Muốn trường tồn, doanh nghiệp công nghệ Việt phải có sản phẩm mang thương hiệu riêng

Những luận giải của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng trong buổi đối thoại tại Tập đoàn Công nghệ CMC không chỉ mang tính gợi mở mà còn đặt ra những chuẩn mực mới cho tham vọng vươn tầm quốc tế của các doanh nghiệp công nghệ Việt Nam.

Chiến lược phải gắn với sứ mệnh quốc gia

Ngày 19/11/2025 tại Hà Nội, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đã có buổi đối thoại thẳng thắn với Hội đồng Quản trị và ban lãnh đạo cấp cao Tập đoàn Công nghệ CMC về những điều kiện cần và đủ để một doanh nghiệp công nghệ Việt Nam đạt quy mô khu vực và vươn tới vị thế toàn cầu.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định: Cốt lõi cạnh tranh nằm ở sản phẩm, không phải chỉ ở công nghệ.

Với kinh nghiệm từng dẫn dắt Viettel từ một doanh nghiệp nội địa trở thành tập đoàn viễn thông toàn cầu, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định: Con đường phát triển bền vững của các doanh nghiệp công nghệ Việt hiện nay không thể dựa trên việc lặp lại mô hình đã thành công của các tập đoàn quốc tế, mà phải xuất phát từ chính các bài toán quốc gia và khả năng tạo ra sản phẩm sở hữu trí tuệ riêng.

Bộ trưởng nhấn mạnh, tăng trưởng kinh tế Việt Nam giai đoạn 2025-2045 chỉ có thể đạt mức hai chữ số bền vững nếu giải quyết triệt để năm nhóm vấn đề lớn: hạ tầng số, quản trị đô thị thông minh, nâng cao hiệu quả bộ máy nhà nước, phát triển khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Doanh nghiệp công nghệ hàng đầu như CMC chỉ có thể đạt tốc độ tăng trưởng vượt trội khi đặt mình vào vị trí giải các bài toán ấy thay vì chỉ theo đuổi lợi nhuận ngắn hạn.

“Chiến lược doanh nghiệp không thể tách rời chiến lược quốc gia. Lực đẩy thực sự chỉ xuất hiện khi doanh nghiệp, Chính phủ và Đảng cùng nhìn thấy lợi ích chung và cùng hành động”, Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng chia sẻ tầm nhìn, quan điểm chiến lược với cán bộ chủ chốt Tập đoàn Công nghệ CMC.

Như vậy, chiến lược đích thực không phải là kế hoạch nội tại khép kín của một tổ chức, mà là năng lực nhận diện và kiến tạo sự cộng hưởng giữa mục tiêu doanh nghiệp với định hướng phát triển đất nước.

Lực đẩy mạnh nhất chỉ xuất hiện khi doanh nghiệp, Nhà nước và hệ thống chính trị cùng hành động vì một hệ mục tiêu chung.

Sản phẩm sở hữu trí tuệ - điều kiện sống còn của lợi thế cạnh tranh dài hạn

Thông điệp được Bộ trưởng nhắc đi nhắc lại nhiều nhất trong buổi đối thoại chính là: Công nghệ chỉ là phương tiện, sản phẩm mới là thứ tạo ra giá trị và vị thế cạnh tranh lâu dài.

Bộ trưởng chỉ rõ thực trạng đáng lo ngại hiện nay: Việt Nam đầu tư rất lớn cho nghiên cứu nhưng tỷ lệ thương mại hóa cực kỳ thấp. “Chúng ta thường dừng lại ở phòng thí nghiệm hoặc ở hàng mẫu. Muốn khác biệt, doanh nghiệp phải làm chủ toàn bộ chuỗi giá trị: từ thiết kế, tích hợp hệ thống, sản xuất, phân phối, đến dịch vụ sau bán hàng”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Với hệ sinh thái C-OpenAI mà CMC đang xây dựng, Bộ trưởng khuyến nghị không nên theo đuổi mô hình “làm tất cả cho mọi người” như các big tech Mỹ hay Trung Quốc, mà cần chọn những lĩnh vực chuyên sâu mà Việt Nam có lợi thế dữ liệu và hiểu biết ngữ cảnh tốt nhất.

“Khách hàng không trả tiền cho công nghệ, họ chỉ trả tiền cho sản phẩm giải quyết được vấn đề của họ”, Bộ trưởng khẳng định.

Bộ trưởng cũng thẳng thắn đánh giá: Gia công phần mềm và dịch vụ công nghệ thông tin (outsourcing) dù đang mang lại doanh thu lớn và ổn định, nhưng không thể trở thành trụ cột chiến lược để xây dựng thương hiệu công nghệ Việt Nam trên thế giới.

“Gia công chỉ là vốn mồi. Dùng doanh thu từ gia công để đầu tư phát triển công nghệ lõi và sản phẩm riêng - đó mới là con đường đúng. Nếu mãi chỉ làm thuê cho người khác, chúng ta sẽ không bao giờ có chỗ đứng riêng”, Bộ trưởng phân tích.

