TPHCM lắp camera tự động xử phạt xe không đạt chuẩn khí thải từ 2026
TP Hồ Chí Minh đang chuẩn bị bước vào giai đoạn siết chặt khí thải phương tiện, với kế hoạch lắp đặt hệ thống camera nhận diện tự động để xử phạt xe không đạt chuẩn khi đi vào vùng phát thải thấp từ năm 2026.
Trong nỗ lực giảm ô nhiễm không khí và thực thi Chỉ thị 20 của Chính phủ về kiểm soát khí thải phương tiện giao thông, Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh cho biết đang bước vào giai đoạn 2 của đề án kiểm soát khí thải, với trọng tâm là thiết lập vùng phát thải thấp (LEZ) tại khu vực trung tâm, Cần Giờ và Côn Đảo. Hồ sơ hoàn chỉnh dự kiến sẽ được trình HĐND TP Hồ Chí Minh trong quý I/2026 để xem xét và quyết nghị.
Theo dự thảo, từ năm 2026, TP Hồ Chí Minh sẽ chính thức thiết lập vành đai hạn chế xe xăng, dầu không đạt chuẩn khí thải tại khu trung tâm – nơi lâu nay được xem là điểm nóng về mật độ phương tiện. Phạm vi LEZ bao trùm các quận trung tâm cũ gồm 1, 3, 5, 6, 8, 10, 11, Bình Thạnh, Tân Bình, Tân Phú và Phú Nhuận, được giới hạn bởi hệ thống 15 cây cầu và 17 tuyến huyết mạch dẫn vào nội đô.
Vị trí lắp đặt camera giám sát ANRP tại khu vực trung tâm. Nguồn: Sở Xây dựng TP Hồ Chí Minh.
Lộ trình kiểm soát được thiết kế theo từng nấc thắt chặt. Từ năm 2026, ba nhóm phương tiện sẽ bị hạn chế hoạt động trong LEZ: xe tải nặng chạy diesel (cấm hoàn toàn), ôtô thương mại không đạt chuẩn Euro 4 và xe máy kinh doanh dịch vụ dưới chuẩn Euro 2. Khi việc kiểm định khí thải xe máy trở thành bắt buộc vào năm 2027, diện phương tiện bị kiểm soát sẽ mở rộng sang tất cả xe máy dưới chuẩn Mức 2 và ôtô dưới chuẩn Mức 4.
Theo kế hoạch dài hạn, từ năm 2031, vùng LEZ sẽ được mở rộng ra toàn bộ khu vực vành đai 1, trải dài theo các trục Phạm Văn Đồng – Nguyễn Thái Sơn – Bảy Hiền – Hương lộ 2 – Nguyễn Văn Linh. Đến 2032, tiêu chuẩn khí thải tiếp tục được nâng cao, áp dụng cho mọi phương tiện đi vào khu vực này.
Camera ANPR – xương sống của hệ thống giám sát và xử phạt
Điểm nhấn quan trọng nhất của đề án là việc TP Hồ Chí Minh sẽ lắp đặt hệ thống camera nhận diện biển số tự động (ANPR) để kiểm soát toàn bộ luồng phương tiện ra vào vùng LEZ. Trong giai đoạn 2026–2032, 58 camera sẽ được lắp tại các cửa ngõ và nút giao trọng điểm. Sau năm 2032, thành phố tiếp tục mở rộng với khoảng 200 camera, phủ kín toàn bộ các điểm kiểm soát trên địa bàn.
Thông tin thu được sẽ được đối chiếu trực tiếp với cơ sở dữ liệu đăng kiểm quốc gia, giúp xác định chuẩn khí thải của từng phương tiện. Xe không đạt chuẩn khi đi vào vùng hạn chế sẽ bị hệ thống tự động ghi nhận và phát hiện vi phạm, từ đó gửi thông báo xử phạt điện tử đến chủ xe mà không cần lực lượng trực tiếp chốt chặn.
Để đảm bảo người dân dễ nhận biết khu vực LEZ, thành phố sẽ đặt biển báo chuyên dụng tại các lối vào và kẻ chữ “LEZ” trên mặt đường. Bên cạnh đó, TP Hồ Chí Minh đề xuất Bộ Xây dựng bổ sung loại biển báo này vào Quy chuẩn quốc gia, nhằm bảo đảm tính thống nhất trong áp dụng.
Khu vực trung tâm TPHCM dự kiến thiết lập vành đai hạn chế xe xăng, dầu.
Phạt đến 400.000 đồng cho xe vi phạm – áp dụng theo ba giai đoạn
TP Hồ Chí Minh dự kiến triển khai việc xử phạt theo quy trình tăng dần, hạn chế gây sốc cho người dân và doanh nghiệp. Trong tháng đầu tiên, cơ quan chức năng chỉ thực hiện tuyên truyền và nhắc nhở.
Từ tháng thứ hai đến tháng thứ sáu, thành phố áp dụng mức phạt 50% quy định tại Nghị định 168/2024/NĐ-CP, tương đương:
- 100.000 đồng đối với xe máy, xe gắn máy;
- 200.000 đồng đối với ôtô vi phạm biển báo và hướng dẫn vào vùng LEZ.
Sau giai đoạn này, mức phạt sẽ được áp dụng đầy đủ:
- 200.000 đồng đối với xe máy không đạt chuẩn khí thải đi vào vùng LEZ;
- 400.000 đồng đối với ôtô vi phạm.
Khi hệ thống camera giám sát được vận hành tại khu trung tâm, Cần Giờ và Côn Đảo, mức xử phạt tự động bằng hình thức điện tử cũng sẽ áp dụng tương tự.
Sau khi hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, quy mô dân số TP Hồ Chí Minh vượt 14 triệu người với 13 triệu phương tiện đang lưu thông, chưa tính xe vãng lai. Giao thông đường bộ được đánh giá là nguồn gây ô nhiễm nghiêm trọng nhất, chiếm khoảng 88% lượng bụi mịn PM phát thải ra môi trường, kéo theo thiệt hại kinh tế hơn 3.000 tỷ đồng mỗi năm.
Trong bối cảnh đó, việc xây dựng vùng phát thải thấp và áp dụng xử phạt tự động qua hệ thống camera ANPR là bước đi quan trọng, được kỳ vọng tạo nên chuyển biến mạnh mẽ về chất lượng không khí đô thị.
