Công trình kè hồ Hoàn Kiếm được hợp long bằng công nghệ bê tông cốt sợi

Sáng ngày 20/8, tại vị trí cầu Thê Húc (hồ Hoàn Kiếm, Hà Nội), Công ty Cổ phần Khoa học công nghệ Việt Nam (Busadco), đơn vị thi công kè Hồ Hoàn Kiếm đã chính thức hợp long toàn tuyến, hoàn thành công trình kè hồ với tổng chiều dài gần 1.500m sau 65 ngày đêm thi công.

Công trình thuộc dự án xây dựng, cải tạo, chỉnh trang khu vực xung quanh hồ Hoàn Kiếm - thành phố Hà Nội có chủ đầu tư dự án là Ban quản lý dự án đầu tư xây dựng Quận Hoàn Kiếm. Tổng chỉ huy công trình là Nhà khoa học, AHLĐ Hoàng Đức Thảo- Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty CP Khoa học Công nghệ Việt Nam (Busadco).

Công trình kè hồ có tổng chiều dài gần 1.500m

Mục đích của việc cải tổ lần này là nhằm bảo vệ bờ hồ Hoàn Kiếm – trái tim của Thủ Đô Hà Nội, đồng thời, giúp công trình đạt chất lượng kỹ, mỹ thuật cao và tạo sự đồng bộ, hài hòa với cảnh quan chung khu vực bờ hồ. Quy mô xây dựng mới kè xung quanh hồ có chiều dài gần 1500 m, cao trình kè thay đổi từ +8.00m đến +8.57m, cao độ đáy hồ trung bình +5.6m. 

Công trình kè hồ Hoàn Kiếm là công trình nhóm A, cấp quốc gia đặc biệt nên ngoài việc phải tuân thủ theo các Luật Đầu tư và Xây dựng còn phải thực hiện nghiêm ngặt theo Luật Di sản văn hóa. 

Dự án “Xây dựng, cải tạo, chỉnh trang khu vực xung quanh hồ Hoàn Kiếm - thành phố Hà Nội” đã được Thủ tướng Chính phủ cho chủ trương đầu tư từ năm 2007. Công trình được đặt ra tiêu chí và yêu cầu thi công như sau: Không dùng tường vây, đê bao; Không thay đổi mực nước hồ; Không làm đường công vụ (các phương tiện thi công di chuyển trên đường đi bộ hiện trạng); Bảo đảm giữ nguyên trạng nền tự nhiên đáy hồ; Giữ nguyên hiện trạng cây xanh xung quanh bờ hồ; Không phá vỡ kết cấu nền đất nguyên thổ dưới vỉa hè xung quanh hồ; Hạn chế tối đa ảnh hưởng tiếng ồn, bụi, không xả thải trong quá trình thi công; Không làm ảnh hưởng đến các công trình di tích, văn hóa lịch sử; Không ảnh hưởng đến giao thông đô thị, đời sống sinh hoạt văn hóa, tinh thần thường ngày của người dân; Phối kết hợp, xử lý kịp thời tại hiện trường các công trình hạ tầng kỹ thuật có liên quan; Sử dụng các vật liệu tháo dỡ hiện trạng hoàn trả lại trong bụng và sau kè; Đạt yêu cầu cho công trình: Cấp quốc gia đặc biệt.

Tuy nhiên, sau hơn 10 năm, rất nhiều công nghệ giải pháp kỹ thuật kè hồ đã được đề xuất nhưng chưa có giải pháp nào phù hợp với tiêu chí và yêu cầu thi công của UBND Quận Hoàn Kiếm và UBND TP. Hà Nội đặt ra. Với những tiêu chí và yêu cầu của Chủ đầu tư, đây thực sự được coi là một bài toán rất khó với các đơn vị thi công do điều kiện thi công chật hẹp và quá ngặt nghèo.  

Công nhân hạ cấu kiện bê tông xuống kè hồ Hoàn Kiếm.

Sau khi nghiên cứu các tiêu chí và yêu cầu nêu trên, Công ty CP Khoa học công nghệ Việt Nam (Busadco) nhận thấy công nghệ của Busadco là phù hợp và năng lực đủ đáp ứng nên đã tham gia dự thầu gói thầu Xây dựng kè hồ Hoàn Kiếm. Phương án mà Busadco đưa ra đã đáp ứng các tiêu chí và điều kiện của Chủ đầu tư, vì vậy Busadco đã trúng thầu hạng mục “Kè hồ Hoàn Kiếm”Theo hồ sơ mời thầu, thời gian thi công công trình là 4 tháng, đề xuất thầu là 3 tháng, thực tế thời gian thi công là 65 ngày, vượt trước thời hạn Chủ đầu tư đặt ra gần 1 tháng. Để hoàn thành công trình trước thời hạn, Busadco đã tổ chức thực hiện theo quy trình sau:

 - Bước 1: Định vị tim tuyến trên bình đồ thực địa và cắm mốc cao độ, đặt biển báo công trường, hàng rào.

