Kiến tạo hệ sinh thái ngân hàng số toàn diện

Chủ đề Hội thảo - Triển lãm Smart Banking 2025 năm nay không chỉ bàn về công nghệ, mà nhấn mạnh sự kết hợp hài hòa giữa: Chiến lược - dữ liệu - công nghệ - con người, đặt trên nền tảng quản trị rủi ro và tuân thủ chủ động, từ đó hướng tới một hệ sinh thái ngân hàng số bền vững, bao trùm.

Toàn cảnh Hội thảo Smart Banking 2025.

Ngày 25/9/2025, tại Hà Nội, Hội thảo và Triển lãm cấp cao thường niên ngành ngân hàng - Smart Banking 2025 - chính thức diễn ra với chủ đề “Đột phá chuyển đổi số ngành ngân hàng: Dữ liệu là nền tảng, khách hàng là trung tâm”.

Sự kiện được tổ chức dưới sự bảo trợ của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN), do Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam (VNBA) phối hợp cùng Tập đoàn IEC thực hiện, đồng hành bởi Hiệp hội Dữ liệu quốc gia và Hiệp hội An ninh mạng quốc gia.

Đột phá chuyển đổi số ngành ngân hàng

Những năm gần đây, chuyển đổi số trong ngành ngân hàng Việt Nam đã tạo nên những bước ngoặt quan trọng, không chỉ số hóa các giao dịch truyền thống mà còn tiến tới kiến tạo hệ sinh thái ngân hàng số toàn diện.

Phát biểu tại Hội thảo, ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết thời gian qua, Việt Nam đã chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của hệ sinh thái dịch vụ tài chính số. Thanh toán không dùng tiền mặt, ngân hàng số trở thành kênh giao dịch chủ đạo; định danh và xác thực điện tử tiến bộ vượt bậc; các mô hình hợp tác giữa ngân hàng - fintech- nền tảng số ngày càng sâu rộng; năng lực phân tích dữ liệu, ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), máy học được đẩy mạnh trong thẩm định tín dụng, quản lý rủi ro, phòng chống gian lận, chăm sóc khách hàng đa kênh,...

Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam Nguyễn Quốc Hùng phát biểu khai mạc.

Các tổ chức tín dụng (TCTD) đã chuyển đổi số từng quy trình riêng lẻ sang thiết kế lại toàn bộ hành trình khách hàng; từ sở hữu dữ liệu rời rạc sang “quản trị dữ liệu như tài sản chiến lược; từ phản ứng thụ động sang dự báo, chủ động gợi mở nhu cầu.

Theo ông Nguyễn Quốc Hùng, hầu hết dịch vụ ngân hàng cơ bản hiện đã được số hóa trên các kênh điện tử, nhiều ngân hàng ghi nhận trên 95% giao dịch thực hiện qua kênh số. Hệ sinh thái ngân hàng số ngày càng đa dạng, thông minh, cho phép khách hàng thực hiện trọn vẹn các dịch vụ từ chuyển tiền, thanh toán hóa đơn, gửi tiết kiệm đến vay vốn ngay trên điện thoại di động. Nhiều dịch vụ cơ bản đã được số hoá hoàn toàn 100% như tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi không kỳ hạn, mở tài khoản thanh toán, chuyển tiền, cho vay,...

"Đến nay có trên 87% người Việt Nam trưởng thành sở hữu tài khoản ngân hàng, giá trị thanh toán không dùng tiền mặt gấp 25 lần GDP. Trong 7 tháng đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm 2024, giao dịch không dùng tiền mặt qua mã QR tăng 66,73% về số lượng và 159% về giá trị", ông Nguyễn Quốc Hùng thông tin.

Việt Nam cũng tiên phong kết nối thanh toán bán lẻ xuyên biên giới qua mã QR với Thái Lan, Campuchia và Lào, hướng tới mở rộng trong khu vực châu Á. Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước là cơ quan có 7 năm liên tiếp dẫn đầu bảng xếp hạng cải cách hành chính của các bộ, cơ quan ngang bộ.

Bài toán về khai thác hiệu quả dữ liệu

Ở trung tâm của quá trình này chính là dữ liệu - yếu tố nền tảng giúp các tổ chức tài chính thấu hiểu sâu sắc hơn hành vi, nhu cầu và kỳ vọng của khách hàng. Với hơn 90% giao dịch hiện thực hiện qua kênh số và trên 87% người trưởng thành sở hữu tài khoản ngân hàng, dữ liệu phát sinh mỗi ngày trở thành tài nguyên vô giá để các ngân hàng thiết kế sản phẩm, dịch vụ thông minh, thuận tiện và an toàn hơn.

Sự phát triển nhanh chóng của chiến lược kinh doanh dựa trên dữ liệu trong ngành ngân hàng đã tạo ra những lợi ích đáng kể. Cụ thể, các ngân hàng có thể tăng cường tiếp cận khách hàng, tạo ra các sản phẩm dịch vụ có tính cá nhân hoá cao, tối ưu hoá quy trình phát hiện rủi ro và phòng ngừa gian lận, thẩm định quy trình cho vay, xử lý hồ sơ vay vốn, tăng cường khả năng dự đoán và phân tích thị trường.

Đến nay nhiều TCTD đã triển khai giải pháp cho phép khách hàng mở tài khoản thanh toán dựa trên xác thực dữ liệu dân cư, cho phép định danh, xác minh thông tin khách hàng bằng thẻ CCCD gắn chip, ứng dụng VNeID làm sạch thông tin khách hàng từ cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, tối ưu hoá quá trình cho vay, xác thực thông tin đa chiều.

