Ứng dụng truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử: Bước tiến mới trong xuất khẩu

Phần mềm truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác điện tử đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện quy trình thống kê và quản lý. Không chỉ giúp tổ chức thông tin một cách khoa học, phần mềm này còn đảm bảo tính minh bạch của nguồn gốc thủy sản, đáp ứng các tiêu chuẩn cao mà thị trường xuất khẩu yêu cầu.

Đạt nhiều kết quả tích cực

Từ tháng 1/2024, Cục Thủy sản (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn - NN&PTNT) đã chính thức triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử (eCDT VN). Đây được xem là một bước tiến lớn trong việc hiện đại hóa quản lý ngành thủy sản, góp phần nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và đảm bảo chất lượng sản phẩm thủy sản Việt Nam.

Một số tỉnh cũng đã đồng loạt tổ chức triển khai hệ thống, trong đó, nhiều tỉnh dẫn đầu về kết quả thực hiện như Bình Định, Bình Thuận, Cà Mau, Đà Nẵng, Khánh Hòa...

Hiện 4 cảng cá tại Khánh Hòa đã lắp đặt máy tính bảng kiosk để ngư dân trực tiếp làm thủ tục xuất, nhập cảng. (Ảnh: KS)

Khánh Hòa là một trong những địa phương đi đầu trong việc triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử (eCDT VN), góp phần quan trọng vào việc hiện đại hóa quản lý ngành thủy sản và đảm bảo chất lượng sản phẩm thủy sản xuất khẩu.

Từ ngày 25/2/2024, các tàu cá hoạt động tại các cảng cá trên địa bàn tỉnh Khánh Hòa đã bắt đầu áp dụng hệ thống eCDT. Đến nay, tỉnh đã đạt được những kết quả đáng kể: hơn 3.289 lượt tàu đã xuất cảng và 2.894 lượt tàu đã cập cảng thông qua hệ thống eCDT; Đã cấp 762 biên nhận bốc dỡ thủy sản, 67 xác nhận thủy sản khai thác và 2 chứng nhận thủy sản khai thác trên hệ thống; 197 tài khoản trên hệ thống eCDT được cấp cho các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp, cơ sở thu mua, chế biến hải sản, hướng dẫn cài đặt ứng dụng eCDT cho hàng trăm chủ tàu cá trên địa bàn tỉnh…

Trong thời gian tới, Khánh Hòa sẽ tiếp tục đẩy mạnh triển khai hệ thống eCDT, nhằm mục tiêu 100% các hoạt động xác nhận xuất, nhập bến của tàu cá; kiểm soát thống kê sản lượng qua cảng cá; cấp biên nhận bốc dỡ sản phẩm thủy sản qua cảng; cấp xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác và chứng nhận nhận thủy sản khai thác đều được thực hiện trên hệ thống.

Báo cáo của Cục Thủy sản về kết quả thực hiện hệ thống truy xuất nguồn gốc điện tử cho thấy, tính đến cuối tháng 10/2024, đã có 26/28 tỉnh triển khai thực hiện với 80 cảng cá, điểm lên cá thực hiện hệ thống eCDT. Thực hiện xuất cảng cho 59.978 lượt tàu rời cảng và 49.113 lượt tàu cập cảng trên hệ thống eCDT; đã cấp 3.053 giấy biên nhận bốc dỡ sản phẩm qua cảng; cấp 318 giấy SC và 49 giấy CC trên hệ thống eCDT.

Bên cạnh đó, Cục Thủy sản đã thực hiện cấp tài khoản cho 5 đối tượng tham gia trong hệ thống liên quan đến chuỗi khai thác - chế biến - xuất khẩu thủy sản. Cụ thể, đến cuối tháng 10/2024, đã cấp 80.646 tài khoản tàu cá; 28 Chi cục Thủy sản các tỉnh, thành phố ven biển với 147 tài khoản; 172 tài khoản đồn biên phòng dọc theo 28 tỉnh, thành phố ven biển và 117 doanh nghiệp chế biến xuất khẩu thủy sản.

Tích hợp đa giá trị góp phần quản lý hiệu quả khai thác thủy sản

Hệ thống eCDT là phần mềm hỗ trợ trong quản lý truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác từ các tàu cá, tạo điều kiện thuận lợi cho ngư dân, doanh nghiệp (DN), góp phần nâng cao hiệu quả khai thác.

