Úc kêu gọi loại bỏ đề xuất ngoại lệ bản quyền cho đào tạo AI

ARIA và PPCA mới đây đã kêu gọi bác bỏ đề xuất về việc bổ sung một ngoại lệ sử dụng hợp lý trong Luật Bản quyền cho hoạt động khai thác văn bản và dữ liệu phục vụ đào tạo trí tuệ nhân tạo (AI).

Hiệp hội Công nghiệp Ghi âm Úc (ARIA) và Công ty Bản quyền Ghi âm Úc (PPCA) đã bác bỏ đề xuất của Ủy ban Năng suất trong Báo cáo Tạm thời “Khai thác dữ liệu và công nghệ số” về việc bổ sung một ngoại lệ sử dụng hợp lý trong Luật Bản quyền cho hoạt động khai thác văn bản và dữ liệu phục vụ đào tạo trí tuệ nhân tạo (AI).

Các tổ chức đại diện ngành công nghiệp âm nhạc cảnh báo rằng đề xuất này là không cần thiết và sẽ làm suy yếu các thỏa thuận cấp phép AI hiện có. Ngoại lệ về khai thác văn bản và dữ liệu sẽ gây tổn hại nghiêm trọng đến các ngành công nghiệp bản quyền, vốn đang đóng góp 6-7% GDP, tạo việc làm cho hơn một triệu người Úc, đồng thời tước đi quyền kiểm soát và thương mại hóa tài sản trí tuệ quý giá của người dân Úc. Sự can thiệp quy mô lớn của chính phủ vào thị trường tự do này sẽ hợp pháp hóa việc đánh cắp hàng loạt các bản ghi âm Úc, khiến bản quyền trở nên vô giá trị trong thị trường sản phẩm, ứng dụng và dịch vụ AI đang bùng nổ.

CEO của ARIA và PPCA, bà Annabelle Herd cho biết: “Các nghệ sĩ luôn sẵn sàng đón nhận đổi mới và công nghệ mới. Chúng tôi hoàn toàn không phản đối AI, nhưng đề xuất này cần phải bị bác bỏ ngay lập tức. Không có bất kỳ cơ sở bằng chứng nào chứng minh cho một ngoại lệ bản quyền đối với AI, trong khi các thỏa thuận cấp phép âm nhạc quy mô lớn cho AI đã hiệu quả và đang phát triển. Ngoại lệ về khai thác văn bản và dữ liệu sẽ tước bỏ quyền thương mại và đạo đức của nghệ sĩ cũng như chủ sở hữu bản quyền, trao toàn bộ lợi ích cho các tập đoàn công nghệ lớn.”

“Luật bản quyền hiện hành của Úc là nền tảng của các ngành công nghiệp sáng tạo và nền kinh tế số. Nó phù hợp với các tiêu chuẩn toàn cầu, đồng thời thúc đẩy đổi mới, đầu tư văn hóa địa phương và hoạt động thương mại. Khuôn khổ pháp lý hiện tại hoàn toàn rõ ràng. Nó cho phép đàm phán và ký kết hợp đồng cấp phép, bảo đảm chủ sở hữu quyền kiểm soát việc khai thác tác phẩm của mình.”

“Dù đây là một thị trường mới, hàng trăm thỏa thuận cấp phép AI đã được triển khai ở quy mô thương mại, từ hợp đồng của Merlin với ElevenLabs đến các thỏa thuận của OpenAI với News Corp và The Guardian. Việc những thỏa thuận này đã tồn tại cho thấy rõ rằng luật pháp hiện hành không hề mơ hồ hay lỗi thời. Nếu đưa vào một ngoại lệ khai thác văn bản và dữ liệu – hay bất kỳ hình thức cấp phép bắt buộc nào – thì những hợp đồng này sẽ bị phá bỏ, gây thiệt hại cho các nghệ sĩ và hãng thu âm trong nước.”

