Kiến nghị hình thành trung tâm thẩm định giá trị tài sản trí tuệ quốc gia để hỗ trợ doanh nghiệp

Đại biểu Quốc hội kiến nghị thành lập quỹ bảo lãnh tín dụng cho tài sản trí tuệ, cho phép doanh nghiệp dùng sáng chế, nhãn hiệu làm tài sản thế chấp. Bên cạnh đó hình thành trung tâm thẩm định giá trị tài sản trí tuệ quốc gia để hỗ trợ doanh nghiệp định giá, chuyển giao công nghệ minh bạch...

Trong bối cảnh hiện nay tri thức đã trở thành vốn chiến lược của nền kinh tế. Ảnh minh họa

Sở hữu trí tuệ được xem là động lực cốt lõi thúc đẩy đổi mới sáng tạo và phát triển kinh tế tri thức. Tại phiên thảo luận tại tổ về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ ngày 5/11, các đại biểu Quốc hội đã đóng góp nhiều ý kiến để luật theo kịp dòng chảy đổi mới sáng tạo, nhất là công nghệ trí tuệ nhân tạo và thực tiễn của các ngành kinh tế như nông nghiệp, công nghiệp văn hóa.

Trong bối cảnh hiện nay tri thức đã trở thành vốn chiến lược của nền kinh tế. Do đó, Luật sửa đổi lần này, không chỉ bảo vệ quyền mà còn tạo hành lang để trí tuệ Việt Nam được khai thác, định giá và thương mại hóa, trở thành nguồn lực trực tiếp cho tăng trưởng kinh tế.

KIẾN NGHỊ LẬP QUỸ BẢO LÃNH TÍN DỤNG CHO TÀI SẢN TRÍ TUỆ, CHO PHÉP DÙNG NHÃN HIỆU LÀM TÀI SẢN THẾ CHẤP

Phát biểu thảo luận, đại biểu Nguyễn Như So, đoàn Bắc Ninh đề nghị bổ sung quy định khuyến khích sử dụng quyền sở hữu trí tuệ để vay vốn hoặc thế chấp để vay vốn là bước đi đúng hướng, phù hợp với xu thế phát triển của nền kinh tế trí thức. Quy định này tạo cơ sở để quyền sở hữu trí tuệ không còn là “tài sản vô hình nằm trên giấy”, mà trở thành nguồn lực kinh tế thực sự, có thể định giá, giao dịch và đưa vào lưu thông như các tài sản hữu hình khác.

Để làm được điều này, đại biểu đề xuất cần sớm xây dựng hành lang pháp lý về định giá tài sản trí tuệ, ban hành chuẩn mực kỹ thuật và quy trình định giá theo thông lệ quốc tế; đồng thời phát triển hệ thống tổ chức định giá độc lập, đủ năng lực, được Nhà nước cấp phép và giám sát; xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia về tài sản trí tuệ liên thông với hệ thống ngân hàng; đặc biệt là thiết lập cơ chế bảo lãnh tín dụng đối với khoản vay có tài sản bảo đảm là tài sản trí tuệ...

Các đại biểu Quốc hội thảo luận tại tổ về Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ.

Hiện nay nhiều doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam chưa coi tài sản trí tuệ là tài sản kinh doanh thực sự, do thiếu vốn và hiểu biết về khai thác, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ. Nêu thực tế này, đại biểu Nguyễn Duy Thanh, đoàn Cà Mau đề nghị bổ sung quy định riêng về sở hữu trí tuệ trong hoạt động đổi mới sáng tạo và phát triển doanh nghiệp.

Đồng thời, đại biểu kiến nghị thành lập quỹ bảo lãnh tín dụng cho tài sản trí tuệ, cho phép doanh nghiệp dùng sáng chế, nhãn hiệu làm tài sản thế chấp; ngoài ra hình thành trung tâm thẩm định giá trị tài sản trí tuệ quốc gia để hỗ trợ doanh nghiệp định giá, chuyển giao công nghệ minh bạch...

Về thương mại hóa tài sản trí tuệ, đại biểu Đinh Ngọc Minh, đoàn Cà Mau đề xuất cho phép sử dụng quyền sở hữu trí tuệ làm tài sản bảo đảm vay vốn, đồng thời xây dựng hệ thống định giá, đăng ký và giao dịch tài sản trí tuệ thống nhất, minh bạch, nhằm khơi thông dòng vốn cho hoạt động đổi mới sáng tạo và phát triển doanh nghiệp.

LÀM RÕ QUY ĐỊNH GHI NHẬN GIÁ TRỊ TÀI SẢN SỞ HỮU TRÍ TUỆ, TRÁNH RỦI RO THỔI GIÁ KHI HUY ĐỘNG VỐN

Cho ý kiến đối với Dự án luật, Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội TP.Cần Thơ Nguyễn Tuấn Anh cho biết tại Khoản 4, Điều 1 dự thảo Luật (bổ sung Điều 8a vào sau Điều 8 Luật Sở hữu trí tuệ) quy định cho phép chủ sở hữu tự xác định giá trị và lập danh mục quản trị riêng đối với các quyền sở hữu trí tuệ chưa đáp ứng điều kiện để ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán.

