“Lại quả” 16 tỷ từ Dự án ODA đường sắt?
Trong vài ngày qua, thông tin về một quan chức ngành Đường sắt Việt Nam đã nhận hối lộ 80 triệu yen (tương đương khoảng 16,4 tỷ đồng) để một công ty Nhật Bản trúng thầu Dự án đã làm cho cộng đồng một lần nữa sục sôi.
Đình chỉ Trưởng Ban QLDA Đường sắt
Chiều 23/3, ông Trần Ngọc Thành, Chủ tịch Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam (ĐSVN) cho biết, Tổng công ty đã quyết định đình chỉ chức danh Trưởng ban Quản lý Dự án (QLDA) đường sắt của ông Nguyễn Văn Hiếu và lập tổ điều tra nghi án nhận hối lộ 16 tỷ đồng của một công ty Tư vấn Giao thông vận tải (GTVT) Nhật Bản.
Việc đình chỉ tạm thời chức danh Giám đốc Ban quản lý dự án Đường sắt (RPMU - thuộc Tổng công ty ĐSVN) của ông Nguyễn Văn Hiếu trong vòng 15 ngày để phục vụ việc xác minh, điều tra nghi vấn về việc Giám đốc Công ty Tư vấn GTVT Nhật Bản (JTC) đã khai nhận trước Văn phòng Công tố Tokyo việc đã lại quả 80 triệu yen (khoảng 16,4 tỷ đồng) cho một dự án ODA trị giá 4,2 tỷ yen (khoảng 862,8 tỷ đồng) ở Việt Nam.
Ông Thành cho biết, sẽ rà soát lại tất cả các dự án liên quan. Hiện chưa thể nói về dự án nào có liên quan và số tiền xảy ra tiêu cực cụ thể là bao nhiêu. Trường hợp người nhận hối lộ đã về hưu hoặc chuyển công tác, Tổng công ty sẽ báo cáo và xin ý kiến của Bộ GTVT.
Sơ đồ phương thức lại quả của JTC trong các Dự án.
Cũng trong ngày 23/3, Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng cho biết, ông đã chủ động yêu cầu Tổng công ty ĐSVN rà soát để xác định chính xác những dự án có liên quan tới nhà thầu JTC. Ông Thăng khẳng định, không ngoại trừ một số trường hợp liên quan sẽ phải đình chỉ công tác để làm rõ. “Thái độ của Bộ GTVT là rất kiên quyết đối với các vi phạm”, Bộ trưởng nói.
Thông tin từ Nhật
Nhật báo lớn nhất Nhật Bản - Yomiuri Shimbun ngày 21/3 đưa tin: Ông Tamio Kakinuma, 65 tuổi, Giám đốc Cty Tư vấn GTVT Nhật Bản (JTC) có trụ sở ở Tokyo thừa nhận đã “lại quả” cho một số quan chức Việt Nam, Indonesia và Uzbekistan, để nhận được hợp đồng cho các dự án ODA ở ba nước này,
Ông Kakinuma đã thừa nhận sai phạm khi làm việc với đội điều tra đặc biệt của Văn phòng Công tố Tokyo hôm 18/3. Trước đó, Cục Thuế khu vực Tokyo phát hiện, Công ty tư vấn đường sắt JTC đã chi trả trái phép khoảng 40 lần, với tổng số tiền 130 triệu yen (gần 26,7 tỷ đồng) từ tháng 2/2008 đến 2/2014, để nhận được hợp đồng cho 5 dự án ODA. Cụ thể, JTC đã lại quả 80 triệu yen (khoảng 16,4 tỷ đồng) cho một dự án ODA trị giá 4,2 tỷ yen (khoảng 862,8 tỷ đồng) ở Việt Nam; 30 triệu yen cho 3 dự án 2,9 tỷ yen ở Indonesia và 20 triệu yen cho một dự án khoảng 700 triệu yen ở Uzbekistan.
Theo đó, JTC đã đưa tiền “lại quả” cho 5 quan chức, trong đó có một người công tác ở đơn vị quản lý dự án của Tổng Cty Đường sắt Việt Nam, Yomiuri Shimbun đưa tin.
