“Rác” thời di động: Tránh và chống!

An toàn cho dế: “thập diện mai phục”

Mạng Internet và người dùng ĐTDĐ là một trong những lý do dẫn đến việc mất dữ liệu cá nhân hay nói cách khác là ĐTDĐ không còn là vật riêng tư, thông tin cá nhân không còn an toàn.  Thế giới online đầy rẫy những trang web thiếu an toàn, người dùng tải về những ứng dụng không đảm bảo nguồn gốc, sử dụng những phần mềm “ma”,… thậm chí đơn giản là “lang thang” vào những trang web mua sắm trực tuyến, diễn đàn của một số nhóm đối tượng… cũng luôn gặp rủi ro như mất dữ liệu cá nhân hay rước bực mình vào người.

Trong một cuộc tranh cãi về bom tin rác, Phương Lan, một nhà báo nữ thắc mắc: Tại sao số điện thoại của tôi lại nằm trong danh sách lợi dụng phát tán thư rác của một số cá nhân tổ chức mạo danh? Câu hỏi này có phải chăng là để nhà mạng cung cấp dịch vụ giải thích? Theo Lan, thì thời gian gần đây cô  liên tục nhận được đủ các loại tin nhắn từ gạ gẫm lô đề, đến trúng thưởng ô tô, trúng thưởng ngân hàng, mua hàng giá rẻ,…. không dại gì nhắn tin lại để mất hàng chục nghìn đồng, nhưng Lan cảm thấy vô cùng khó chịu khi phải đọc, phải xóa,... và nhất là khi bị tiếng tút tít quấy rối vào lúc sáng dậy, vào giờ ngủ.  

Tuy nhiên khi được một người bạn làm ở một công ty chuyên thiết kế phần mềm bảo mật giải thích thì cô mới ngã ngửa người ra. Lang thang trên mạng mua bán, “chui” vào nhiều diễn đàn chị em- nhưng diễn đàn “đòi hỏi” chủ tài khoản để lại số điện thoại di động để xác nhận đăng ký-  và như thế vô tình cô đã để số máy di động rơi vào tay kẻ lợi dụng.

Theo người bạn chuyên gia bảo mật này, thì nguy hiểm còn xuất phát từ chính chiếc máy di động đang sử dụng. Ngay cả smartphone cũng dễ bị xâm nhập dữ liệu nếu chính chủ sở hữu lơ là việc bảo vệ “chú dế cưng” của mình?

Quang Anh, họa sỹ thiết kế tự do, cho biết anh sử dụng iPhone 4S, dòng máy điện thoại thông minh được ưa chuộng nhất hiện nay. Thế nhưng chính sự thông minh của nó đã hại chủ. Công việc của Quanh Anh khá bận rộn và lỉnh kỉnh công cụ làm việc bề bộn. Và một lần anh đã không thể tìm được chiếc điện thoại của mình ở đâu. Tuy nhiên, ngày hôm sau lại thấy trên bàn làm việc. Nghĩ mình đãng trí, anh không để tâm sự thất lạc và tìm lại chiếc máy một cách bất ngờ. Nhiều ngày sau, anh thực hiện nhiều cuộc gọi đối tác, kết nối với những đơn hàng nhưng đều trục trặc. Thậm chí khi đi gặp bạn bè, anh còn được nghe những thông tin mà anh chỉ “sống để bụng chết mang theo”. Nhờ tư vấn, Quang Anh được cho biết, với kỹ thuật “vọoc” hiện nay, kẻ xấu có thể cài đặt những phần mềm có thể theo dõi mọi di chuyển, nghe được mọi cuộc nói chuyện và thậm chí đọc được cả tin nhắn từ nạn nhân. Hốt hoảng anh vội vàng gỡ bỏ sạch sẽ và cài lại phần mềm mới tinh cho “chú dế” cưng của mình.

Bên cạnh những phần mềm giả mạo đầu số tin nhắn như SMS Touch, fakesms,... mới đây báo chí còn cảnh báo sự xuất hiện kiểu tổng đài có chức năng ảo hóa số điện thoại. Cụ thể, khi gọi đến 19005xxx16, khách hàng có thể gọi điện giấu số, tạm thời chuyển đổi thành số thuê bao đẹp, liên lạc ra nước ngoài hay ghi âm lén cuộc gọi... tới một số điện thoại bất kì. Theo đó, màn hình điện thoại của người nhận hoặc hiện đầu số gọi đến là "No name", "Vô danh" hoặc hiện bất kể một số sim nào mà người dùng lựa chọn. Cước chuyển tiếp cho dịch vụ này từ 4.500 - 6.000 đồng mỗi phút, tính từ khi kết nối với tổng đài. Thuê bao bị trừ tiền ngay cả khi không liên lạc được với người cần gặp.

