Việt Nam đặt trọng tâm vào 'tài chính toàn diện số'

Việt Nam đang tiến bước vào giai đoạn mới của công cuộc phát triển tài chính quốc gia, với việc chính thức đưa “Tài chính Toàn diện Số” trở thành trọng tâm chiến lược cho giai đoạn 2026-2030.

Sau 5 năm triển khai Chiến lược Tài chính Toàn diện Quốc gia đầu tiên, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) nhận định công nghệ, hợp tác quốc tế và niềm tin kỹ thuật số sẽ là kiềng ba chân dẫn dắt sự đột phá tiếp theo.

Phát biểu tại hội thảo “Thúc đẩy công nghệ số – Mở rộng tiếp cận tài chính” do Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC) tổ chức, ông Phạm Thanh Hà, Phó Thống đốc NHNN, khẳng định trọng tâm chiến lược tiếp theo sẽ là thúc đẩy “tài chính toàn diện số”. Theo ông Hà, khi công nghệ số, dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo (AI) đang thay đổi căn bản cách thức cung ứng dịch vụ tài chính, đây là “cơ hội chưa từng có để mở rộng toàn diện tài chính nhanh hơn, sâu hơn và bền vững hơn.”

Chiến lược giai đoạn II của Việt Nam được xây dựng trên quan điểm và tinh thần của Nghị quyết số 57 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. NHNN sẽ tập trung phát triển hạ tầng tài chính và dữ liệu số, đồng thời đẩy mạnh đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực ngân hàng, fintech, ứng dụng AI và Big Data. Đặc biệt, tài chính toàn diện sẽ được lồng ghép chặt chẽ với tài chính xanh và các mục tiêu phát triển bền vững quốc gia, hướng đến một hệ sinh thái tài chính hiện đại và bao trùm.

Việt Nam đang tiến bước vào giai đoạn mới của công cuộc phát triển tài chính quốc gia, với việc chính thức đưa “Tài chính Toàn diện Số” trở thành trọng tâm chiến lược cho giai đoạn 2026-2030 

Những nỗ lực trong giai đoạn đầu của Chiến lược Tài chính Toàn diện Quốc gia đã mang lại kết quả tích cực được các tổ chức quốc tế đánh giá cao. Ông Chu Khánh Lân, Phó Vụ trưởng Vụ Dự báo, thống kê - Ổn định tiền tệ, tài chính (NHNN), cho biết thành tựu quan trọng đầu tiên là việc hoàn thiện thể chế, từ luật các tổ chức tín dụng, kinh doanh bảo hiểm, đến các Nghị định về thanh toán không dùng tiền mặt, cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) hay các quy định liên quan đến căn cước.

Cụ thể, hạ tầng số trong lĩnh vực thanh toán đã được mở rộng, sản phẩm dịch vụ ngày càng đa dạng. Tỷ lệ người trưởng thành có tài khoản thanh toán tại ngân hàng đã đạt 86,97%, tăng đáng kể so với mức 68,44% năm 2020. Tốc độ tăng trưởng giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt cũng vượt mục tiêu đề ra, với giá trị giao dịch qua điện thoại di động và ví điện tử tăng bình quân trên 25% mỗi năm. Hệ sinh thái fintech với khoảng hơn 150 doanh nghiệp đang góp phần tích cực mở rộng khả năng tiếp cận dịch vụ, nhất là tại khu vực nông thôn và vùng sâu vùng xa.

Ông Thomas Jacobs, Giám đốc quốc gia IFC Việt Nam, Campuchia và Lào, nhấn mạnh rằng NHNN không chỉ đặt ra các mục tiêu tham vọng, mà còn thúc đẩy mạnh mẽ phát triển tài chính kỹ thuật số. Dẫn theo Báo cáo Global Findex 2025 của Ngân hàng Thế giới, hơn 70% người trưởng thành Việt Nam đã có tài khoản tài chính, và 62% trong số đó sử dụng dịch vụ thanh toán số, nhờ tỷ lệ phủ sóng internet đạt 80% dân số. Đây là minh chứng cho bước tiến vượt bậc và tiềm năng mở rộng tài chính số tới các nhóm dân cư chưa được tiếp cận.

Tuy nhiên, các chuyên gia tại tọa đàm cũng chỉ ra những rào cản cần vượt qua. Mặc dù tài chính kỹ thuật số đã giúp cải thiện đáng kể tài chính toàn diện toàn cầu, thách thức vẫn là khả năng tiếp cận và sử dụng dịch vụ tài chính còn chưa đồng đều, đặc biệt tại các vùng sâu vùng xa và nhóm dân số là nữ giới. Mặt khác, rủi ro về an toàn, an ninh mạng, quyền riêng tư dữ liệu đang đặt ra yêu cầu phải tăng cường mạnh mẽ lòng tin kỹ thuật số.

Bà Maha El Dimachki, Giám đốc Trung tâm Bank for International Settlement (Innovation Hub) tại Singapore, cho rằng công nghệ sẽ đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao hạ tầng số công cộng, từ đó giúp giảm rào cản tài chính. Tổ chức này đang theo đuổi việc chuyển đổi sang thanh toán xuyên biên giới, và nhấn mạnh xu hướng trọng tâm đã chuyển từ "tài chính toàn diện" sang "sức khỏe tài chính" (financial health), coi công nghệ số là phương tiện để mọi người đạt được mục tiêu tài chính của mình.

Các chuyên gia khu vực cũng chia sẻ kinh nghiệm chung về việc xây dựng quy định cho phép sử dụng nền tảng kỹ thuật số, thúc đẩy các khuôn khổ đổi mới, đồng thời nhấn mạnh việc tăng cường an ninh mạng, quyền riêng tư dữ liệu và khả năng phục hồi hoạt động. Một từ khóa công nghệ mới đang được nhắc đến nhiều là Mã hóa tài sản (Tokenization), được xem là yếu tố quan trọng mở ra nhiều hướng đi mới cho “chiến lược tài chính toàn diện số”.

Bà Sarah Hooper, Tổng Lãnh sự Úc tại TPHCM, khẳng định việc thu hẹp khoảng cách kỹ thuật số là thách thức chung. Úc đang hỗ trợ thông qua các chương trình cho vay công nghệ và hợp tác với các tổ chức Việt Nam để tăng cường quy định, an ninh mạng và thương mại kỹ thuật số, nhằm đảm bảo quá trình số hóa diễn ra một cách an toàn, toàn diện và minh bạch.

Có thể thấy, Việt Nam đang tận dụng đà phát triển của công nghệ số để xây dựng một tương lai tài chính toàn diện và bao trùm. Trọng tâm là tạo ra các khuôn khổ đổi mới, đi cùng với sự hợp tác quốc tế và nỗ lực củng cố niềm tin của người dân vào cỗ máy kỹ thuật số, qua đó kiến tạo hệ sinh thái tài chính hiện đại, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế – xã hội trong giai đoạn mới.