Vì sao hệ sinh thái khởi nghiệp phát triển mạnh nhưng số lượng "kỳ lân" vẫn hạn chế?

Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn cầu, công nghệ trở thành yếu tố cốt lõi giúp nền kinh tế phát triển mạnh mẽ. Để doanh nghiệp (DN) công nghệ Việt Nam có thể bứt phá, cần một hệ thống tài chính và thị trường vốn linh hoạt hơn.

Tại tọa đàm "Tạo đòn bẩy thị trường vốn để các công ty công nghệ Việt Nam bứt phá trong kỷ nguyên số" do Báo Nhân Dân phối hợp với Viện Chiến lược phát triển kinh tế số (IDS) tổ chức ngày 19/3 tại Hà Nội đã quy tụ nhiều chuyên gia, DN để tìm ra giải pháp thiết thực nhằm phân tích vai trò của thị trường vốn trong phát triển DN công nghệ Việt Nam.

Quang cảnh buổi tọa đàm

Khoa học công nghệ là đột phá ưu tiên hàng đầu

Trong kỷ nguyên số hóa toàn cầu, khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo không chỉ tạo động lực mà còn là chìa khóa để Việt Nam vươn mình phát triển. Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị, ban hành ngày 22/12/2024, đã khẳng định rõ: Khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là "đột phá ưu tiên hàng đầu" trong mô hình tăng trưởng mới của đất nước.

Tuy nhiên, để hiện thực hóa mục tiêu này, cần một hệ thống tài chính mạnh mẽ, trong đó thị trường vốn đóng vai trò trung tâm - không chỉ cung cấp nguồn lực tài chính mà còn tạo niềm tin cho nhà đầu tư, giúp phát triển các DN tư nhân nội địa, phát triển trung tâm tài chính quốc tế và góp phần quan trọng vào việc tăng trưởng hai con số theo sự chỉ đạo của lãnh đạo Đảng và Nhà nước.

Ông Lê Quốc Minh, Tổng Biên tập Báo Nhân Dân, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam cho rằng: "Các quốc gia phát triển đã chứng minh rằng một thị trường vốn mạnh mẽ chính là chìa khóa để thúc đẩy các DN công nghệ đổi mới sáng tạo và tăng trưởng".

Các quốc gia dẫn đầu về công nghệ như Hoa Kỳ, Trung Quốc hay Singapore đều sở hữu thị trường vốn phát triển, cho phép các start-up công nghệ huy động vốn công chúng thông qua chào bán công khai lần đầu (IPO), từ đó tạo ra những "kỳ lân" - các công ty định giá hơn 1 tỷ USD. Tại Việt Nam, dù hệ sinh thái khởi nghiệp đã phát triển mạnh mẽ, số lượng "kỳ lân" vẫn còn hạn chế do những vướng mắc trong cơ chế hỗ trợ, đặc biệt là việc khơi thông dòng vốn. Tính đến cuối năm 2021, Việt Nam có 4 kỳ lân công nghệ được công nhận gồm VNG, MoMo, VNLife (VNPay) và Sky Mavis - đưa Việt Nam đứng thứ ba ở Đông Nam Á, sau Singapore và Indonesia.

Để đưa Việt Nam trở thành trung tâm phát triển công nghiệp công nghệ số, với ít nhất 5 DN công nghệ số đạt tầm cỡ quốc tế đến năm 2030 như Nghị quyết số 57-NQ/TW đặt ra, tọa đàm tập trung gợi mở các vấn đề vướng mắc từ chính thực tiễn, qua đó đề xuất các giải pháp cụ thể và có thể tiến hành được ngay.

“Các mục tiêu của Nghị quyết số 57 đặt ra khá cao và nhiều thách thức, nhưng vẫn có tính khả thi bởi Việt Nam đã có quá trình hơn 10 năm triển khai các chính sách về khởi nghiệp công nghệ, đổi mới sáng tạo, đồng thời đã ươm tạo được thế hệ start-up đầu tiên có khả năng cạnh tranh trên thị trường quốc tế. Điều đó cho thấy khi bắt tay vào thực hiện Nghị quyết số 57, chúng ta đã có sự khởi đầu thuận lợi, mang tính nền tảng cả về lý luận và thực tiễn” – ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh.

