Từ nền tảng hành chính số đến xã hội số toàn diện bắt đầu từ cấp xã

Việc xây dựng công dân số tại Xã Lâm Thao, Phú Thọ đang được triển khai đồng bộ với định hướng tập trung vào nâng cao nhận thức, đào tạo kỹ năng số cho người dân và cán bộ, ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý, cung cấp dịch vụ công, với mục tiêu tạo ra một xã hội số thông minh, phục vụ hiệu quả cho người dân và phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

Từ hành chính số đến nền tảng công dân số

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang trở thành động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng công dân số được xác định là nhiệm vụ then chốt ở cấp cơ sở. Tại xã Lâm Thao, tỉnh Phú Thọ, quá trình này không chỉ bắt đầu từ việc ứng dụng công nghệ trong hoạt động quản lý, điều hành mà đang từng bước lan tỏa vào đời sống của mỗi người dân, hình thành thói quen, kỹ năng và tư duy số, phù hợp với định hướng phát triển đến năm 2030 theo Nghị quyết của Đảng ủy xã.

Trung tâm Phục vụ Hành chính công xã Lâm Thao.

Thời gian qua, xã Lâm Thao đã triển khai đồng bộ các giải pháp chuyển đổi số trong hoạt động của chính quyền cơ sở, coi đây là nền tảng quan trọng để hình thành công dân số. 100% hồ sơ, công việc phát sinh của UBND xã được xử lý trên môi trường điện tử.

Chữ ký số chuyên dùng được triển khai đồng bộ cho cán bộ, công chức, tổng số chữ ký số hiện có của UBND xã là 30 chữ ký số cá nhân và 01 chữ ký số cơ quan, tổ chức. Công tác tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính gắn với tuyên truyền, hướng dẫn người dân nộp hồ sơ và thanh toán trực tuyến, đặc biệt chú trọng hỗ trợ các nhóm người yếu thế.

Nhiều nền tảng số được đưa vào sử dụng như hệ thống phản ánh, kiến nghị trực tuyến, hội nghị trực tuyến, Trang thông tin điện tử của xã, thư điện tử công vụ và hệ thống truyền thanh thông minh.

Trong lĩnh vực xã hội số, xã đẩy mạnh hướng dẫn người dân sử dụng Cổng Dịch vụ công quốc gia, ứng dụng VNeID, thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt và phát huy hiệu quả vai trò của các Tổ công nghệ số cộng đồng trong phổ cập kỹ năng số cơ bản.

Tuy nhiên, thực tiễn cũng cho thấy không ít khó khăn: Cán bộ cấp xã kiêm nhiệm nhiều nhiệm vụ, kỹ năng số chưa đồng đều; hạ tầng, trang thiết bị công nghệ thông tin còn hạn chế; một bộ phận người dân, nhất là người cao tuổi, vẫn ưu tiên phương thức giải quyết thủ tục truyền thống.

Những vấn đề này đặt ra yêu cầu cần có mục tiêu, giải pháp cụ thể hơn để xây dựng công dân số một cách bền vững.

Hội nghị trực tuyến tập huấn thực hiện quy trình điện tử giải quyết thủ tục hành chính lĩnh vực đất đai của tỉnh tại điểm cầu xã Lâm Thao.

Xây dựng công dân số theo hướng toàn diện, bền vững

Nhằm bảo đảm tiến trình chuyển đổi số được triển khai một cách nhất quán và liên tục, xã Lâm Thao đã sớm thiết lập cơ chế điều phối tập trung thông qua việc thành lập Ban Chỉ đạo chuyển đổi số cấp xã.

Trên cơ sở đó, địa phương chủ động xây dựng kế hoạch tổng thể cùng lộ trình thực hiện cụ thể, phân công nhiệm vụ và chỉ tiêu cho từng cơ quan chuyên môn, đơn vị sự nghiệp, chính quyền cơ sở, đồng thời gắn kết chặt chẽ trách nhiệm thực thi với vai trò của người đứng đầu.

Cách tiếp cận này thể hiện rõ quan điểm coi chuyển đổi số là nhiệm vụ chung, đòi hỏi sự tham gia và cam kết trách nhiệm của toàn bộ hệ thống chính trị. Song song với đó, đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức được khuyến khích phát huy tính chủ động, sáng tạo nhằm nâng cao hiệu suất làm việc cũng như chất lượng thực hiện các mục tiêu chuyển đổi số đã đề ra.