Trong thông báo phát đi trên website, mới đây một ngân hàng cũng đã cảnh báo kiểu lợi dụng di động để lừa. Theo đó, thời gian qua, có một số đối tượng giả danh cán bộ ngân hàng thông báo bằng email, tin nhắn điện thoại... đến khách hàng việc trúng thưởng tại ngân hàng. Một số khách hàng nhận được cuộc gọi thông báo trúng thưởng xe ga, tiền mặt và được yêu cầu mua thẻ cào, nhắn mã số nạp tiền vào số di động nói trên. Ngay sau đó, đại diện ngân hàng lên tiếng khẳng định không có chương trình nào như trên, và khuyên người gửi tiền nên kiểm tra kỹ các thông tin về trúng thưởng, khuyến mại nhận được từ số thuê bao tự xưng là nhân viên ngân hàng.

Nói về tình trạng bị hack, bị quấy rối, lừa đảo qua di động, Phương Thảo, sinh viên đại học Bách Khoa-Hà Nội cho rằng người dùng chỉ có thể trách chính mình. Hiện nay, nhà mạng nào cũng có chính sách hỗ trợ thuê bao ngăn chặn và xử lý những vụ việc có dấu hiệu lừa đảo. Thậm chí, nhà mạng còn cung cấp những tiện ích để giúp thuê bao ngăn chặn tin nhắn theo ý muốn. Chưa kể là các thiết bị đầu cuối đều có các chức năng chống chặn. Do đó, người dùng nên tự biết tìm hiểu để bảo vệ mình. Một xã hội di động, xã hội online thì khó tránh khỏi tồn tại mặt xấu. Thích nghi và loại trừ thì sẽ tự bảo vệ được chính mình.

Thuốc?

Một thực tế ghi nhận là người dùng cá nhân hay doanh nghiệp hiện nay mới chỉ quan tâm đến bảo mật máy tính cá nhân trong khi lại chưa thực sự quan tâm tới nguy hiểm và sự khó chịu mà thư rác, tin nhắn lừa đảo và các loại phần mềm độc hại đang sinh sống trên thiết bị di động, hàng ngày “gặm nhấm” đời tư của mình. Một thực tế nữa là, thị trường viễn thông ngày càng sôi động với biết bao dịch vụ gia tăng tiện ích. Ngoài việc kết nối tốt, ổn định, không rớt cuộc gọi, người sử dụng dịch vụ thiết bị di động muốn  sử dụng, trải nghiệm những dịch vụ mới nhất, tốt nhất, như thanh toán tiền, xác định địa điểm, tham gia vào các mạng xã hội,… bằng vài phím bấm và không phải lo đến những nguy cơ. Nghĩa là khi thực hiện một cuộc gọi, gửi email hoặc mua một thứ gì đó trên mạng, họ chỉ việc thao tác thực hiện những dịch vụ này, còn những vấn đề về bảo mật và quyền riêng tư sẽ do “nhà mạng” đảm bảo.

Viettel là mạng di động đầu tiên ở Việt Nam cung cấp cho khách hàng dịch vụ Dịch vụ chặn tin nhắn quấy rối (SMS Blocking). Người dùng khi đăng ký dịch vụ SMS Blocking có thể chặn chiều tin nhắn đến của một hoặc nhiều số điện thoại khác nhau theo danh sách Black List mà khách hàng đã đăng ký. Số điện thoại trong danh sách Black list có thể là thuê bao nội mạng, ngoại mạng, hoặc quốc tế.

Mạng di động VinaPhone cũng đã cung cấp tiện ích SMS Blocking - một trong những tiện ích của dịch vụ SMS Plus, cho phép thuê bao của VinaPhone có thể chặn hay chỉ nhận tin nhắn của một hay nhiều thuê bao điện thoại di động nằm trong danh sách đã đăng ký. Những số điện thoại trong danh sách Black List/White List có thể là thuê bao nội mạng VinaPhone và cả những thuê bao ngoại mạng khác. Sử dụng dịch vụ, người dùng soạn tin CHAN SDT gửi đến 9335, hoặc NHAN SDT gửi 9335 là có thể chặn hoặc nhận tương ứng không giới hạn các số điện thoại đăng ký. Chỉ với 10.000 đồng mỗi tháng là khách hàng đã có thể quản lý và ngăn chặn đáng kể những tin nhắn “rác” gây phiền nhiễu.

Người dùng điện thoại thông minh cũng có thể quan tâm tới Bkav Mobile Security để bảo vệ dế cưng của minh. Đơn giản là khi cài đặt ứng dụng này có thể bấm nút "Đặt mua" hoặc "nhập mã sử dụng" trực tiếp ngay trên ứng dụng ngay sau khi cài đặt phần mềm được tải về từ website http://mobile.bkav.com.vn . Sau đó chỉ việc nhập họ tên, địa chỉ, thẻ sẽ được chuyển đến tận nơi trên toàn quốc, miễn phí vận chuyển.

Riêng BlackBerry sử dụng tiện ích CallsBlocker khá hiệu quả. Từ giao diện chính của ứng dụng này, nhập số điện thoại muốn khóa (kèm theo cả mã vùng, mã vùng Việt Nam là 84). Ngoài ra, trên giao diện chính còn có các tùy chọn để khóa các số điện thoại lạ mà bạn không biết (chưa lưu trong danh bạ) hoặc các số điện thoại ẩn (không hiển thị số gọi đến). 

Nhóm phóng viên