Kinh tế Việt Nam 2024 và triển vọng 2025
Trong bối cảnh kinh tế khu vực và toàn cầu đối mặt với những khó khăn, bất ổn địa chính trị, lạm phát và thiên tai, Việt Nam vẫn vượt qua 'cơn gió ngược' đạt được nhiều thành tựu, vươn lên trở thành một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất khu vực Đông Á-Thái Bình Dương trong năm 2024. Các động lực quan trọng thúc đẩy kinh tế Việt Nam có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất khu vực là từ sự phụ
Từ thành tựu kinh tế 2024…
Trải qua một năm đầy biến động với thách thức nhiều hơn cơ hội, Việt Nam đã hoàn thành toàn bộ 15/15 chỉ tiêu kinh tế-xã hội. Hầu hết các lĩnh vực của nền kinh tế đều có sự khởi sắc, giúp bức tranh tổng thể sáng dần về cuối năm. Kinh tế vĩ mô cơ bản ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm, hoạt động sản xuất kinh doanh chuyển biến tích cực, lấy lại được đà tăng trưởng như giai đoạn trước dịch.
Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, kinh tế tiếp tục đà tăng trưởng tích cực trong cả ba khu vực. Khu vực nông nghiệp tiếp tục tăng trưởng ổn định. Khu vực công nghiệp tiếp tục xu hướng tích cực: ngành sản xuất công nghiệp đã phục hồi tích cực; trong đó, ngành chế biến, chế tạo có mức tăng trưởng cao hơn mức tăng trưởng chung của toàn ngành, trở thành động lực dẫn dắt tăng trưởng của cả nền kinh tế. Cụ thể, chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) ước tăng 8,4% so với năm trước (năm 2023 tăng 1,3%). Trong đó, ngành chế biến, chế tạo tăng 9,6% (năm 2023 tăng 1,5%), đóng góp 8,4 điểm phần trăm vào mức tăng chung.
Khu vực dịch vụ tiếp tục tăng khá; tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành ước đạt 6.391,0 nghìn tỷ đồng, tăng 9,0% so với năm trước (năm 2023 tăng 9,4%), nếu loại trừ yếu tố giá tăng 5,9% (năm 2023 tăng 6,8%). Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) quanh ngưỡng 50 điểm, thể hiện sản xuất tiếp tục mở rộng. Kinh tế vĩ mô tiếp tục ổn định, lạm phát được kiểm soát, các cân đối lớn được bảo đảm. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tăng 3,63% so với năm trước, đạt mục tiêu Quốc hội đề ra. Tỉ giá, lãi suất nhìn chung ổn định. An ninh năng lượng, an ninh lương thực được bảo đảm (xuất khẩu gạo đạt hơn 9 triệu tấn và 5,7 tỷ USD; tăng 11% về khối lượng và tăng 24% về giá trị so với năm 2023); cơ bản bảo đảm cân đối cung cầu lao động. Xuất khẩu tiếp tục tăng cao, xuất siêu 24,77 tỉ USD. Du lịch phục hồi mạnh. Khách quốc tế đạt gần 17,6 triệu lượt người, tăng 39,5% so với năm trước và bằng 97,6% năm 2019 - năm chưa xảy ra dịch Covid-19.
Hoạt động sản xuất, kinh doanh phục hồi đã tác động tích cực đến tình hình đăng ký kinh doanh của doanh nghiệp. Tính chung năm 2024, cả nước có hơn 157,2 nghìn doanh nghiệp đăng ký thành lập mới với tổng số vốn đăng ký là hơn 1.547,0 nghìn tỷ đồng Số lượng doanh nghiệp đăng ký mới gia tăng trở lại trong những tháng cuối năm, cho thấy doanh nghiệp, nhà đầu tư được củng cố niềm tin vào triển vọng kinh tế cũng như công tác điều hành kinh tế-xã hội của Chính phủ.
Năm 2024 cũng là một năm thành công của Việt Nam về thu hút đầu tư nước ngoài. Những cải cách liên tục nhằm cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh đã giúp Việt Nam thu hút mạnh mẽ đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). … Chuyên gia Kinh tế trưởng và Quản lý chương trình Tăng trưởng công bằng, Tài chính và Thể chế của Ngân hàng Thế giới (WB) tại Việt Nam, Lào và Campuchia Andrea Coppola cho rằng, môi trường kinh doanh của Việt Nam mang lại sự ổn định cho các nhà đầu tư. Theo ông, đây là một yếu tố đặc biệt quan trọng giúp Việt Nam duy trì lợi thế cạnh tranh để thu hút vốn FDI. WB cũng rất đánh giá cao nỗ lực liên tục của Chính phủ Việt Nam trong việc cải thiện môi trường kinh doanh. Ngoài ra, ông Andrea Coppola cho rằng, Việt Nam đã tận dụng tốt vị trí chiến lược là "cầu nối" giữa hai cường quốc Trung Quốc và Mỹ. Nhờ tất cả những điều này, Việt Nam có thể thu hút một lượng lớn vốn đầu tư nước ngoài. Theo trang tin về hoạt động công nghệ, trụ sở tại Mỹ có tên TechCrunch, Việt Nam có khả năng duy trì quan hệ thương mại gần gũi với cả Mỹ và Trung Quốc, trong khi thúc đẩy các ngành công nghiệp trong nước, điều này giúp định vị Việt Nam là một nhân tố quan trọng trong nền kinh tế toàn cầu. Đối với các doanh nghiệp và nhà đầu tư, Việt Nam là sự kết hợp độc đáo giữa các thách thức và cơ hội trong bối cảnh địa chính trị luôn biến động.
