Chỉ cần bỏ ra vài ba trăm nghìn đồng là đã có thể mua ngay một chiếc angten chảo lậu, thu được rất nhiều kênh truyền hình khác nhau với độ nét cao hơn hẳn so với khi dùng ăng ten “xương cá” thông thường. Chính vì vậy mà ở nông thôn hiện nay gần như nhà nào cũng lắp một chiếc chảo lậu. Tuy nhiên, việc dùng chảo lậu phổ biến ở nông thôn có thể dẫn đến những hệ lụy khó lường.
Nhan nhản chảo lậu vùng biên
Chảo lậu Trung Quốc xâm nhập vào nước ta chủ yếu thông qua con đường vận chuyển thủ công trái phép qua biên giới ở một số tỉnh như Lào Cai, Lạng Sơn, Quảng Ninh. Tại các chợ vùng biên, chúng ta dễ dàng nhận thấy các loại chảo lậu được bày bán công khai tại các cửa hàng. Ở một số chợ của Lạng Sơn như Tân Thanh, Đồng Đăng, Đông Kinh không khó khăn gì để khách hàng có thể mua được chảo lậu các loại.
Anh Đinh Minh Tiệp ở thị trấn Đồng Đăng cho biết, thông thường các cửa hàng bán chảo lậu chỉ bày ở ngoài cửa hàng khoảng 2 chiếc, nhưng nếu khách hàng muốn mua vài chục chiếc họ vẫn có thể đáp ứng được. “Trong kho hàng của họ chất hàng đống chảo lậu chứ đâu có ít. Bày ra ngoài đôi chiếc là để giới thiệu cho khách hàng, và cũng là để dễ đối phó với cơ quan quản lí khi họ đi kiểm tra mà thôi”, anh Tiệp cho biết thêm.
Trên thị trường chảo lậu hiện nay có hai loại chảo phổ biến, người dân vẫn hay gọi là chảo Xsat và chảo “trơn”. Chảo Xsat là loại có thẻ giải mã, có thể bắt được gần trăm kênh truyền hình trong nước và quốc tế. Còn chảo “trơn” là loại chảo không có thẻ giải mã, chỉ xem được 5 kênh VTV và đôi ba kênh nước ngoài. Giá cả của hai loại chảo này chênh nhau từ 500 đến 700 nghìn đồng, tùy loại. Giá bán của các loại chảo lậu ngày càng giảm xuống. Nếu cách đây khoảng 5 năm, để có được một chiếc chảo “trơn” phải bỏ ra từ 1,2 đến 1,5 triệu đồng, chảo Xsat trên dưới 2 triệu đồng, thì nay chỉ mất khoảng 3 đến 5 trăm nghìn đồng là mua được chảo “trơn”, khoảng 1 triệu đồng là mua được Xsat.
Dân cư ở những vùng nông thôn của tỉnh Lạng Sơn chủ yếu là đồng bào người Tày, Nùng, Dao sống thưa thớt ở các bản làng ven sườn đồi, thung lũng. Nhưng một điều dễ nhận thấy là ở trên nóc nhà, trước sân hoặc trong vườn của những gia đình này luôn có một chiếc chảo màu trắng hướng lên trời giúp bà con xem tivi. Có thể nói, những chiếc chảo lậu Trung Quốc đã len lỏi và có mặt ở mọi ngóc ngách trong các vùng nông thôn hẻo lãnh.
Chảo lậu tiện ích đi cùng hệ lụy khó lường
Trước đây, khi dùng ăng ten “xương cá”, ở các vùng nông thôn, đặc biệt là ở những vùng lõm sóng, chất lượng truyền hình thu được rất kém do đường truyền không ổn định. Hơn nữa, chỉ thu được một số kênh của Đài truyền hình Việt Nam. Ông Tăng Túng Khìn ở thôn An Chi, xã Bình Trung (Cao Lộc, Lạng Sơn) cho biết, mấy năm trước tivi nhà ông sóng rất chậm chờn, lúc xem được lúc không. Những khi xem được, hình ảnh cũng rất “nhiễu”, không được sắc nét rõ ràng.
Không phủ nhận, việc dùng chảo lậu đã đem lại cho người dùng rất nhiều tiện ích. Nếu trước đây dùng ăng ten truyền thống, chất lượng hình ảnh và âm thanh có nhiều hạn chế thì nay chảo lậu đã khắc phục được phần nào. Những loại chảo lậu hiện nay mà người dân đang sử dụng đều bắt được tất cả 6 kênh VTV của Đài truyền hình Việt Nam. Anh Hà Văn Học ở xã Đồng Giáp, huyện Văn Quan, Lạng Sơn thích thú chia sẻ: “Ngày trước xem bóng đá nhiều khi không phân biệt được màu áo cầu thủ hai đội, có khi nhìn hoa cả mắt mới nhìn ra quả bóng đang lăn ở đâu. Mùa World Cup này thì sướng rồi, xem bóng đá mà nhìn rõ từng ngọn cỏ trên sân”.
Và những hệ lụy
Ngoài những tiện ích mà chảo lậu đem lại cho người dân thì cùng với đó là không ít vấn đề, hệ lụy được nảy sinh. Nếu như những chiếc chảo “trơn” chỉ xem được các kênh của Đài truyền hình Việt Nam thì những chiếc chảo dùng thẻ có thể bắt được nhiều kênh của các đài truyền hình và truyền thanh của nước ngoài. Trong những kênh đó có không ít những kênh chứa đựng nội dung xấu, tuyên truyền bạo lực, khiêu dâm, xuyên tạc chính trị. Với những người dân, nhất là người dân ở vùng nông thôn, do trình độ nhận thức còn nhiều hạn chế thì những kênh truyền hình và tin tức này có thể gây ra những nguy hại khó lường.
Chảo lậu bắt sóng trực tiếp từ vệ tinh, chứ không bắt sóng từ các trạm phát của đài tỉnh. Bởi vậy dùng chảo lậu đồng nghĩa với việc tivi người dân không thu được các chương trình truyền hình tỉnh, dẫn đến tình trạng nhân dân không nắm bắt được các chủ chương, chính sách của địa phương. Hơn nữa, theo như tâm sự của một chuyên viên đài TH tỉnh Lạng Sơn thì hàng năm, đài tỉnh đầu tư về người vả của sản xuất ra các chương trình truyền hình tốn không ít kinh phí, phát cả trong các giờ vàng, nưhng người dân cũng không “thèm” xem. Điều bất cập này gây nên tình trạng lãng phí cho đài tỉnh sản xuất chương trình.
Theo Nghị định số 31/2001/NĐ-CP của Chính phủ nêu rõ: “Phạt từ 5 triệu đến 10 triệu đồng đối với các hành vi lắp đặt và sử dụng thiết bị thu chương trình truyền hình nước ngoài (TVRO) mà không có giấy phép”. Như vậy, việc người dân tự ý lắp đặt và sử dụng chảo lậu là một việc làm trái pháp luật. Các cơ quan chức năng cần tuyên truyền ý thức và cũng như có những biện pháp xử lý kịp thời.
Lành Hữu