“Âm nhạc, câu chuyện, nghệ thuật, nghiên cứu và các tác phẩm sáng tạo của Úc là những kho báu quốc gia: chúng xứng đáng được tôn trọng, xin phép và trả thù lao, chứ không phải bị khai thác. Viễn cảnh các công ty AI được tự do khai thác âm nhạc và văn hóa của cộng đồng Thổ dân và các dân tộc bản địa mà không xin phép chắc chắn sẽ khiến người dân Úc phẫn nộ,” bà Herd nói thêm.

“Đề xuất này được 'ngụy trang' thành một ‘biện pháp nâng cao năng suất’, nhưng thực chất lại đặt lợi ích thương mại của các tập đoàn công nghệ toàn cầu lên trên người lao động và ngành công nghiệp Úc – những lĩnh vực mới là động lực tạo ra năng suất thật sự trong xuất bản, báo chí, âm nhạc, điện ảnh và nghiên cứu. Các công ty công nghệ muốn có ngoại lệ này chỉ vì họ muốn quyền truy cập không giới hạn, không cần xin phép, ghi nhận hay chi trả. Trong khi đó, cả quyền xin phép và nghĩa vụ chi trả đều là thiết yếu.”

“Thực tế thương mại hiện tại đã bác bỏ luận điểm cho rằng bản quyền cản trở sự phát triển AI. Thay vì vội vàng mở cửa cho các công ty AI tiếp cận miễn phí và không giới hạn kho tài sản trí tuệ quý giá của nghệ sĩ và nhà sáng tạo, Ủy ban Năng suất nên tập trung tìm ra các biện pháp khuyến khích đầu tư thực sự từ các công ty AI vào Úc, bao gồm hỗ trợ về vốn và năng lượng.”

Hoa Kỳ hiện dẫn đầu thế giới về đầu tư AI với 109,1 tỷ USD năm 2024, mà không cần áp dụng ngoại lệ khai thác văn bản và dữ liệu, chứng minh rằng một hệ thống bản quyền mạnh mẽ hoàn toàn có thể song hành cùng sự phát triển mạnh mẽ của AI.

Các quốc gia áp dụng ngoại lệ khai thác văn bản và dữ liệu đều không đạt được kỳ vọng về đầu tư và đổi mới. Nhật Bản và Singapore đã đưa ra các ngoại lệ rộng từ trước khi ChatGPT ra đời, nhưng cả hai vẫn chưa đạt được bước đột phá nào về đầu tư AI. Ngay cả Liên minh Châu Âu cũng thừa nhận rằng cơ chế khai thác văn bản và dữ liệu năm 2019 của họ không phù hợp để đào tạo AI tạo sinh.

Vị thế hiện tại của Úc phù hợp với các nền kinh tế lớn đang chọn cấp phép thay vì đưa ra các ngoại lệ pháp lý, bao gồm Canada, New Zealand, Hoa Kỳ và Anh – nơi mà các đề xuất tương tự đã bị đình trệ vào năm 2024 do vấp phải sự phản đối mạnh mẽ từ giới sáng tạo và chủ sở hữu quyền.

Khuôn khổ bản quyền của Úc hiện tại phù hợp với chuẩn mực quốc tế và đã cho phép hoạt động cấp phép linh hoạt ở quy mô lớn. Làm suy yếu nó sẽ khiến Úc lệch khỏi các tiêu chuẩn toàn cầu, tạo ra sự bất ổn không cần thiết và làm mất giá trị những tác phẩm sáng tạo – vốn đang duy trì hơn một triệu việc làm và mang lại hàng trăm triệu đô la doanh thu cấp phép hàng năm cho các nhà sáng tạo Úc.

Một ngoại lệ khai thác văn bản và dữ liệu sẽ cho phép các tập đoàn toàn cầu khai thác và thương mại hóa bản quyền Úc miễn phí, củng cố thế độc quyền và thống trị tuyệt đối thị trường Úc. Giải pháp đã quá rõ ràng: bảo vệ bản quyền, cấp phép nội dung và trân trọng giá trị văn hóa Úc. Đây là thời khắc mang tính sinh tử đối với văn hóa và sức sáng tạo của con người tại Úc.