Ứng dụng hiệu quả phần mềm mô phỏng hệ thống điện thực tế

Phần mềm OpenOTS - mô phỏng hệ thống điện thực tế - được Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia (A0) triển khai tích hợp trong hệ thống SCADA/EMS đã phát huy hiệu quả, mang lại nhiều lợi ích cho hệ thống điện Việt Nam nói chung và A0 nói riêng.

Phần mềm OpenOTS có tính năng mô phỏng  lại Hệ thống điện thực tế.

Phần mềm OpenOTS, phần mềm có khả năng mô phỏng lại hệ thống điện thực tế, là một trong những tính năng quan trọng của hệ thống SCADA/EMS tại Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia được khai thác, sử dụng và phát huy hiệu quả tại đơn vị này từ năm 2014.

Đây là phần mềm có khả năng mô phỏng lại hệ thống điện thực tế từ các thông số của hệ thống, kết dây đến các thông số chế độ hệ thống điện. Đặc biệt, OpenOTS còn có thể mô phỏng các phản ứng của hệ thống trong các chế độ bất thường phản ứng của các tổ máy phát,của các bộ tự động điều chỉnh công suất tác dụng, công suất phản kháng, phản ứng của hệ thống rơ-le bảo vệ trên hệ thống điện, phản ứng của phụ tải.

Theo A0, hiện nay, OpenOTS đang được khai thác phục vụ các hoạt động như: đào tạo nhân viên vận hành trong các chế độ vận hành bình thường, chế độ sự cố, chế độ khôi phục hệ thống; mô phỏng hệ thống điện thực tế phục vụ các công tác diễn tập xử lý sự cố, phân tích sự cố; nghiên cứu các đặc tính của hệ thống điện; lập phương thức vận hành hệ thống điện.

Để mô phỏng hệ thống điện, OpenOTS lấy các thông số dựa vào hệ thống SCADA có thể chụp những snapshot khác nhau tương ứng với những chế độ vận hành khác nhau. Các thông số mô phỏng bao gồm: đường dây; các thiết bị; trào lưu công suất, dòng điện, điện áp…; trạng thái các thiết bị đóng cắt; đặc tính làm việc của các hệ thống rơ le bảo vệ; đặc tính của phụ tải; các phản ứng của bộ điều tốc máy phát, AVR; các đặc tính tĩnh và động của hệ thống điện.

OpenOTS còn mô phỏng hệ thống điều khiển tại trung tâm điều khiển, bao gồm: các công cụ điều khiển hệ thống được sử dụng bởi điều độ viên: AGC, SCADA…; các ứng dụng tùy chọn (đánh giá hệ thống, dự báo phụ tải); giao diện người dùng mô phỏng hệ thống điều khiển thực...

Cùng với đó, Trung tâm cũng đã sử dụng OpenOTS để đào tạo nhân viên vận hành. Theo đó, các điều độ viên tập sự sẽ được thực hành trên mô hình mô phỏng thực tế. Các thao tác, lệnh điều khiển trên mô hình mô phỏng sẽ được thực hiện và diễn ra đúng với trạng thái thực tế của hệ thống mà không làm ảnh hưởng đến hệ thống thực tế đang vận hành.

Người hướng dẫn, giám khảo có thể bổ sung các sự kiện ngẫu nhiên trên mô hình mô phỏng để kiểm tra phản ứng và khả năng ứng phó của điều độ viên tập sự trước sự cố. Điều này giúp cho điều độ viên tập sự có được cái nhìn chính xác về những thao tác, những lệnh điều khiển của mình, người hướng dẫn có thể giám sát được kết quả đào tạo, đánh giá được năng lực của điều độ viên tập sự.

Phần mềm OpenOTS cũng được ứng dụng trong diễn tập xử lý sự cố. Các điều độ viên sẽ được diễn tập trên hệ thống mô phỏng với các kịch bản sự cố khác nhau được giả định dựa trên các sự cố đã có hoặc các sự kiện nguy hiểm có thể xảy ra trên hệ thống điện. Nhờ đó, điều độ viên sẽ có được kỹ năng phán đoán tình huống và xử lý các sự cố phức tạp có thể xảy ra trong thực tế.

OpenOTS cũng được ứng dụng để nghiên cứu các đặc tính của hệ thống điện một cách hiệu quả. Với hệ thống điện lớn và ngày càng phát triển tại Việt Nam cùng với sự thâm nhập mạnh mẽ của năng lượng tái tạo, việc nắm rõ các đặc tính vận hành của hệ thống điện là hết sức quan trọng. Quán tính hệ thống điện, khả năng ổn định khi có các dao động, đáp ứng tần số và lượng dự trữ điều tần… có thể được nghiên cứu phục vụ công tác lập kế hoạch vận hành hệ thống điện cũng như công tác đánh giá an ninh hệ thống điện và vận hành thời gian thực.

Thực tế cho thấy, việc triển khai tích hợp phần mềm OpenOTS trong hệ thống SCADA/EMS đã đạt hiệu quả cao trong quản lý vận hành, mang lại nhiều lợi ích cho hệ thống điện Việt Nam nói chung và Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia nói riêng.

PV (T/h)