Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương: Hộ chiếu số sản phẩm không nhằm làm khó doanh nghiệp

Trao đổi với báo chí chiêu 31/1, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương khẳng định, định hướng xuyên suốt của Bộ KH&CN là không tạo thêm rào cản cho hoạt động sản xuất, kinh doanh. “Hộ chiếu số sản phẩm không nhằm làm khó doanh nghiệp, mà để minh bạch hóa thông tin...".

Chiều 31/12, tại trụ sở Bộ KH&CN đã diễn ra họp báo cung cấp thông tin về hoạt động của Bộ, ngành KH&CN trong tháng 12/2025 và kế hoạch triển khai thực hiện các nhiệm vụ trọng tâm của Bộ trong thời gian tới; đồng thời trao đổi với các cơ quan báo chí về những vấn đề liên quan đến hoạt động của Bộ, ngành đang được báo chí và dư luận quan tâm.

Không chỉ là dịp nhìn lại một năm công tác, sự kiện còn cho thấy rõ cách Bộ KH&CN đang đặt lại vai trò của khoa học công nghệ trong quản lý nhà nước và phát triển thị trường trong thời gian tới.

Từ điều hành hành chính sang quản trị bằng khoa học và công nghệ

Theo Bộ KH&CN, năm 2026 được xác định là năm triển khai đồng bộ các nhiệm vụ trọng tâm trên toàn bộ các lĩnh vực quản lý nhà nước, với yêu cầu xuyên suốt là nâng cao hiệu lực điều hành và đặt khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo vào vị trí trung tâm của quản trị phát triển.

Trong lĩnh vực KH&CN, Bộ tập trung đẩy mạnh chuyển đổi số toàn diện trong hoạt động đánh giá, thẩm định và giám định công nghệ, coi đây là khâu then chốt nhằm rút ngắn thời gian xử lý, tăng tính minh bạch và nâng cao chất lượng quản lý.

Trên cơ sở đó, số lượng hồ sơ thẩm định dự án đầu tư và đăng ký chuyển giao công nghệ được kỳ vọng tăng đáng kể so với năm 2025.

Cùng với đổi mới phương thức quản lý, Bộ triển khai đồng bộ các luật và chương trình KH&CN đã được phê duyệt, thúc đẩy phát triển công nghệ và công nghiệp chiến lược, gắn nghiên cứu với nhu cầu thực tiễn của nền kinh tế.

Hoạt động hợp tác, thu hút đầu tư và chuyển giao công nghệ từ các tập đoàn công nghệ lớn tiếp tục được đẩy mạnh, phục vụ các mục tiêu chuyển đổi xanh và chuyển đổi số.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương phát biểu tại buổi Họp báo.

Ở trụ cột đổi mới sáng tạo, Bộ KH&CN đặt mục tiêu duy trì vị trí của Việt Nam trong nhóm bốn quốc gia dẫn đầu ASEAN về Chỉ số Đổi mới sáng tạo toàn cầu, đồng thời phát triển mạng lưới trung tâm đổi mới sáng tạo theo hướng lấy doanh nghiệp làm trung tâm.

Song song với đó, việc hoàn thiện hạ tầng số, tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng và sở hữu trí tuệ được xác định là nền tảng để hình thành các chuẩn mực vận hành của thị trường và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.

Chuẩn mực mới hình thành từ đối thoại chính sách

Phần trao đổi với báo chí tại buổi họp báo diễn ra trong không khí thẳng thắn, tập trung vào các nội dung đang được cộng đồng doanh nghiệp, giới nghiên cứu và dư luận xã hội đặc biệt quan tâm.

Nhiều câu hỏi xoay quanh việc triển khai các công cụ quản lý mới, nhất là hộ chiếu số sản phẩm, trong bối cảnh tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu thị trường ngày càng gia tăng.

