Nhiều nông dân thoát nghèo nhờ giải pháp nhân rộng mô hình canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp

Tại Tọa đàm “Giải pháp nhân rộng mô hình canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp tại vùng Đồng bằng sông Cửu Long" (ĐBSCL) do Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ, Công ty TNHH Bayer Việt Nam vừa tổ chức, nhiều chuyên gia cho rằng, với mô hình canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp đã giúp nhiều nông dân trong vùng thoát nghèo.

Tọa đàm được tổ chức nhằm đánh giá hiệu quả mô hình canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp trong khuôn khổ Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng ĐBSCL đến năm 2030”.

Đây không chỉ là dịp để các địa phương, doanh nghiệp và nông dân chia sẻ kinh nghiệm sản xuất tiên tiến mà còn là cơ hội xác định rõ những giá trị mang tính chiến lược của mô hình đối với sinh kế người dân.

Đại diện Sở Nông nghiệp và Môi trường TP Cần Thơ cho biết, triển khai Đề án phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao, trong giai đoạn 2024-2025, TP Cần Thơ có 8 doanh nghiệp và 38 tổ hợp tác/hợp tác xã đăng ký tham gia với tổng diện tích khoảng 38.000 ha.

Đến giai đoạn 2026-2030, số lượng doanh nghiệp đăng ký tăng lên 28 đơn vị và 50 tổ hợp tác/hợp tác xã đảm bảo diện tích canh tác 50.000 ha.

Với việc ứng dụng 3 công nghệ gieo sạ là áp dụng máy sạ hàng, máy sạ hàng kết hợp vùi phân bình thường và máy sạ hàng hiệu ứng hàng biên kết hợp vùi phân. Với công nghệ sạ hàng hiệu ứng hàng biên kết hợp vùi phân tận dụng hiệu ứng ánh sáng giúp cây lúa khỏe, cho năng suất cao hơn.

Công nghệ sạ hàng hoặc sạ cụm kết hợp vùi phân sẽ giảm số lần bón phân từ 3-4 lần/vụ xuống còn 2 lần/vụ. Giải pháp này giúp bà con nông dân giảm 20% lượng phân bón. Ngoài ra còn giúp giảm được lượng nước tưới, rủi ro dịch bệnh, đổ ngã và tổn thất sau thu hoạch.

Một số biện pháp kỹ thuật canh tác tiên tiến đi kèm là quản lý nước ướt khô xen kẽ; áp dụng bón phân chuyên vùng chuyên biệt; giải pháp IPM quản lý dịch hại; ứng dụng máy gặt đập liên hợp cho thu hoạch… Đặc biệt là kỹ thuật thu gom rơm rạ khỏi đồng ruộng để trồng nấm và phân bón từ rơm, kết hợp bón phân hữu cơ cho lúa.

Đặc biệt, mô hình "Canh tác lúa bền vững hướng đến tương lai - Forward Farming" do Trung tâm Khuyến nông Quốc gia phối hợp với Công ty TNHH Bayer Việt Nam thực hiện đem lại hiệu quả cao bất ngờ.

Cụ thể, trồng lúa theo mô hình giúp giảm 2,5-3 lần lượng giống gieo sạ (60 kg giống/ha so với tập quán cũ là 150-180kg/ha), giảm gần 50% lượng nước tưới (tương đương với 110 m³/ha/vụ). Đặc biệt, mô hình giúp lúa giảm phát thải khí nhà kính 24,7%, giảm 1,5-4,0 triệu đồng/ha chi phí đầu vào, tăng thu nhập từ 13,1-54,9% so với mô hình canh tác truyền thống.

Theo Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, việc canh tác theo mô hình Forward Farming, cụ thể là ứng dụng đồng bộ giải pháp và công nghệ canh tác lúa tiên tiến, kiểm soát tốt phát thải và tác động môi trường đã giúp bà con nông dân giảm 1,5 - 4 triệu đồng/ha chi phí đầu vào. Từ đó, gia tăng hiệu quả kinh tế từ 4,7 - 5,9 triệu đồng/ha.

Quan trọng hơn, mô hình góp phần trực tiếp vào mục tiêu giảm nghèo bền vững, hướng tới xây dựng nông thôn mới ở vùng ĐBSCL khi giúp nông hộ tăng thu nhập, ổn định sản xuất và giảm rủi ro do biến đổi khí hậu.

Những hộ nghèo, cận nghèo được ưu tiên tham gia mô hình, được tập huấn kỹ thuật, hỗ trợ giống, vật tư và kết nối tiêu thụ, giúp họ từng bước thoát khỏi sản xuất manh mún, chuyển sang canh tác theo chuẩn chất lượng, nâng cao sức cạnh tranh.

Tọa đàm có ý nghĩa thiết thực trong việc củng cố niềm tin và động lực cho người nông dân, đồng thời khẳng định mô hình lúa chất lượng cao, phát thải thấp là hướng đi bền vững, phù hợp với mục tiêu tăng trưởng xanh và phát triển sinh kế dài hạn cho người dân ĐBSCL.

Mô hình canh tác ruộng lúa - bờ hoa mang lại diện mạo mới cho vùng nông thôn ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Trong khuôn khổ buổi Tọa đàm, đã diễn ra Lễ ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác giữa Trung tâm Khuyến nông Quốc gia và Công ty TNHH Bayer Việt Nam, nhằm mục tiêu mở rộng mô hình BFF (đưa mô hình thực hành canh tác lúa chất lượng cao, phát thải thấp đến quy mô lớn hơn); đẩy mạnh liên kết hợp tác, tăng cường gắn kết các đối tác trong chuỗi giá trị (đầu vào, cơ giới hóa, thu mua) để hỗ trợ toàn diện việc thực thi Đề án 1 triệu ha lúa; kết nối chuỗi giá trị: Phát triển chuỗi sản xuất gạo chất lượng cao phục vụ xuất khẩu giai đoạn 2026-2030 tại ĐBSCL./.