Nơi mong manh của Internet toàn cầu

Cáp quang biển quốc tế Asia Africa Europe 1 (AAE-1) là một trong những tuyến cáp trọng điểm của mạng lưới Internet thế giới. Có chiều dài hơn 25.000 km, AAE-1 đi từ Biển Đông đến châu Âu, đưa Internet đến hơn 10 quốc gia, trong đó có Việt Nam.

Khi tuyến Asia Africa Europe 1 (AAE-1) bị đứt ngày 7/6, hàng triệu người bị gián đoạn và không thể kết nối mạng thời gian dài. "Việc đứt cáp gây tác động ngay lập tức", Rosalind Thomas, CEO của công ty xây dựng cáp quang biển SAEx International Management, nhận xét. "Ít nhất bảy quốc gia và một số dịch vụ hàng đầu bị ảnh hưởng nghiêm trọng".

AAE-1 là một trong những tuyến cáp trọng điểm của mạng lưới Internet thế giới.

SAEx International Management đang có có kế hoạch tạo một tuyến cáp quang biển mới kết nối châu Phi, châu Á và Mỹ. Thomas cho biết, chỉ một tuyến cáp gặp sự cố, hàng loạt điều tồi tệ nhất đã xảy ra. Chẳng hạn, Ethiopia mất 90% kết nối, hay Somalia bị ảnh hưởng 85%. Các dịch vụ đám mây của Google, Amazon và Microsoft gián đoạn khiến doanh nghiệp và các cá nhân gặp khó khăn.

Dù việc kết nối được khôi phục sau đó, các sự cố như của AAE-1 đang cho thấy sự mong manh của hơn 550 tuyến cáp Internet dưới biển. Mạng lưới cáp dưới nước toàn cầu hình thành thành xương sống của Internet, đưa phần lớn dữ liệu khắp toàn cầu đến những trạm phát sóng và cuối cùng có mặt trên modem Wi-Fi hoặc cột sóng mạng di động.

Nhưng quan trọng hơn, nhiều trong số các tuyến cáp, như AAE-1, đang đi qua vùng Biển Đỏ thuộc Ai Cập.

Điểm nhạy cảm nhất thuộc về khu vực Biển Đỏ ở Ai Cập, nơi giao thoa của 16 tuyến cáp quang biển lớn đi qua các khu vực từ biển Địa Trung Hải, nối châu Âu với châu Á. Trong hai thập kỷ qua, khu vực này được xem là một trong những điểm kết nối Internet lớn nhất thế giới, nhưng lại dễ bị tấn công nhất. Chúng thường gặp sự cố do mỏ neo tàu kéo qua và động đất.

“Ở đâu lưu lượng chảy qua nhiều nhất, ở đó sẽ có điểm dễ bị tấn công. Vì là nơi tập trung nhiều tuyến cáp toàn cầu, Biển Đỏ trở thành điểm yếu ớt nhất của Internet thế giới”, Nicole Starosielski, giáo sư tại New York University, nhận định.

Trên thực tế, khoảng 17% lưu lượng Internet thế giới đều phải đi qua tuyến cáp Biển Đỏ với tốc độ 178 triệu MB/s.

Theo Doug Madory, Giám đốc phân tích Internet tại Kentik, đặc điểm địa lý là lý do chính khiến vùng biển gần Ai Cập trở thành “điểm nghẽn” của Internet toàn cầu. Cáp biển nếu muốn rút ngắn tối đa chiều dài phải đi qua quốc gia này.

Ngược lại, nếu muốn đi qua các vùng khác, tuyến cáp phải đi qua Syria, Iraq, Iran hoặc Afghanistan, những khu vực thường xuyên có chiến sự. Đảm nhiệm lượng dữ liệu khổng lồ như vậy nhưng đây lại nơi thường xuyên xảy ra sự cố mất mạng. “Biển Đỏ ở Ai Cập có vùng nước nông nên rất dễ bị đứt cáp”, Madory cho biết.

Do đó, để phòng ngừa trường hợp xấu nhất, các công ty công nghệ sẽ sử dụng nhiều tuyến cáp khác nhau để truyền dẫn dữ liệu. Nếu có một cáp bị hư hỏng, lưu lượng sẽ được định tuyến lại sang các cáp khác. Đây cũng chính là lý do các ông lớn như Google, Facebook và Microsoft chi hàng trăm triệu USD để xây tuyến cáp biển Internet của riêng mình trong những năm gần đây.

Khoảng 17% lưu lượng Internet thế giới đều phải đi qua tuyến cáp Biển Đỏ với tốc độ 178 triệu MB/s.

Tuy nhiên, những giải pháp này vẫn chưa thể thay thế cáp biển truyền thống. Đơn cử như dịch vụ Internet vệ tinh Starlink của Elon Musk mới chỉ có thể sử dụng ở các vùng sâu vùng xa hoặc dùng làm phương án dự phòng.

“Chúng không thể đảm nhiệm hàng trăm terabit dữ liệu truyền qua các châu lục. Chỉ có cáp biển mới làm được điều này”, Alan Mauldin, Giám đốc nghiên cứu tại TeleGeography, nói.

Do đó, các tổ chức cần có biện pháp bảo vệ các tuyến cáp chạy qua Ai Cập. “Tuyến cáp này rất quan trọng đối với an ninh quốc gia và nền kinh tế vì đóng vai trò quan trọng, giúp vận hành mọi thứ”, Mauldin cho biết.

Theo chuyên gia, nhiều “trạm” trên đất liền cho phép cáp quang đi qua đã được xây dựng cạnh bờ biển Ai Cập. Các công ty viễn thông của quốc gia này cũng bắt đầu thành lập tuyến cáp trên đất liền dọc Kênh đào Suez, sử dụng các ống dẫn bằng bê tông để bảo vệ dây cáp Internet.

Hồi tháng 7/2021, Google cũng khởi động tuyến cáp biển Blue-Raman, giúp kết nối Ấn Độ với Pháp qua Biển Đỏ, mà không đi qua Ai Cập.

Uyên Thư (T/h)