Người cao tuổi Thủ đô đồng hành cùng chuyển đổi số

Một buổi sáng ở Phường Tương Mai (Hà Nội), trong lớp học “bình dân học vụ số”, cụ ông ngoài 70 tuổi đang cài ứng dụng VneID từng bước theo hướng dẫn, bên cạnh đó, cụ bà cẩn thận ghi mật khẩu ra tờ giấy nhỏ để “khi cần còn nhớ”. Khung cảnh ấy gợi nhớ lớp “bình dân học vụ” năm xưa nhưng nay là phiên bản số của thời đại công nghệ, nơi người cao tuổi không đứng ngoài cuộc cách mạng chuyển đổi số.

Khi người cao tuổi trở thành "học viên số"

Lễ phát động thí điểm mô hình "Bình dân học vụ số" tại Phường Tương Mai, Hà Nội thu hút đông đảo người dân, đặc biệt là người cao tuổi. Bà Đào Thị Thu Hằng, Chủ tịch UBND phường chia sẻ: "Người cao tuổi chiếm tỷ lệ lớn trong dân cư, họ là những công dân số đặc biệt. Chúng tôi mong muốn mỗi bác, mỗi cụ khi được hướng dẫn sẽ tự tin hơn khi tiếp cận dịch vụ công trực tuyến, từ đó lan tỏa tinh thần ấy cho con cháu".

Ông Nguyễn Hùng, Chi hội trưởng Cựu chiến binh 1 vui vẻ chia sẻ kiến thức công nghệ tại buổi phát động.

Ông Nguyễn Hùng, Chi hội trưởng Chi hội Cựu chiến binh 1 Phường Tương Mai đã ngoài 70 tuổi, hồ hởi nói: "Chi hội tôi có 90 hội viên, nhiều người chưa quen sử dụng điện thoại thông minh. Tôi nghĩ là cựu chiến binh từng vào sinh ra tử, nay trong thời bình càng phải thích nghi, càng phải làm gương. Tham gia chuyển đổi số cũng là một cách tiếp tục cống hiến".

Ông Nguyễn Văn Huy, Bí thư Chi bộ Tổ dân phố 20-22 Phường Lĩnh Nam cho biết, 3 tổ dân phố có hơn 500 người cao tuổi. Ngoài việc hướng dẫn cài VNeID, cán bộ cơ sở còn vận động các gia đình mua điện thoại thông minh cho cha mẹ, ông bà. Với những trường hợp khó khăn, cộng đồng chung tay để "không ai bị bỏ lại phía sau".

Cầu nối lan tỏa tinh thần đoàn kết

Theo thống kê, Hà Nội hiện có gần 1,4 triệu người cao tuổi, chiếm hơn 16% dân số. Đây là một lực lượng quan trọng trong tiến trình xây dựng công dân số. Ông Nguyễn Thế Toàn, Chủ tịch Hội Người cao tuổi TP. Hà Nội, nhấn mạnh: "Đề án Người cao tuổi tham gia đẩy mạnh chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, khởi nghiệp và tạo việc làm" (Quyết định 379/QĐ-TTg) không chỉ là chính sách an sinh, mà còn là chiến lược phát triển bền vững. Người cao tuổi từ chỗ là đối tượng thụ hưởng đã trở thành lực lượng nòng cốt, góp phần vào sự phát triển của đất nước".

Tuy nhiên, ông Nguyễn Thế Toán cho biết, vẫn còn khoảng cách số do tâm lý e ngại và thiếu chương trình đào tạo chuyên biệt. Vì vậy, Hội Người cao tuổi thành phố đề xuất xây dựng "cẩm nang số" dễ hiểu, miễn phí hoặc chi phí thấp, tập trung vào kỹ năng thiết yếu như sử dụng dịch vụ công trực tuyến, thanh toán không dùng tiền mặt, phòng chống lừa đảo trên mạng. Đồng thời, cần có trung tâm hỗ trợ kỹ thuật số cộng đồng, chính sách tín dụng vi mô ưu đãi cho những người cao tuổi có ý tưởng khởi nghiệp.

Bà Trần Thị Thu Hường, Ủy viên Ban Chấp hành Hội Người cao tuổi TP. Hà Nội, chia sẻ thêm: "Người cao tuổi có nhu cầu chính đáng được tham gia, được khẳng định vai trò trong xã hội số. Chúng tôi sẽ tiếp tục phối hợp với chính quyền, đoàn thể xây dựng nhiều điểm "bình dân học vụ số", nơi các cụ vừa học kỹ năng công nghệ, vừa lan tỏa lối sống xanh, tiết kiệm, thân thiện môi trường".

Những lớp học đặc biệt và sức lan tỏa từ cộng đồng

Quán cà phê Luka, Phường Bình Thạnh được tận dụng mặt bằng làm nơi học chuyển đổi số cho người lớn tuổi trong khu phố.

Không gian học tập số dành cho người cao tuổi không chỉ giới hạn ở nhà văn hóa hay UBND phường. Tại TP. Hồ Chí Minh, mô hình "Mỗi khu phố một lớp học chuyển đổi số" đã biến quán cà phê thành lớp học. Tại quán Luka (phường Bình Thạnh), mỗi sáng, hàng chục cụ ông, cụ bà tập trung nghe sinh viên tình nguyện hướng dẫn cài ứng dụng VNeID, quét mã QR, đặt lịch khám bệnh trực tuyến.

Bà Phan Thị Ngọc, giáo viên nghỉ hưu hơn 10 năm, xúc động chia sẻ: "Trước đây tôi luôn lo lắng khi dùng điện thoại thông minh. Nhờ các cháu chỉ bảo tận tình, giờ tôi đã biết cài ứng dụng, bảo mật thông tin. Cảm giác yên tâm hơn hẳn".

Anh Nguyễn Hải Long,chủ quán cà phê cho biết cũng sẵn sàng dành mặt bằng để phục vụ lớp học cộng đồng: "Nếu mọi người biết sử dụng ứng dụng đúng cách, việc thực hiện thủ tục hành chính sẽ thuận tiện hơn rất nhiều. Đây là việc làm vừa thiết thực vừa nhân văn".

Chuyển đổi số qua lăng kính của người cao tuổi, không còn là khái niệm xa lạ hay khô khan. Đó là những câu chuyện giản dị nhưng đầy cảm hứng: cụ ông lần đầu gửi ảnh vườn rau cho con cháu ở xa, cụ bà vui mừng khi có thể tự tra cứu giá nông sản hay bác cựu chiến binh hóm hỉnh khoe "lần đầu tôi chuyển khoản thành công trên điện thoại".

Chính sự thay đổi ấy đã biến lớp học số thành cầu nối cộng đồng, gắn kết thế hệ trẻ với người cao tuổi, chính quyền với người dân. Từ những thao tác nhỏ, phong trào "bình dân học vụ số" đang mở ra cơ hội lớn, để mỗi cụ ông, cụ bà không chỉ phục vụ bản thân, mà còn làm gương, truyền cảm hứng cho con cháu.