Phần mềm không chỉ giúp cho việc thống kê, quản lý mà còn đáp ứng tốt yêu cầu về minh bạch nguồn gốc thủy sản với thị trường xuất khẩu đặt ra. việc triển khai hệ thống phần mềm eCDT giúp cơ quan quản lý nhà nước quản lý đội tàu, sản lượng cập bến của từng địa phương hiệu quả hơn, ngay cả các tàu đó cập cảng, bốc dỡ tại các cảng thuộc địa phương khác.

Đồng thời, góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm của ngư dân, DN trong việc thực hiện các quy định pháp luật về chống khai thác bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).

Thực hiện truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản sẽ rất thuận lợi trong việc xin cấp các giấy tờ truy xuất nguồn gốc sản phẩm xuất khẩu. (Ảnh: Vneconomy)

Thành phần tham gia sử dụng hệ thống này là ngư dân, ban quản lý cảng cá, Bộ đội Biên phòng, Chi cục Thủy sản, DN xuất khẩu đều tiết kiệm được chi phí sản xuất và nguồn lực thực hiện các thủ tục theo quy định. Khi sử dụng ứng dung eCDT, ngư dân sẽ rất thuận tiện, nhanh chóng, không cần phải mang nhiều giấy tờ, thậm chí không cần đến cảng làm thủ tục khi làm thủ tục xuất bến/thủ tục nhập bến.

Ứng dụng tiến tới thay thế việc ghi nhật ký khai thác trên bản giấy như hiện nay trong điều kiện ghi chép khó khăn do sóng gió trên biển, hạn chế về khả năng sai sót; được các cơ quan quản lý kịp thời hỗ trợ khi có các sự cố trên biển. Các đơn vị quản lý sẽ quản lý tốt hơn quá trình kiểm tra tàu cá xuất nhập bến, hỗ trợ quá trình giám sát sản lượng lên bến trong điều kiện nguồn lực hạn chế. Các thông tin thống kê, quản lý được thực hiện dễ dàng.

Tăng mức độ tin cậy, minh bạch, loại bỏ được các sai sót trong quá trình giám sát tàu cá ra, vào cảng, giám sát sản lượng, cấp giấy xác nhận nguyên liệu thủy sản khai thác (SC) hay cấp Giấy chứng nhận nguồn gốc thủy sản khai thác (giấy CC).

DN xuất khẩu thủy sản sẽ rất thuận lợi trong việc xin cấp các giấy tờ truy xuất nguồn gốc sản phẩm xuất khẩu (SC, CC). Việc mở tờ khai xin cấp SC, CC trên hệ thống được thuận tiện, nhanh chóng, chính xác và không cần đến cảng cá, Chi cục Thủy sản để thực hiện như hiện nay. Các DN yên tâm mua nguyên liệu và ký hợp đồng với đối tác khi giấy SC, giấy CC đối với tàu cá tham gia hệ thống được đảm bảo.

Bên cạnh đó, hệ thống giúp ngăn chặn các hoạt động khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU), góp phần bảo vệ nguồn lợi thủy sản quốc gia. Việc áp dụng hệ thống eCDT góp phần xây dựng hình ảnh thương hiệu thủy sản Việt Nam sạch, an toàn, có tính cạnh tranh cao trên thị trường quốc tế.

Hiện phần mềm vẫn trong quá trình thử nghiệm nên đang tiếp tục được hoàn thiện để việc triển khai ứng dụng công nghệ này được dễ dàng, thuận thiện nhất. Để triển khai hệ thống có hiệu quả, toàn chuỗi, đồng bộ trên cả nước cần tiếp tục hoàn thiện, bổ sung cơ chế pháp lý, chỉ đạo đồng bộ ở các địa phương, nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin tại cảng cá và các tính năng của hệ thống, tăng cường tập huấn và truyền thông, cũng như có các biện pháp xử lý nghiêm những tổ chức, cá nhân không thực hiện đúng quy định. Cục Thủy sản phối hợp địa phương đẩy mạnh hơn nữa việc áp dụng hệ thống eCDT./.