Ông đánh giá cao việc CMC Global đang chuyển hướng từ gia công truyền thống sang trở thành nhà cung cấp dịch vụ AI toàn diện (AIX Service Provider), nhưng đồng thời nhắc nhở: “Khi đã chọn một hướng đi mới, phải kiên định biến nó thành năng lực cốt lõi, được đo lường, được đầu tư dài hạn, chứ không chỉ là một khẩu hiệu”.

AI hay bán dẫn: Không quan trọng chọn gì, quan trọng có dám làm tới nơi tới chốn

Khi được hỏi nên tập trung nguồn lực vào AI hay ngành bán dẫn, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng trả lời ngắn gọn: “Một quyết định đúng chưa chắc đã bằng một quyết định được thực hiện đến cùng”.

Bộ trưởng phân tích, với quy mô và năng lực hiện tại của CMC, AI là lựa chọn tự nhiên và gần gũi hơn, đặc biệt khi doanh nghiệp đã sở hữu lượng dữ liệu lớn và đội ngũ kỹ sư đông đảo.

Tuy nhiên, bán dẫn cũng hoàn toàn khả thi nếu chọn đúng phân khúc (thiết kế chip, IP core, testing, chip chuyên dụng IoT…) thay vì lao vào các dự án tỷ đô.

“AI và bán dẫn ngày càng gắn bó hữu cơ với nhau. Doanh nghiệp Việt hoàn toàn có thể chọn một ngách mà thế giới vẫn còn chỗ trống và Việt Nam có lợi thế nhân lực”, Bộ trưởng nhận định.

Các cán bộ chủ chốt của CMC chia sẻ những khó khăn, vướng mắc và xin lời khuyên từ Bộ trưởng Bộ KH&CN về tầm nhìn và sự phát triển trong tương lai.

Bộ trưởng dành phần lớn thời gian trao đổi về văn hóa tổ chức, đặc biệt là vai trò của kỷ luật trong thời đại AI. Bộ trưởng đánh giá CMC đã có nhiều sáng kiến nội bộ đáng ghi nhận (kho tri thức, AI hỗ trợ lập trình, AI Agent…), nhưng vẫn còn manh mún, chưa tạo thành một hệ thống thống nhất trên toàn tập đoàn. Bộ trưởng chỉ ra ba giải pháp then chốt:

Xây dựng kho dữ liệu nội bộ chất lượng cao, xem dữ liệu chính là “mỏ vàng” để huấn luyện các mô hình AI riêng.

Triển khai trợ lý AI chuyên biệt cho từng phòng ban, từng chức năng.

Thiết lập kỷ luật số hóa nghiêm ngặt, mọi nhân viên phải dành thời gian cố định mỗi ngày để cập nhật công việc lên hệ thống.

“Kỷ luật không kìm hãm sáng tạo. Kỷ luật chính là đường ray giúp sáng tạo chạy nhanh hơn và không bị trật bánh”, Bộ trưởng khẳng định.

Khát vọng trường tồn trăm năm

Kết thúc buổi đối thoại, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đặt câu hỏi lớn cho CMC trong thập kỷ tới: Từ năm thứ 30 trở đi, mục tiêu không chỉ là tăng trưởng doanh thu bao nhiêu phần trăm, mà là làm sao trở thành doanh nghiệp công nghệ Việt Nam đầu tiên có tuổi đời trăm năm, sánh vai với các tập đoàn công nghệ lâu đời của Nhật Bản, Hàn Quốc, Đức...

“Điều kiện cần là phải có sản phẩm mang thương hiệu Việt sở hữu trí tuệ riêng. Điều kiện đủ là văn hóa học hỏi không ngừng và khả năng tự phản biện nội bộ mạnh mẽ”, Bộ trưởng kết luận.

Chủ tịch Nguyễn Trung Chính cam kết sẽ tiếp thu những gợi mở của Bộ trưởng cho chặng đường phát triển chiến lược tới đây của CMC.

Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Công nghệ CMC Nguyễn Trung Chính bày tỏ: “Những phân tích của Bộ trưởng không chỉ sâu sắc về chiến lược mà còn rất thực tiễn, chạm đúng những nút thắt lớn nhất mà CMC đang đối mặt. Chúng tôi sẽ chuyển hóa toàn bộ các khuyến nghị này thành kế hoạch hành động cụ thể, quyết tâm tạo đột phá trong giai đoạn 2026-2030”.

Buổi đối thoại khép lại, để lại trong ban lãnh đạo CMC một niềm tin mới: Con đường đưa thương hiệu công nghệ Việt Nam ra thế giới mặc dù còn dài và gian khó, nhưng hoàn toàn khả thi - nếu dám chọn sản phẩm riêng, dám cam kết đến cùng và dám kiến tạo một nền văn hóa kỷ luật nâng tầm sáng tạo./