Nhất trí với việc ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán phải tuân thủ nghiêm ngặt các chuẩn mực kế toán và tài chính, tuy nhiên, dự thảo Luật hiện chưa làm rõ hoặc chưa dẫn chiếu đến quy định pháp luật nào về nội dung điều kiện để ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán. Theo đại biểu, “nếu không có cách hiểu thống nhất sẽ dẫn đến việc áp dụng khác nhau trong thực tế, ảnh hưởng đến giao dịch thương mại, góp vốn, huy động vốn”. Do đó cần làm rõ về pháp luật quy định, hướng dẫn "điều kiện để ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán".

Trưởng Đoàn đại biểu Quốc hội TP.Cần Thơ Nguyễn Tuấn Anh phát biểu. Ảnh Lâm Hiển

Đại biểu cũng đề nghị làm rõ quy định về việc cho phép tự xác định giá trị khi góp vốn/huy động vốn có chứa đựng rủi ro về tính minh bạch và khách quan hay không? Liệu có thể dẫn đến tình trạng lách luật, thổi phồng giá trị tài sản, dẫn đến gây thiệt hại cho các cổ đông, nhà đầu tư khác.

Cũng theo đại biểu, việc lập danh mục tài sản riêng, có thể vi phạm các điều cấm trong pháp luật kế toán. Cụ thể, Khoản 3, Điều 13 của Luật kế toán nghiêm cấm hành vi để ngoài sổ sách kế toán tài sản nợ phải trả của đơn vị kế toán hoặc có liên quan đến đơn vị kế toán. Do đó, nếu không có hướng dẫn chi tiết việc phải quản trị riêng có thể dẫn đến mâu thuẫn pháp lý hoặc sai phạm thực hiện.

Do đó, “cần có thêm các quy định chi tiết, minh bạch mang tính khách quan trong việc xác định giá trị quyền sở hữu trí tuệ để tránh tạo ra rủi ro pháp lý sau này cũng như việc quản lý tài sản”, đại biểu góp ý. Bên cạnh quy định tại khoản 2 Điều 8a về việc Chính phủ có trách nhiệm quy định nguyên tắc chung về xác định giá trị, đại biểu đề nghị nghiên cứu có thêm cơ chế kiểm soát độc lập với các giao dịch góp vốn.

Cùng có ý kiến về vấn đề này, đại biểu Lò Thị Luyến, đoàn Điện Biên cho rằng việc cho phép chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ tự xác định giá trị có thể dẫn đến không trung thực khi định giá (nâng cao lên so với giá trị thực), định giá không chính xác (thấp quá hoặc cao quá), khi chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ dùng quyền sở hữu trí tuệ để thực hiện các giao dịch thương mại, góp vốn, huy động vốn theo quy định tại khoản này có thể gặp khó khăn trong giao dịch hoặc khi xảy ra tranh chấp thì các cơ quan có thẩm quyền xử lý sẽ gặp khó khăn.

Do đó đại biểu đề nghị, nội dung chủ sở hữu quyền sở hữu trí tuệ được tự xác định giá trị và lập thành danh mục riêng để quản trị cần giao cho Chính phủ quy định chi tiết hồ sơ, trình tự thủ tục tự xác định giá trị. Đồng thời cần xem xét có quy định giao cho một tổ chức là cơ quan nhà nước thẩm định giá hoặc một tổ chức định giá độc lập để đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong giao dịch liên quan đến quyền sở hữu trí tuệ.

ĐỀ NGHỊ BỔ SUNG CƠ CHẾ BẢO HỘ ĐẶC THÙ CHO GIỐNG CÂY TRỒNG TẠO RA BẰNG CÔNG NGHỆ SINH HỌC

Tham gia thảo luận tại tổ, đại biểu Nguyễn Thị Lan, đoàn TP.Hà Nội đồng tình và đánh giá cao tinh thần đổi mới, tính kịp thời và tầm nhìn dài hạn của dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ.

Đại biểu nhấn mạnh việc sửa đổi luật lần này là một bước tiến quan trọng, cụ thể hóa các chủ trương lớn của Đảng trong Nghị quyết 57, Nghị quyết 66, Nghị quyết 68 về thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế tư nhân và hoàn thiện thể chế pháp luật trong kỷ nguyên mới, góp phần đưa các Nghị quyết này đi vào cuộc sống.

Theo đại biểu, điểm mới đáng chú ý của dự thảo luật là bước chuyển từ bảo hộ quyền sang khai thác giá trị của tài sản trí tuệ, nhằm mục tiêu coi tri thức là động lực kinh tế, động lực phát triển, đúng như tinh thần các nghị quyết của Đảng.

Đại biểu Nguyễn Thị Lan, đoàn TP.phố Hà Nội nêu ý kiến thảo luận. Ảnh: quochoi.vn