Tính đến ngày 13/6/2025, ngành Ngân hàng đã có hơn 117 triệu hồ sơ khách hàng (CIF) được đối chiếu sinh trắc học qua CCCD gắn chip hoặc VNeID (đạt gần 100% tổng lượng tài khoản thanh toán cá nhân phát sinh giao dịch trên kênh số); hơn 927 nghìn hồ sơ khách hàng tổ chức đã được đối chiếu thông tin sinh trắc học (đạt hơn 70% tổng số lượng tài khoản thanh toán tổ chức phát sinh giao dịch trên kênh số).

Trung tâm Thông tin tín dụng Quốc gia (CIC) đã phối hợp với C06, Bộ Công an hoàn thành 06 đợt đối chiếu, làm sạch dữ liệu khách hàng với khoảng 57 triệu lượt hồ sơ khách hàng theo phương thức offline. 63 TCTD đã triển khai ứng dụng thẻ CCCD gắn chip qua thiết bị tại quầy; 57 TCTD và 39 tổ chức tài chính phi ngân hàng (TGTT) đã triển khai ứng dụng thẻ CCCD gắp chip qua ứng dụng di động; 32 TCTD và 15 tổ chức TGTT đang triển khai ứng dụng VNeID.

Theo ông Nguyễn Quốc Hùng, bước chuyển “Dữ liệu là nền tảng - Khách hàng là trung tâm” không đơn thuần là triển khai thêm vài hệ thống công nghệ. Đó là sự dịch chuyển tư duy quản trị: từ quản lý chức năng sang quản lý quy trình; từ báo cáo hậu kiểm sang phân tích dự báo; từ đo lường cục bộ sang tối ưu hóa tổng thể giá trị vòng đời khách hàng; từ “thu thập dữ liệu càng nhiều càng tốt” sang “dữ liệu đúng - sạch - được phép - có mục đích rõ ràng - tạo ra giá trị thực sự”.

Để khai thác hiệu quả nguồn dữ liệu, ngành ngân hàng đang đối mặt với không ít thách thức: làm sao để chuyển hóa khối dữ liệu khổng lồ thành trải nghiệm liền mạch, lấy khách hàng làm trung tâm ở mọi điểm chạm; làm sao để kết hợp AI, phân tích dữ liệu lớn và các công nghệ mới nhằm mang đến dịch vụ cá nhân hóa theo thời gian thực, đồng thời vẫn đảm bảo an toàn, bảo mật? Đó không chỉ là bài toán công nghệ, mà còn là chiến lược dài hạn để biến dữ liệu thành tài sản chiến lược, nuôi dưỡng niềm tin và sự gắn kết của khách hàng

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Phạm Tiến Dũng: Dữ liệu phải đúng - đủ - sạch - sống, nhưng chưa đủ, quan trọng hơn là khả năng khai thác dữ liệu một cách hiệu quả.

Chia sẻ thêm về vấn đề này, Phó Thống đốc Ngân hàng nhà nước Phạm Tiến Dũng cho biết dữ liệu phải đúng - đủ - sạch - sống, nhưng chưa đủ, quan trọng hơn là khả năng khai thác dữ liệu một cách hiệu quả. Hiện dù đã có cơ sở dữ liệu CCCD đầy đủ nhưng một số thủ tục vẫn đòi hỏi xác nhận thủ công, cho thấy việc liên thông, kết nối và tận dụng dữ liệu cần được đẩy mạnh hơn nữa. Bên cạnh đó, theo Phó Thống đốc Ngân hàng nhà nước cần phải xây dựng các ứng dụng tốt, tích hợp thông minh, tiện ích và thuận tiện cho người dùng.

Để đạt tới những “đột phá” thực sự trong năm 2025 và các giai đoạn tiếp theo, theo ông Nguyễn Quốc Hùng, chúng ta cần giải quyết đồng thời nhiều bài toán đan xen: chuẩn hóa và làm sạch dữ liệu ở quy mô toàn hệ thống; xây dựng kiến trúc dữ liệu hợp nhất thay vì chồng lớp giải pháp; thiết lập khung quản trị dữ liệu - bảo mật - quyền riêng tư - đạo đức sử dụng dữ liệu nhất quán; tăng cường khả năng liên thông dữ liệu có kiểm soát giữa ngân hàng với các nền tảng định danh, dữ liệu dân cư, doanh nghiệp, thương mại điện tử, bảo hiểm, viễn thông; nâng cao năng lực phân tích thời gian thực phục vụ ra quyết định tức thời trong cấp tín dụng, quản lý rủi ro hoạt động và giám sát gian lận.

Bên cạnh chương trình hội thảo, chương trình diễn tập chủ động phòng thủ không gian mạng - DF Cyber Defense 2025 tiếp tục diễn ra với sự phối hợp thực hiện bởi Cục Công nghệ thông tin (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam), Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam và Tập đoàn IEC. Đơn vị đồng hành cùng thực chiến là Trend Micro, cùng đơn vị đồng hành chuyên môn CyberJutsu Academy. Diễn tập chủ động phòng thủ không gian mạng là cơ hội để tăng cường phối hợp, rút ngắn thời gian xử lý và ứng phó với các công nghệ tấn công mới, đồng thời nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ phụ trách an toàn thông tin trong các ngân hàng và tổ chức tài chính./