Nâng tầm hàng Việt nhờ công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc

Việc áp dụng công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc là giải pháp giúp doanh nghiệp Việt khẳng định uy tín và nâng cao năng lực cạnh tranh.

Đây là thông điệp trọng tâm được nhấn mạnh tại Diễn đàn “Công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc - Nâng tầm hàng Việt”, do Bộ Công Thương tổ chức sáng 9/10 tại Hà Nội.

Diễn đàn quy tụ các cơ quan quản lý, hiệp hội và doanh nghiệp, nhằm tìm lời giải cho bài toán minh bạch thị trường trong kỷ nguyên số.

“Nút thắt” nguồn gốc hàng hóa và yêu cầu minh bạch

Trong nhiều năm qua, thị trường Việt Nam luôn đối mặt với vấn nạn hàng hóa không rõ nguồn gốc, hàng kém chất lượng và gian lận xuất xứ. Từ chợ truyền thống, cửa hàng tiện lợi đến sàn thương mại điện tử, những sản phẩm “mập mờ danh tính” vẫn len lỏi, gây thiệt hại nặng nề cho doanh nghiệp chân chính và làm xói mòn niềm tin người tiêu dùng.

Trước thực trạng đó, Chính phủ đã ban hành nhiều văn bản thể hiện quyết tâm cao trong công tác phòng, chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Đáng chú ý, Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 17/5/2025 và Công điện số 72/CĐ-TTg ngày 24/5/2025 của Thủ tướng Chính phủ đều yêu cầu các bộ, ngành, địa phương triển khai đồng bộ, quyết liệt biện pháp kiểm soát và xử lý vi phạm. Tiếp đó, Bộ Công Thương ban hành Quyết định số 1398/QĐ-BCT ngày 20/5/2025, khởi động kế hoạch cao điểm giám sát, kiểm tra và xử lý hành vi buôn lậu, gian lận trong toàn ngành.

Các chuyên gia đều cho rằng yêu cầu minh bạch là vô cùng cấp thiết để thị trường hàng hóa Việt có đủ uy tín chinh phục niềm tin của người tiêu dùng.

Các chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh Việt Nam đã tham gia 20 hiệp định thương mại tự do (FTA), việc minh bạch xuất xứ hàng hóa không chỉ là yêu cầu quản lý mà còn là điều kiện sống còn để hàng Việt duy trì ưu thế cạnh tranh và tận dụng ưu đãi thuế quan. Nếu không có hệ thống truy xuất nguồn gốc chặt chẽ, doanh nghiệp có thể bị áp thuế phòng vệ, mất quyền hưởng ưu đãi hoặc bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu.

Cùng với đó, trong nước, hàng giả - hàng nhái ngày càng tinh vi khiến công tác quản lý thị trường gặp nhiều khó khăn. Đó là lý do việc ứng dụng công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc được xem là giải pháp kép, vừa giúp Nhà nước hiện đại hóa quản lý, vừa giúp doanh nghiệp bảo vệ thương hiệu và người tiêu dùng chủ động nhận diện sản phẩm thật, giả.

Công nghệ định danh - “tấm hộ chiếu số” cho hàng Việt

Phát biểu tại diễn đàn “Công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc – Nâng tầm hàng Việt”, ông Nguyễn Văn Minh - Tổng Biên tập Báo Công Thương nhấn mạnh: "Minh bạch xuất xứ chính là “tấm hộ chiếu thương hiệu” giúp hàng Việt chinh phục thị trường toàn cầu. Công nghệ định danh và truy xuất nguồn gốc, nếu được triển khai đồng bộ, sẽ là công cụ hữu hiệu chống gian lận thương mại, đồng thời giúp hàng Việt tự tin bước vào chuỗi cung ứng quốc tế".

Ông Nguyễn Văn Minh - Tổng Biên tập Báo Công Thương phát biểu tại diễn đàn

Các chuyên gia tại diễn đàn cho biết, Việt Nam đang từng bước chuyển từ các công cụ truyền thống (tem, nhãn, mã QR) sang ứng dụng blockchain, IoT, chuẩn GS1, UID, EPCIS… nhằm đảm bảo dữ liệu minh bạch và không thể giả mạo. Đây là nền tảng cho quản lý thông minh, cho phép theo dõi toàn trình sản phẩm từ nguyên liệu, sản xuất, vận chuyển đến tay người tiêu dùng.

Nhiều mô hình đã cho thấy hiệu quả thực tế. Chuỗi nông sản ứng dụng nền tảng iTrace247 hiện cho phép truy xuất toàn trình, giúp các sản phẩm như vải thiều Thanh Hà, rau quả Sơn La, Bắc Ninh xuất khẩu thuận lợi sang Nhật Bản, Singapore nhờ chứng minh được hành trình minh bạch.

Theo Bộ Công Thương, kim ngạch xuất khẩu Việt Nam đã tăng từ 114,5 tỷ USD năm 2012 lên hơn 405,5 tỷ USD năm 2024; riêng 8 tháng đầu năm 2025 đạt 305,96 tỷ USD, tăng 14,8% so với cùng kỳ. Đằng sau kết quả đó là nỗ lực không ngừng của doanh nghiệp trong minh bạch hóa chuỗi cung ứng, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế.

Rõ ràng, minh bạch nguồn gốc hàng hóa là nền tảng phát triển bền vững. Đây không chỉ là yêu cầu quản lý, mà còn là cam kết đạo đức và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp Việt trong hành trình hội nhập.

Chỉ khi có pháp luật nghiêm minh, công nghệ hiện đại và người tiêu dùng thông minh, Việt Nam mới có thể xây dựng một thị trường công bằng, minh bạch và phát triển bền vững, nơi mỗi sản phẩm “Made in Vietnam” đều mang trong mình hành trình xuất xứ rõ ràng, đáng tự hào.