Khủng hoảng toàn cầu mang tên AI

Trí tuệ nhân tạo (AI), "yếu tố thay đổi cuộc chơi" của thế kỷ 21, đang làm dấy lên một cuộc khủng hoảng tiềm tàng, đặt hệ thống năng lượng toàn cầu vào tình thế căng thẳng chưa từng có.

Nhu cầu điện năng khổng lồ từ các trung tâm dữ liệu – xương sống của mọi ứng dụng AI – đang vượt xa khả năng sản xuất và truyền tải của các lưới điện hiện tại, buộc thế giới phải gấp rút tìm kiếm mọi nguồn năng lượng, ngay cả khi điều đó đe dọa các cam kết bảo vệ môi trường.

Theo nhận định của ông Dave Stangis, Giám đốc Chiến lược Phát triển Bền vững tại Apollo Global Management Inc., "Khoảng cách giữa nhu cầu năng lượng AI đang đòi hỏi và những gì các lưới điện hiện tại trên toàn cầu có thể đáp ứng là quá lớn và sẽ không thể được lấp đầy trong suốt cuộc đời chúng ta."

Các trung tâm dữ liệu, vốn đã tiêu thụ một lượng điện đáng kể, đang bị đẩy lên mức tiêu thụ "khổng lồ" bởi gánh nặng tính toán của các mô hình AI phức tạp. Sự tăng trưởng nhu cầu không kiểm soát này đã làm lộ rõ những điểm yếu cố hữu của hạ tầng lưới điện hiện tại, khiến các nhà hoạch định chính sách và nhà đầu tư phải đau đầu tìm cách cân bằng giữa tốc độ phát triển công nghệ và tính bền vững của môi trường.

 Ảnh minh họa.

Sự bùng nổ của AI đã kích hoạt một chiến lược "tất cả cùng lúc" trong đầu tư năng lượng. Bên cạnh các nguồn năng lượng sạch và tiên tiến đang nhận được sự quan tâm trở lại (như địa nhiệt, năng lượng thủy triều, và hạt nhân thế hệ mới), điều đáng lo ngại là sự hồi sinh của các dự án nhiên liệu hóa thạch.

Các kế hoạch đưa nhà máy điện than hoặc khí đốt đã dự kiến đóng cửa trở lại hoạt động, hoặc đẩy nhanh tiến độ xây dựng các nhà máy mới đang được cân nhắc. Động thái này, nhằm đáp ứng nhu cầu điện cấp bách cho AI, đặt ra một mối đe dọa trực tiếp và nghiêm trọng đối với các mục tiêu khử carbon toàn cầu, có nguy cơ làm chệch hướng nỗ lực chống biến đổi khí hậu đã được xây dựng trong nhiều thập kỷ qua.

Ngay cả khi công suất sản xuất điện được gấp rút bổ sung, vẫn tồn tại mối lo ngại sâu sắc về khả năng lưới điện có thể truyền tải và phân phối kịp thời lượng điện tăng vọt này. Tốc độ tăng trưởng nhu cầu năng lượng từ các trung tâm dữ liệu đang diễn ra quá nhanh chóng so với chu kỳ mở rộng hạ tầng lưới điện, vốn thường kéo dài hàng thập kỷ.

Nhiều quốc gia, từ Ireland, Ả Rập Xê Út đến Malaysia, đang đối mặt với những thách thức lớn khi các trung tâm dữ liệu đòi hỏi lượng điện năng vượt xa so với kế hoạch mở rộng năng lượng quốc gia. Cuộc đua đáp ứng "yếu tố thay đổi cuộc chơi" mang tên AI đang buộc thế giới phải chạy đua không chỉ để sản xuất thêm điện mà còn phải cải tổ triệt để hạ tầng năng lượng toàn cầu.