Tăng cường Đạo đức số và Pháp lý cho Không gian mạng: Quốc hội thúc đẩy Luật Chuyển đổi số

Chiều 6/11, tại phiên thảo luận tổ, các đại biểu Quốc hội đã bày tỏ sự nhất trí cao về sự cần thiết ban hành Luật Chuyển đổi số, đây là bước đi thể chế hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW, đáp ứng yêu cầu cấp bách trong tiến trình xây dựng Chính phủ số, kinh tế số và xã hội số.

Tuy nhiên, cùng với việc khẳng định động lực phát triển, các đại biểu đồng thời kiến nghị Ban soạn thảo cần hoàn thiện nội dung, bổ sung cơ chế thực thi, đặc biệt là tăng cường đạo đức số và hành lang pháp lý chuyên biệt cho không gian mạng.

Siết chặt hành vi bị cấm trong kỷ nguyên Trí tuệ nhân tạo 

Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh (Đoàn Đà Nẵng) nhấn mạnh, Điều 5 về các hành vi bị nghiêm cấm trong dự thảo hiện vẫn còn mang tính chung chung, chưa bao quát được các hành vi vi phạm đặc thù của không gian số, nhất là liên quan đến trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn và thuật toán tự động.

Theo đại biểu Trinh, cần cân nhắc bổ sung rõ các nhóm hành vi bị nghiêm cấm nhằm kiểm soát rủi ro công nghệ. Cụ thể, cấm xây dựng, triển khai hoặc sử dụng thuật toán, hệ thống AI có khả năng hoặc mục đích gây phân biệt đối xử dựa trên chủng tộc, giới tính, tôn giáo hay đặc điểm cá nhân khác. Bên cạnh đó, phải nghiêm cấm hành vi lợi dụng công nghệ số để kích động, chia rẽ xã hội, thao túng dư luận hoặc kỳ thị vùng miền trên không gian mạng. Một vấn đề khác được đề cập là việc cấm sử dụng nền tảng số để trốn tránh nghĩa vụ pháp lý, như nghĩa vụ thuế, hợp đồng, cũng như hành vi truy cập trái phép, thay đổi, hủy hoặc làm sai lệch dữ liệu gây mất an ninh kinh tế số.

Đại biểu Đặng Thị Bảo Trinh (Đoàn đại biểu Quốc hội Đà Nẵng) thảo luận về dự án Luật Chuyển đổi số.

Thống nhất quản lý dữ liệu và hỗ trợ cộng đồng 

Cùng với việc xây dựng các quy tắc đạo đức số, đại biểu Quốc hội cũng đồng thuận rằng cần chú trọng bảo đảm an toàn dữ liệu và minh bạch trong quản trị công nghệ. Đại biểu Trần Quốc Tỏ (Bắc Ninh) chỉ ra sự chồng chéo trong phân công cơ quan quản lý, khi Luật Dữ liệu quy định Bộ Công an là đầu mối, nhưng dự thảo Luật Chuyển đổi số lại giao Bộ Khoa học và Công nghệ phụ trách toàn diện. Đại biểu kiến nghị rà soát, phân định rõ trách nhiệm giữa các bộ, tránh tình trạng “một lĩnh vực, nhiều đầu mối”, gây khó khăn trong triển khai thực tế.

Luật Chuyển đổi số là bước đi thể chế hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW 

Để chuyển đổi số trở thành động lực phát triển bao trùm, các đại biểu còn kiến nghị bổ sung khái niệm “chuyển đổi số cộng đồng”, coi đây là chìa khóa giúp người dân, tổ chức xã hội, thôn, bản ứng dụng công nghệ, thu hẹp khoảng cách số và hình thành cộng đồng số an toàn, sáng tạo. Đồng thời, Nhà nước cần có chính sách mạnh hỗ trợ doanh nghiệp truyền thống, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ, vừa và vùng sâu, vùng xa, bằng những ưu đãi về thuế, tín dụng và đào tạo nhân lực số.

Quốc hội sẽ tiếp tục xem xét, hoàn thiện dự thảo Luật Chuyển đổi số, tập trung giải quyết các vướng mắc về phạm vi điều chỉnh, chồng chéo chức năng quản lý, đồng thời gia tăng các chế tài về đạo đức và an toàn trong không gian mạng.