Nhiều tổ chức, chuyên gia quốc tế tiếp tục đánh giá cao kết quả và triển vọng của kinh tế Việt Nam. Chuyên gia kinh tế trưởng của Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam, Lào và Campuchia nhấn mạnh rằng, trong năm 2024, Việt Nam đã trở thành một trong những nền kinh tế có tốc độ tăng trưởng nhanh nhất khu vực Đông Á - Thái Bình Dương, nhờ sự phục hồi xuất khẩu và nhu cầu nội địa. Đây là một thành tựu đáng khen ngợi và tôi tin rằng, xu hướng tích cực này sẽ tiếp tục trong năm 2025.
…hướng tới mục tiêu khả thi trong 2025
Năm 2025 đánh dấu là một năm quan trọng khi là năm kết thúc của Kế hoạch phát triển kinh tế giai đoạn 2021-2025 và là năm bản lề cho kỷ nguyên sắp tới, với các kế hoạch cải cách toàn diện nhằm tập trung vào chất lượng tăng trưởng để Việt Nam có thể trở thành nước thu nhập trung bình cao vào năm 2030. Ngày 12/11/2024, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về Kế hoạch phát triển kinh tế xã hội năm 2025. Theo Nghị quyết, tốc độ tăng tổng sản phẩm trong nước GDP khoảng 6,5-7% và phấn đấu khoảng 7-7,5%; tốc độ tăng chỉ số giá tiêu dùng bình quân khoảng 4,5%. Tại phiên chất vấn tại Quốc hội ngày 13/11/2024, Thủ tướng nhấn mạnh, cần làm mới ba động lực tăng trưởng truyền thống (đầu tư, tiêu dùng, xuất khẩu) và thúc đẩy mạnh các động lực tăng trưởng mới như kinh tế số, kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế tri thức, kinh tế ban đêm…
Theo TS. Nguyễn Quốc Việt (Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội), mục tiêu 6,5-7%, phấn đấu 7,5% là khả thi nếu so sánh kết quả đạt được 2024 và triển vọng, tình hình chung thế giới và trong nước năm 2025 (cũng nằm trong dự báo sau điều chỉnh của các tổ chức vĩ mô quốc tế và trong nước). Tuy nhiên, việc Chính phủ đặt ra kịch bản điều hành với mục tiêu tăng trưởng mạnh mẽ hơn, lên đến 8%, đòi hỏi phải có những giải pháp mang tính đột phá về cơ cấu, nhất là phải có những chính sách và thể chế đồng bộ nhằm kích hoạt mạnh mẽ hơn nữa không gian và động lực tăng trưởng mới đến từ đổi mới sáng tạo, kinh tế xanh hay kinh tế phát thải carbon thấp. Cùng với các giải pháp về tạo thuận lợi môi trường kinh doanh, giảm chi phí, hỗ trợ phát triển sản xuất, thì cần tháo gỡ khó khăn lớn nhất của khu vực doanh nghiệp trong nước chính là đầu ra thị trường cho sản phẩm "made in Vietnam", nhất là các sản phẩm định hướng tới tiêu dùng chất lượng cao hơn, tiêu dùng xanh và bền vững. Vì vậy, Chính phủ cần đẩy mạnh các chính sách liên quan tới bình ổn giá cả, triển khai thực chất chương trình ưu tiên dùng hàng Việt, tạo điều kiện cho doanh nghiệp nội địa sản xuất những mặt hàng Việt Nam có thế mạnh, có khả năng duy trì và chiếm lĩnh dần thị trường trong nước, từ đó nâng cao sức cạnh tranh trong chuỗi giá trị toàn cầu. Bên cạnh đó, cần kích hoạt các xu hướng tiêu dùng bền vững, tiêu dùng những mặt hàng mang giá trị nội địa cao, bất luận chúng được sản xuất bởi doanh nghiệp FDI hay doanh nghiệp trong nước.
Theo VinaCapital, năm 2025 sẽ có nhiều biến động đối với nền kinh tế và thị trường chứng khoán Việt Nam. Trong nửa đầu năm 2025, sự sụt giảm xuất khẩu có thể sẽ tác động mạnh hơn đến tăng trưởng GDP của Việt Nam so với kỳ vọng của nhiều nhà kinh tế. Sự giảm sút này có thể sẽ thúc đẩy các hành động quyết liệt của Chính phủ để hỗ trợ nền kinh tế, đặc biệt là trong bối cảnh các mục tiêu tăng trưởng GDP cao. Trong ngắn hạn, có thể Chính phủ sẽ chi tiêu nhiều hơn nữa vào phát triển cơ sở hạ tầng, nhờ vào tình hình tài chính vững mạnh (nợ công hiện dưới 40% GDP). VinaCapital kỳ vọng, Chính phủ sẽ có những bước đi cụ thể để hỗ trợ thị trường bất động sản trong năm tới. Quy trình quy hoạch và phê duyệt dự án kéo dài là rào cản lớn nhất đối với việc đẩy mạnh phát triển bất động sản, nhưng hiện VinaCapital đã nghe thông tin thực tế cho thấy một số phê duyệt dự án hiện đang được đẩy nhanh. Bên cạnh những biện pháp để thúc đẩy tăng trưởng ngắn hạn của Việt Nam, Chính phủ cũng đang thực hiện một số bước để thúc đẩy tăng trưởng GDP dài hạn. Các biện pháp này gồm các cải cách cơ cấu, một số trong đó sẽ có hiệu lực vào năm tới và có thể giúp giải nhiệt thị trường bất động sản và cải thiện thứ hạng về chỉ số thuận lợi kinh doanh.