Bà Phạm Thúy Chinh, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế - Tài chính Quốc hội cũng cho rằng, Nghị quyết số 57-NQ/TW xác định đây cuộc cách mạng sâu sắc, toàn diện trên tất cả các lĩnh vực khoa học công nghệ; được triển khai quyết liệt, kiên trì, đồng bộ, nhất quán, lâu dài với những giải pháp đột phá, mang tính cách mạng, với người dân và doanh nghiệp là trung tâm, là chủ thể, nguồn lực, động lực chính, trong đó thể chế là điều kiện tiên quyết, cần hoàn thiện và đi trước một bước.

Phát triển khoa học công nghệ chính là đòn bẩy để bứt phá trong kỷ nguyên số

Tầm quan trọng của Nghị quyết 57 và tác động tới sự phát triển khoa học công nghệ của Việt Nam

Nghị quyết 57 đã tạo điều kiện cho các cơ quan triển khai thực hiện Nghị quyết Đảng đã mạnh dạn tăng cường đầu tư nghiên cứu và phát triển. Nghị quyết và các văn bản triển khai Nghị quyết đã nâng mức vốn từ ngân sách nhà nước để phục vụ nghiên cứu phát triển cao hơn, và quy chế hoạt động của nó cũng mở rộng hơn. Bên cạnh đó, Nghị quyết đã mở ra cơ hội thu hút ba doanh nghiệp công nghệ hàng đầu đầu tư vốn.

Theo TS.Nguyễn Đức Kiên - Chủ tịch Hội đồng Khoa học Viện IDS, Nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn của Thủ tướng cho biết, Nghị quyết cũng đặt ra một vấn đề rất mới đó là nâng cao năng suất lao động, nâng cao tính hiệu quả của các dịch vụ công, làm cho mọi người dân ở khắp các miền của Tổ quốc không bị giới hạn bởi địa lý hay khoảng cách, và đều được hưởng những dịch vụ công.

Một trong những triển khai mới nhất là dịch vụ y tế vùng xa, các cơ sở y tế của chúng ta hiện nay đang triển khai tích cực, đặc biệt là bệnh viện của các trường tuyến đầu. Bệnh viện Trường Đại học Y Hà Nội, Bệnh viện Đại học Y Dược Thành phố Hồ Chí Minh đều đã triển khai rất mạnh mẽ.

“Tôi thấy Nghị quyết của Đảng là một văn kiện có tính chất tổng thể, nó thể hiện mối quan hệ tổng thể, tương tác lẫn nhau trong toàn bộ nền kinh tế. Do đó, trong việc thực hiện tinh thần của Nghị quyết 57, trong quá trình triển khai thực hiện, các cơ quan của Quốc hội và Đảng đã có những phương thức năng động, sáng tạo và lấy yếu tố hiệu quả làm mục tiêu hàng đầu. Việc này đã được thể hiện qua các văn bản pháp lý mà Quốc hội ban hành”- ông Kiên chia sẻ .

Nghị quyết 57 sẽ là động lực hỗ trợ cho khoa học công nghệ của Việt Nam nói chung và chuyển đổi số nói riêng. Đặc biệt, nó sẽ tạo ra những hành lang pháp lý chắc chắn trong việc huy động vốn để đảm bảo được mục tiêu mà chúng ta đặt ra. Và sẽ được thể hiện trong văn bản Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ 14 này, từ 2026 đến 2030.

Chia sẻ về việc phấn đấu tốc độ tăng trưởng kinh tế của chúng ta đạt hai con số, theo TS. Nguyễn Đức Kiên đây là một thách thức rất lớn. Nếu không có các biện pháp đột phá, đặc biệt trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam như hiện nay thì đầu tư là một trong những giải pháp quan trọng để thúc đẩy nền kinh tế phát triển, đạt được cơ hội tăng trưởng như Nghị quyết Đại hội Đảng đã đặt ra.