và cải thiện trải nghiệm sống của người dân.

Ông Trần Chí Cường - Phó Chủ tịch UBND Thành phố Đà Nẵng. Ảnh: BTC

Từ thực tiễn địa phương, ông Trần Chí Cường - Phó Chủ tịch UBND Thành phố Đà Nẵng chia sẻ kinh nghiệm triển khai AI và dữ liệu mở trong điều hành đô thị. Theo ông Cường, Đà Nẵng bắt đầu xây dựng đô thị thông minh từ năm 2018, lấy dữ liệu làm nền tảng và từng bước đưa trí tuệ nhân tạo vào các hoạt động giám sát, cảnh báo và hỗ trợ ra quyết định cho chính quyền các cấp.

Hiện nay, TP Đà Nẵng đã xây dựng cổng dữ liệu mở với hơn 1.500 bộ dữ liệu, phục vụ cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và cộng đồng phát triển các ứng dụng đô thị thông minh. AI được ứng dụng trong giám sát thủ tục hành chính, theo dõi mưa ngập, giao thông, môi trường, an ninh trật tự và phòng, chống thiên tai, qua đó góp phần giảm hồ sơ trễ hạn và nâng cao chất lượng phục vụ người dân.

Các tham luận tại hội thảo cho thấy trí tuệ nhân tạo đang trở thành công cụ ngày càng quan trọng trong quản trị và điều hành đô thị thông minh. Tuy nhiên, việc triển khai AI cần được đặt trong tổng thể hạ tầng dữ liệu đồng bộ, cơ chế phối hợp liên ngành và lộ trình phù hợp, nhằm bảo đảm hiệu quả, minh bạch và lấy người dân làm trung tâm.