Tư duy nhân văn: Chìa khóa phát triển bền vững cho doanh nghiệp

Trong bối cảnh kinh tế đầy biến động như hiện nay, tư duy nhân văn đang trở thành yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp đạt được tăng trưởng bền vững.

PGS.TS Đỗ Hương Lan - Viện trưởng Viện Chính sách và Quản lý, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội chia sẻ trong tọa đàm: "Công nghệ có thể phát triển rất nhanh, nhưng chính tư duy nhân văn mới giữ cho doanh nghiệp phát triển bền vững".

PGS.TS Đỗ Hương Lan (Ảnh: USSH Media).

Tư duy nhân văn đem lại sự cân bằng trong kinh doanh.

Theo PGS.TS Đỗ Hương Lan, tư duy nhân văn giúp doanh nghiệp đối diện với những câu hỏi quan trọng: "Công nghệ này có thực sự mang lại lợi ích cho con người? Nó có tạo ra bất bình đẳng không?". Trong thời đại mà công nghệ đang định hình cách chúng ta sống và tư duy, việc đánh giá các hậu quả xã hội và tác động tâm lý con người là cần thiết. Bà cũng chia sẻ thêm rằng công nghệ ngày nay vừa là tác nhân, vừa là kênh dẫn, vừa là kết quả của những chuyển biến đặc thù trong hành vi và tâm lí con người thời đại mới; bởi vậy, những sự đòi hỏi này phải có sự đánh giá và tương tác nhiều chiều.

Bà đã đưa ra một minh chứng điển hình cho vai trò của tư duy nhân văn trong kinh doanh là Tập đoàn Walt Disney. Dưới sự lãnh đạo của Bob Iger, người có nền tảng học vấn về lịch sử và sân khấu, ông hiểu sâu sắc về câu chuyện và cảm xúc của khán giả. Bob Iger không chỉ giỏi về nghệ thuật kể chuyện mà còn có kiến thức vững về tài chính và quản trị doanh nghiệp, giúp tạo ra sự kết hợp độc đáo giữa góc nhìn nghệ thuật và chiến lược kinh doanh. Nhờ sự hiểu biết đa chiều ấy, ông đã giúp Walt Disney mở rộng thị trường, từ sản xuất phim đến phát triển các công viên giải trí ấn tượng.

Tư duy nhân văn còn giúp doanh nghiệp chú trọng tới yếu tố con người hơn, lấy con người làm trung tâm. Ngày càng nhiều doanh nghiệp và tổ chức lớn trên thế giới nhận ra rằng, công nghệ không thể vận hành độc lập khỏi yếu tố con người. Steve Jobs (doanh nhân và nhà sáng chế người Mỹ, là đồng sáng lập viên, cựu chủ tịch và tổng giám đốc điều hành hãng Apple) từng nói: "Chỉ khi công nghệ hòa quyện với nghệ thuật và nhân văn, chúng ta mới có thể tạo ra những sản phẩm khiến trái tim chúng ta hát ca". Đây không chỉ là triết lý của Apple mà còn là chìa khóa thành công của nhiều tập đoàn lớn trên thế giới. Tư duy một cách nhân văn giúp các doanh nghiệp vừa phát triển kinh tế, vừa thu hút nhân sự và thực hiện đồng thời các trách nhiệm xã hội, giúp ích cho cuộc sống của con người.

Khoa học xã hội và nhân văn: Yếu tố quan trọng để tư duy sâu rộng.

IBM, một trong những gã khổng lồ trong lĩnh vực công nghệ, đã tuyển dụng các nhà nhân học để nghiên cứu cách trí tuệ nhân tạo (AI) được sử dụng trong thực tế. Mục tiêu không chỉ là tối ưu hóa hiệu quả công nghệ mà còn đảm bảo rằng các hệ thống AI phù hợp với giá trị và nhu cầu của con người.

Nhiều nhà đầu tư tài chính và quản lý cấp cao trong các ngân hàng lớn cũng có nền tảng về nghệ thuật, thẩm mỹ hoặc khoa học nhân văn. Việc học tài chính hay kinh doanh là điều có thể bổ sung, nhưng hiểu biết sâu sắc về con người, lịch sử và văn hóa là nền tảng khó thay thế để tạo nên những quyết định chiến lược cân bằng giữa lợi ích kinh tế và giá trị xã hội.

Các “ông lớn” như Google, IBM hay Walt Disney, họ không chỉ tuyển dụng kỹ sư hay nhà phân tích dữ liệu mà còn chiêu mộ các nhà nhân học, văn hóa học và thậm chí cả nhà sử học. Những chuyên gia này mang lại góc nhìn nhân văn, giúp các tổ chức hiểu sâu hơn về hành vi người tiêu dùng, văn hóa địa phương và cả yếu tố đạo đức trong công nghệ. Hiện nay ở Mỹ, các công ty lớn cũng có xu hướng tuyển dụng nhân sự được đào tạo về triết học, lịch sử và nhân học. Bất kì một sản phẩm, dịch vụ nào khi đưa ra thị trường đều cần thực hiện ít nhất một nghiên cứu xã hội học. Đó là lý do khiến KHXH&NV không chỉ ý nghĩa, mà còn là yếu tố cốt lõi trong kỷ nguyên số và đổi mới sáng tạo.

Cuối bài phát biểu, PGS.TS Đỗ Hương Lan khẳng định KHXH&NV không phải là lĩnh vực “cũ kỹ”, “lỗi thời” mà là một khía cạnh khác giúp con người hiểu về chính bản thân mình, về xã hội và văn hóa, những yếu tố không bao giờ mất đi giá trị dù thế giới có thay đổi như thế nào. Như vậy, hiểu biết về lĩnh vực KHXH&NV và tư duy một cách nhân văn chính là chìa khóa để doanh nghiệp phát triển bền vững, toàn diện.