Những yếu tố sai thường gặp về đầu tư qua lăng kính giới

Đầu tư qua lăng kính giới là một khái niệm khá mới, nhưng cũng dễ bị hiểu lầm một cách phiến diện. Đầu tư qua lăng kính giới đề cập đến các yếu tố liên quan đến bình đẳng giới trong phân tích và đưa ra quyết định đầu tư.

Sự kiện khai mạc trực tuyến "Hội nghị nhà đầu tư xuyên biên giới Beyond 2021" đã diễn ra ngày 18/8 vừa qua với sự tham gia của những doanh nhân, nhà đầu tư nổi tiếng thế giới: bà Vicky Saunders, nhà sáng lập tổ chức hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp SheEO; bà Brigitte Baumann, nhà sáng lập Efino và GoBeyond Early Stage Investing tại Châu Âu; và bà Virginia Tan, đối tác đầu tư sáng lập của Teja Ventures - quỹ đầu tư mạo hiểm tiên phong với triết lý đầu tư qua lăng kính giới tại Châu Á.

Đầu tư qua lăng kính giới là một khái niệm khá mới, nhưng cũng dễ bị hiểu lầm một cách phiến diện. Đầu tư qua lăng kính giới đề cập đến các yếu tố liên quan đến bình đẳng giới trong phân tích và đưa ra quyết định đầu tư. Với cách tiếp cận đầu tư này, phụ nữ không chỉ là người hưởng lợi, mà còn là đối tượng tạo ra thay đổi. Họ có thể làm việc để tạo ra thu nhập, hoặc là những khách hàng.

Là một quỹ đầu tư mạo hiểm tiên phong và kiên trì với triết lý đầu tư qua lăng kính giới tại châu Á, Virginia Tan, đối tác đầu tư sáng lập của Teja Ventures cho biết song song với những tác động tích cực, đầu tư có tính đến yếu tố giới vẫn còn những định kiến về mặt nhận thức về cách tiếp cận.

"Có ý kiến cho rằng đây chỉ là một bộ phận của đầu tư tạo tác động, hay đầu tư xã hội. Lại có những hiểu nhầm rằng cách tiếp cận này chỉ tập trung đầu tư vào nhà sáng lập nữ hoặc CEO, hay đầu tư qua lăng kính giới giống như làm từ thiện mà không đi kèm lợi nhuận," bà Tan chia sẻ.

Hiện nay Teja Ventures đã ứng dụng 3 góc nhìn chính khi lựa chọn doanh nghiệp: startup có ít nhất một thành viên sáng lập là nữ; có sản phẩm hoặc dịch vụ dành cho hoặc tạo thuận lợi cho phụ nữ; và tạo tác động tích cực cho phụ nữ trong hệ sinh thái. Trong đó, phụ nữ có thể đóng vai trò là khách hàng, người lao động, hoặc nhà phân phối.

Một số định kiến thường gặp khác từ nhà đầu tư là phân biệt đối xử công khai về giới tính, mạng lưới hợp tác khép kín giữa các nhà đầu tư nam, và lấy hành vi của nam giới làm tiêu chuẩn.

Đầu tư nghĩa là tạo ra những kết nối. Từ kết nối giữa những cá nhân dần trở thành kết nối những mạng lưới nhà đầu tư thiên thần. Họ trao đổi thường xuyên về những thương vụ tiềm năng xuyên biên giới.

"Đổi mới sáng tạo sinh ra ở những vùng ngoại vi," Vicky Saunders, nhà sáng lập tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp SheEO, người có bề dày kinh nghiệm vận hành các doanh nghiệp khởi nghiệp tại châu Âu và Silicon Valley khuyến khích các nhà đầu tư "phá vỡ bong bóng" và tìm kiếm những góc nhìn khác biệt, ở những thị trường còn nhiều tiềm năng.

Đầu tư xuyên biên giới mở ra những cơ hội rất lớn cho danh mục đầu tư. Virginia Tan đã làm việc với các đối tác ở nhiều hệ sinh thái khác nhau từ sáu châu lục, với những quỹ đầu tư lớn như Sequoia, Temasek, Tim Draper hay Google, Amazon. Cuộc thi khởi nghiệp toàn cầu She Loves Tech do Virginia sáng lập hoạt động trên 50 quốc gia, gồm hơn 5,000 doanh nghiệp khởi nghiệp, với tổng số vốn kêu gọi thành công vượt trên 250 triệu USD sau cuộc thi.

Sáng lập quỹ Teja Ventures cũng chia sẻ về ý định đầu từ vào các thị trường đang nổi tại Đông Nam Á như Việt Nam, Thái Lan hay Malaysia.

"Đông Nam Á đang ngày càng hấp dẫn các nhà đầu tư," Virginia bày tỏ. "Họ đang trong thời kỳ dân số vàng và trong khoảng 10 năm kế tiếp tầng lớp trung lưu sẽ thúc đẩy sự phát triển. Indonesia, Philippines và Việt Nam sẽ là những đầu tàu của khu vực kinh tế lớn thứ 4 thế giới này."

Bình luận về xu hướng đầu tư theo nhóm tại thị trường Việt Nam, bà Nguyễn Đặng Tuấn Minh nhận định: "Xu hướng chia sẻ rủi ro ở các nhà đầu tư Việt Nam còn khá hạn chế. Thực tế một số nhóm đầu tư cũng chưa sống sót được lâu. Mô hình nhà đầu tư dẫn đầu (lead investor) cũng hiếm gặp trong hệ sinh thái đầu tư ở Việt Nam."

Mặt khác, khi đầu tư nhà đầu tư nước ngoài tiếp cận thị trường châu Á, họ thường gặp phải rào cản về quy trình pháp lý. Cách tốt nhất đó là hợp tác với các nhà đầu tư địa phương sẽ giúp phần nào tháo gỡ được vướng mắc này.

Là nhà đầu tư đạt giải thưởng và có tầm ảnh hưởng trong giới đầu tư mạo hiểm giai đoạn sớm ở châu Âu, Brigitte Baumann, nhà sáng lập Efino và GoBeyond Early Stage Investing đã chọn tham gia những nhóm đầu tư thiên thần và những thương vụ đầu tư tạo tác động khi bắt đầu sự nghiệp đầu tư. Thông qua việc ra quyết định theo nhóm, các nhà đầu tư thiên thần sẽ cùng nhau học hỏi và "học bằng cách thực hành."

Tại Việt Nam, bà Tuấn Minh hi vọng rằng những chương trình đào tạo nhà đầu tư như thế này sẽ giúp Việt Nam sớm xây dựng được một cộng đồng đầu tư xuyên biên giới, tạo tác động có lồng ghép lăng kính giới.

Thu Trang (T/h)