Trong lĩnh vực quản lý và điều hành, việc ứng dụng công nghệ số đã được triển khai đồng bộ tại toàn bộ các cơ quan hành chính cấp xã.

Các nền tảng và hệ thống số như giải quyết thủ tục hành chính trực tuyến, quản lý và điều hành văn bản, thư điện tử công vụ, chứng thư số chuyên dùng, cổng thông tin điện tử và hội nghị truyền hình trực tuyến đã trở thành công cụ làm việc thường xuyên.

Nhờ đó, hoạt động xử lý công việc không còn bị giới hạn bởi không gian và thời gian, góp phần rút ngắn quy trình giải quyết thủ tục, giảm thiểu tình trạng chậm trễ, tồn đọng hồ sơ, đồng thời nâng cao tính kỷ luật, kỷ cương hành chính. Hiệu lực và hiệu quả hoạt động của chính quyền địa phương theo đó được cải thiện, đáp ứng tốt hơn nhu cầu phục vụ người dân.

Trên cơ sở đánh giá thực tiễn, Ban Chấp hành Đảng bộ xã Lâm Thao đã ban hành Nghị quyết đẩy mạnh chuyển đổi số giai đoạn 2025 - 2030, trong đó xác định rõ xây dựng công dân số là trọng tâm xuyên suốt trong phát triển chính quyền số, kinh tế số và xã hội số.

Theo Nghị quyết, đến năm 2030, xã Lâm Thao phấn đấu 100% cán bộ, công chức, viên chức được bồi dưỡng, làm chủ kỹ năng số, sử dụng thành thạo chữ ký số và các phần mềm quản lý; 100% văn bản hành chính được trao đổi dưới dạng điện tử.

Các thủ tục hành chính đủ điều kiện được cung cấp trực tuyến, 100% thủ tục có phí, lệ phí thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt, hồ sơ và kết quả giải quyết thủ tục hành chính được số hóa, hướng tới xây dựng Trung tâm phục vụ hành chính công thông minh.

Trong lĩnh vực xã hội số, xã đặt mục tiêu 100% công dân từ 14 tuổi trở lên có căn cước công dân gắn chíp và tài khoản định danh điện tử; trên 90% người dân trưởng thành có tài khoản thanh toán điện tử, sử dụng VNeID trong các giao dịch thiết yếu. Hạ tầng số được đầu tư đồng bộ, bảo đảm trên 90% hộ gia đình tiếp cận Internet băng thông rộng, từng bước phổ cập 5G.

Cùng với định hướng dài hạn, năm 2026 được xác định là năm tạo chuyển biến rõ nét trong xây dựng công dân số gắn với hoạt động của Trung tâm Hành chính công xã.

Theo ông Nguyễn Đắc Giang - Phó Giám đốc Trung tâm Phục vụ Hành chính công xã Lâm Thao: “Trung tâm sẽ tập trung đẩy mạnh hướng dẫn, hỗ trợ người dân sử dụng dịch vụ công trực tuyến, phấn đấu tỷ lệ thanh toán trực tuyến trong giải quyết thủ tục hành chính đạt tối thiểu 90%. Đồng thời, Trung tâm phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể đẩy mạnh tuyên truyền, phổ cập kỹ năng số, phấn đấu 70% người dân trưởng thành đạt phổ cập kỹ năng số trên nền tảng VneID”.

Cùng với đó, xã tiếp tục phát triển các dịch vụ số thiết yếu như y tế số, giáo dục số, an sinh số, việc làm số; xây dựng các mô hình “khu dân cư số”, “gia đình số”, “công dân số”, đưa công nghệ số thấm sâu vào đời sống hằng ngày. Phong trào “Bình dân học vụ số” được triển khai rộng khắp, phát huy vai trò nòng cốt của các Tổ công nghệ số cộng đồng trong việc phổ cập tri thức, kỹ năng số cho người dân.

Năm 2026, xã Lâm Thao phấn đấu tỷ lệ thanh toán trực tuyến trong giải quyết thủ tục hành chính đạt tối thiểu 90%.

Với lộ trình và giải pháp cụ thể, xã Lâm Thao đang từng bước chuyển từ “ứng dụng công nghệ” sang “xã hội vận hành trên nền tảng số”, trong đó mỗi người dân không chỉ là đối tượng phục vụ mà còn là công dân số chủ động, có tri thức, kỹ năng và trách nhiệm trong môi trường số, góp phần xây dựng địa phương phát triển bền vững trong giai đoạn mới./.