Dự án đường sắt nào của Việt Nam JTC đã trúng thầu?
Trao đổi với báo chí sáng qua, 23/3, ông Trần Ngọc Thành cho biết, đã nghe thông tin Công ty Tư vấn đường sắt Nhật Bản thừa nhận trả tiền "lại quả" cho một quan chức Việt Nam để nhận được hợp đồng cho các dự án ODA. Do đó, từ ngày 21/3, ông đã cho triển khai xác minh, yêu cầu các đơn vị viết toàn bộ báo cáo về những việc có liên quan. Và ông cho hay, đây là vấn đề nhạy cảm, cho tới giờ, phía Nhật cũng chưa có thông tin chính thức hoặc có đề nghị phối hợp điều tra. Tuy nhiên phía Việt Nam sẽ rà soát những dự án mà công ty này tham gia để khoanh vùng, làm rõ và xử lý nghiêm.
Tại Việt Nam, trong nhiều năm qua, JTC có mặt ở hầu hết các dự án liên quan đến đường sắt, như: Các dự án an toàn giao thông đường sắt Bắc – Nam; Xử lý cầu yếu; Dự án đường sắt đô thị và cả dự án nghiên cứu xây dựng đường sắt cao tốc Bắc - Nam. Chủ đầu tư của các dự án này là Tổng Công ty ĐSVN. Tuy nhiên, ông Thành cho biết, chưa thể xác định việc đưa hối lộ của JTC liên quan đến dự án nào.
Trong hơn 20 năm hợp tác giữa Việt Nam và Nhật Bản (từ 1992 đến nay), tổng nguồn vốn ODA Nhật Bản dành cho Việt Nam tính đến hết năm 2012 là 2.084 tỷ yen (khoảng hơn 418.800 tỷ đồng), trong đó, riêng lĩnh vực giao thông chiếm tỷ lệ 43% (chủ yếu là đường sắt và đường bộ), kế đó là môi trường, y tế chiếm tỷ lệ 15%, khai khoáng 3%, nông - lâm - thủy sản 2%... Tuy nhiên, Dự án ODA nào có liên quan đến việc “lại quả” kia, hay là kết quả của nhiều dự án gộp lại, mới là điều mà công luận quan tâm.
Theo thông tin mới nhất từ Nhật Bản, dự án ODA mà JTC hối lộ quan chức Việt Nam có liên quan đến dự án Đường sắt đô thị trên cao của Hà Nội. Đồng thời, trên website chính thức của JTC, cũng thống kê các dự án mà JTC thực hiện tại Việt Nam bao gồm 5 dự án từ 1993 đến nay. Đáng chú ý là Dự án Đường sắt đô thị trên cao của Hà Nội, được triển khai từ năm 2008 dựa vào nguồn vốn ODA Nhật Bản, trong đó JTC đóng vai trò là Tư vấn Thiết kế kỹ thuật. Dự án này đã qua giai đoạn 1 và chuẩn bị bước vào giai đoạn 2 và nếu không có vụ việc gì xảy ra thì JTC sẽ lại trúng thầu.
Ở góc độ khác, từ năm 2008 đến nay, đã có rất nhiều các nhân sự của các BQL đường sắt được điều chuyển, Bộ cũng đang khẩn trương yêu cầu làm báo cáo, kể cả các cán bộ quản lý đã nghỉ hưu hoặc đã điều chuyển sang vị trí khác. Bộ GTVT cũng đồng thời yêu cầu những cán bộ thuộc diện liên quan phải có bản cam kết trách nhiệm.
Cũng năm 2008 và liên quan đến ODA và dự án giao thông, ông Huỳnh Ngọc Sĩ, nguyên Phó Giám đốc Sở GTVT TP.HCM, nguyên Trưởng Ban quản lý dự án Đại lộ Đông-Tây đã bị kết án 20 năm tù vì tội nhận hối lộ để công ty PCI Nhật Bản thắng thầu dự án xây dựng tại đại lộ Võ Văn Kiệt ở TP.HCM năm 2008.
Thanh Trà (tổng hợp)