Một số ý kiến bày tỏ lo ngại rằng, việc áp dụng hộ chiếu số có thể làm phát sinh chi phí tuân thủ, nhất là đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Trao đổi về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ KH&CN Bùi Hoàng Phương khẳng định, định hướng xuyên suốt của Bộ là không tạo thêm rào cản cho hoạt động sản xuất, kinh doanh. “Hộ chiếu số sản phẩm không nhằm làm khó doanh nghiệp, mà để minh bạch hóa thông tin, nâng cao năng lực quản lý chất lượng và giúp doanh nghiệp đáp ứng tốt hơn các chuẩn mực thị trường trong nước và quốc tế”, Thứ trưởng nhấn mạnh.

Vụ trưởng Vụ Pháp chế Bộ KH&CN Nguyễn Như Quỳnh phát biểu tại họp báo.

Theo Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương, việc triển khai hộ chiếu số sẽ được thực hiện theo lộ trình phù hợp, có tính đến năng lực thực tế của từng nhóm doanh nghiệp và đặc thù của từng ngành hàng.

Bộ sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan để bảo đảm tính thống nhất trong áp dụng, đồng thời hạn chế tối đa các tác động tiêu cực có thể phát sinh trong giai đoạn đầu triển khai.

Liên quan đến hệ thống tiêu chuẩn quốc gia, đặc biệt là các tiêu chuẩn cho trụ, trạm sạc điện, nhiều phóng viên đặt vấn đề về sự đồng bộ giữa tiêu chuẩn kỹ thuật và thực tiễn đầu tư tại các địa phương. Trả lời nội dung này, Thứ trưởng cho rằng, tiêu chuẩn phải đi trước một bước để thị trường phát triển có trật tự, tránh tình trạng mạnh ai nấy làm.

“Nếu không có tiêu chuẩn thống nhất, rủi ro về an toàn, chất lượng và chi phí xã hội sẽ rất lớn. Tiêu chuẩn không phải để siết lại, mà để mở đường cho đầu tư và phát triển bền vững”, Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương nêu rõ.

Theo định hướng này, Bộ KH&CN sẽ tiếp tục hoàn thiện thể chế, phát triển hạ tầng chất lượng quốc gia và triển khai đồng bộ các chính sách đã ban hành. KH&CN được kỳ vọng không chỉ theo kịp yêu cầu phát triển, mà còn đóng vai trò dẫn dắt, tạo nền tảng cho đổi mới mô hình tăng trưởng và nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế trong giai đoạn mới.

Thông điệp kết luận, lấy hiệu quả thực tiễn làm thước đo xuyên suốt

Kết luận tại buổi họp báo, Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương nhấn mạnh, KH&CN trong giai đoạn tới phải được đặt trong mối quan hệ trực tiếp với các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, thay vì chỉ tồn tại như một lĩnh vực quản lý chuyên ngành.

Theo Thứ trưởng, trong bối cảnh nguồn lực đầu tư cho KH&CN còn hạn chế, yêu cầu đặt ra là phải sử dụng hiệu quả từng đồng ngân sách, từng nhiệm vụ nghiên cứu.

“Chúng ta không thể dàn trải, không thể chạy theo số lượng đề tài. Chất lượng và tác động của kết quả nghiên cứu phải là thước đo quan trọng nhất”, Thứ trưởng khẳng định.

Thứ trưởng Bùi Hoàng Phương cho rằng, KH&CN chỉ thực sự phát huy vai trò khi giải quyết được những vấn đề cụ thể của thực tiễn, từ nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, thúc đẩy chuyển đổi số, chuyển đổi xanh, đến nâng cao chất lượng quản lý nhà nước. Các chính sách ưu đãi, cơ chế hỗ trợ dành cho nhà khoa học vì thế phải gắn chặt với yêu cầu đầu ra và hiệu quả xã hội, tránh tình trạng hình thức, chạy theo phong trào.

Thứ trưởng cũng nhấn mạnh định hướng chuyển mạnh quản lý nhà nước về KH&CN từ tư duy quản lý sang tư duy kiến tạo và đồng hành.

Trong đó, Nhà nước đóng vai trò xây dựng luật chơi, thiết lập chuẩn mực và tạo môi trường thuận lợi để khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo phát triển, còn doanh nghiệp và thị trường là trung tâm của quá trình ứng dụng./.