- Bước 2: Tập kết cấu kiện vật tư, vật liệu, thiết bị máy móc, dải bao cát và tấm ghi thép cho phương tiện thi công đi lại tránh gây hư hại cây cỏ và vỉa hè. 

- Bước 3: Vây bạt, tháo dỡ kè hiện trạng, đào đất, lắp đặt tấm ghi thép, thi công cẩu lắp đặt cấu kiện kè vào vị trí hố đào.

- Bước 4: Chụp khung sắt định vị, sử dụng cục gia tải và búa rung để ép nén kè- Bước 5: Xử lý trải vải địa, lấp đất, lấp cát phía sau lưng kè.

- Bước 6: Đổ vật liệu vào bên trong thân kè.

- Bước 7: Sản xuất lắp đặt cốt thép, ván khuôn, đổ bê tông giằng phủ mặt kè.

- Bước 8: Lát đá tự nhiên đỉnh kè.

- Bước 9: Hoàn thiện, nghiệm thu và bàn giao.

Bên cạnh đó, Busadco cũng đã bố trí 15 tổ, đội thi công trên tổng mặt bằng tuyến kè theo 4 mũi, chia 2 ca ngày và đêm. Sau ca thi công phải dọn dẹp mặt bằng thi công sạch sẽ, trả lại vỉa hè phục vụ nhu cầu sử dụng của người dân và du khách.

Mặt khác, tuyến kè thi công đi song song với các trục đường chính gồm Lê Thái Tổ, Hàng Khay và Đinh Tiên Hoàng tại trung tâm thủ đô và là khu vực công viên, phố đi bộ luôn có mật độ giao thông rất cao vì vậy đòi hỏi đơn vị thi công phải có các giải pháp bố trí xe máy, thiết bị, nhân lực phù hợp với điều kiện thực tế thi công để hạn chế thấp nhất những ảnh hưởng tiêu cực như chiếm dụng lòng đường, cản trở giao thông cũng như các hoạt động xung quanh khu vực thi công. 

Trước khi thi công Busdaco đã phải rải, đặt các bao cát cao 20 cm nối tiếp nhau tạo thành thảm cát để bảo vệ mặt đá vỉa hè, chống gãy nứt và lún sụt cục bộ đất nền. Trong quá trình thi công, bảo vệ cây di sản là công tác đặc biệt quan trọng. Khi thi công đến gần các gốc cây, Busadco đều phải tiến hành neo cành cây bằng cáp đường kính 18-22 mm, dài 10-40m. Mỗi thân cây có thể cần 1-5 dây cáp, được giằng giữ theo nhiều hướng khác nhau; Hoặc tiến hành chống và đỡ cây bằng các cột sắt đường kính 60-90 mm, cao từ 3-6m; Dùng các cọc tre đẩy các cành cây sang phía an toàn để mở đường đưa cấu kiện vào vị trí thi công. Sau khi thi công dùng chế phẩm sinh học giúp cây hồi phục và tăng trưởng.

Để đảm bảo tiêu chí không xâm lấn diện tích lòng hồ, Busadco đã tiến hành rất cẩn trọng công tác trắc địa để xác định vị trí đặt kè đảm bảo không xâm phạm vào mốc di sản, không thu hẹp lòng hồ. Đây là công đoạn không được phép sai số dù chỉ là 1cm! Ngoài ra, để đáp ứng yêu cầu khắt khe về môi trường, bảo vệ an toàn cho hệ thủy sinh, vi sinh, trước khi thi công phải cắm cọc tre, quây bạt để đảm bảo nước tại vị trí thi công không loang ra ngoài hồ. 

Bê tông cốt sợi được lựa chọn sử dụng kè hồ Hoàn Kiếm

Đây là công nghệ được sử dụng trong cụm công trình “Xây dựng đồng bộ hệ thống hạ tầng kỹ thuật đô thị nông thôn bảo vệ môi trường phòng chống thiên tai và ứng phó với biến đổi khí hậu” Cụm công trình đã đạt Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học công nghệ, đợt 5, năm 2016. Tác giả cụm công trình là Nhà khoa học Hoàng Đức Thảo - Anh hùng lao động, Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng giám đốc, Công ty CP Khoa học công nghệ Việt Nam (Busadco). 

Mỗi cấu kiện bê tông có chiều cao 2,5m, rộng 1m, mái vát và nặng 2,5 tấn.

Công nghệ Bê tông đúc sẵn cốt sợi được áp dụng để sản xuất cấu kiện kè hồ Hoàn Kiếm. Cấu kiện kè này có đặc tính kỹ thuật như sau: Kè bê tông cốt sợi, xi măng bền sunphat, đá 1x2 mác 600, loại hộp rỗng, thành dày 8cm, chiều cao cấu kiện từ 2,5m, chiều dài 1m, chiều rộng đáy dưới 1,64 m, chiều rộng trên mặt 0,4m, mái nghiêng i=1:0,85 chiều dài mái nghiêng 1,851 m, chiều cao thành ngoài 1,09m. 

Cấu kiện được liên kết với nhau bằng ngàm âm dương, khe hở mối nối giữa hai cấu kiện kè ≤ 5cm, chênh cao cho phép giữa hai cấu kiến ≤ 2cm, đoạn tuyến ≤ 5cm, độ bằng phẳng mặt trước kết cấu kè khi rà bằng thước 2m ≤ 2cm, sai số cho phép khi đặt cấu kiện dưới nước ≤ 10cm.

Chiều sâu kè chôn trong đất nền (so với mặt ngoài chân kè) trung bình 1,17 m, kè ngập trong nước 0,85m đến 1,05 m ( theo mực nước hồ max- min) còn lại phần nổi trên mặt nước và các loại kè bờ bảo vệ gốc cây ngay tại vị trí đặt kè bằng các tấm vách BTCT đá 1x2 mác 600 đúc tại nhà máy, có chiều dài xử lý mỗi gốc từ 2m – 6m; Các loại cấu kiện kè được sản xuất riêng để đặt tại những vị trí chuyển góc bo theo bờ kè hiện trạng, trên kè được liên kết với thân kè bằng giằng bê tông cốt thép đá 1x2 mác 300, mặt trên trang trí bằng ốp đá tự nhiên chiều dài 1m/ cấu kiện mặt cắt viên đá theo họa tiết kiến trúc trên bản vẽ thiết kế, phía ngoài có mũ để đặt hệ thống chiếu sáng tăng tính lung linh huyền ảo của mặt hồ; Giằng kè phân đoạn cắt lún theo đoạn thiết kế và điểm dừng kỹ thuật tại các góc cây. Phía kè ngoài hồ phần trên mặt nước được khoan lỗ trồng cây, tạo nhám, tạo màu giả cổ hài hòa với màu đá ốp đỉnh kè và màu tháp rùa.

Vượt trội nhất của cấu kiện kè đúc sẵn cốt sợi (cốt phi kim) là không dùng thép, nên chống được thấm, chống ngấm, chống ăn mòn, được đúc sẵn tại nhà máy, kiểm soát được chất lượng sản phẩm đồng đều. Sản phẩm chất lượng cao, chịu tác động của môi trường xung quanh, lắp ghép khối rỗng, trọng lượng bản thân nhẹ,ổn định bền vững, thi công nhanh cả trong điều kiện ngập nước, kiểm soát được chất lượng công trình.

Tất cả các nguyên liệu đầu vào và sản phẩm kè đều được đánh giá chất lượng và nghiệm thu sản phẩm bê tông cốt sợi đúc sẵn theo tiêu chuẩn TCVN ban hành.

Cấu kiện kè Busadco đã được ứng dụng tại các địa phương

Loại kè dùng để kè Hồ Hoàn Kiếm là sản phẩm được nghiên cứu, sản xuất và đã ứng dụng ở rất nhiều công trình từ Bắc vào Nam. Những công trình kè đó đã được ứng dụng ở Hồ quảng trường Thái Bình, Vũng Tàu, TP.Hồ chí minh, Nghệ An... (Riêng kè Hồ Hoàn kiếm được đơn vị nghiên cứu rất kỹ lưỡng, tỷ mỉ để đưa ra được sản phẩm chất lượng tốt nhất cả về kỹ thuật, mỹ thuật, văn hóa tâm linh và bảo vệ môi trường).

Thanh Tùng