Xây dựng trung tâm dữ liệu thành phố Hà Nội: Cơ hội và thách thức

Việc khai trương Trung tâm Dữ liệu chính thành phố Hà Nội đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc xây dựng hạ tầng công nghệ thông tin cốt lõi và thúc đẩy chuyển đổi số của thành phố.

Tại phiên hội thảo "Hạ tầng và năng lượng cho chuyển đổi số xanh" trong khuôn khổ Diễn đàn Cấp cao Chuyển đổi số Việt Nam (Vietnam - Asia DX Summit) 2025, ông Phan Văn Phúc, Phó giám đốc sở Khoa học và Công nghệ thành phố Hà Nội, đã chia sẻ những định hướng chiến lược của Hà Nội trong việc xây dựng hạ tầng dữ liệu hiện đại, vai trò cốt lõi của trung tâm dữ liệu (TTDL) trong việc thúc đẩy đô thị thông minh và những giải pháp để hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững.

Vai trò của dữ liệu đối với đời sống xã hội

Ông Phúc cho biết, giống như tất cả các thành phố ở các quốc gia khác, tại thành phố Hà Nội, dữ liệu được lưu trữ ở nhiều hệ thống phân tán dưới dạng phi cấu trúc, trên giấy hay trong các máy tính cá nhân của mỗi cán bộ… Do đó, yêu cầu đặt ra với thành phố là phải làm thế nào để tập trung những dữ liệu này nhằm phục vụ cho công tác chỉ đạo, điều hành, ra quyết định của các cơ quan quản lý nhà nước, phục vụ phát triển kinh tế, xã hội và xây dựng một nguồn dữ liệu mở.

Toàn cảnh hội thảo.

Các nguồn dữ liệu hiện nay rất phong phú, đa dạng, bao gồm nhiều lĩnh vực, nhiều ngành nghề. Ví dụ, bệnh án điện tử, đăng ký nguyện vọng online vào các trường nghề, hóa đơn điện tử… đều là những nguồn dữ liệu lớn. Với dữ liệu về dân cư, hiện nay chính phủ đã phát triển ứng dụng VNeID để cập nhập dữ liệu được đúng, đủ, sạch.

Lĩnh vực đất đai cũng có nhiều nguồn dữ liệu như giấy chứng nhận, quy hoạch đất đai, vấn đề thổ nhưỡng, văn hóa, các thiết chế văn hóa, các cái di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh… Tất cả dữ liệu đó đang phân tán ở nhiều góc độ khác nhau.

Ngoài những dữ liệu từ các cơ quan nhà nước phục vụ sản xuất kinh doanh và nhu cầu của người dân còn có những dữ liệu từ xã hội như các mạng xã hội.

Dữ liệu chính là nhân tố thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tăng cường năng lực cạnh tranh của thành phố. Do đó, bên cạnh tập trung duy trì các nền tảng cơ sở dữ liệu dùng chung đã được xây dựng, thành phố Hà Nội cũng đồng thời tập trung hoàn thành các cơ sở dữ liệu chuyên ngành, địa phương kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư; phục vụ chia sẻ, kết nối và khai thác sử dụng.

Những khó khăn và thách thức trong xây dựng TTDL

Theo Phó giám đốc sở Khoa học và Công nghệ thành phố Hà Nội, khó khăn lớn nhất của Hà Nội trong xây dựng TTDL là nguồn vốn. Mặc dù Hà Nội có ngân sách hàng năm lớn (127.000 tỷ) nhưng kinh phí dành cho khoa học công nghệ sẽ được chi tối thiểu 3% (khoảng 4000 tỷ). Con số này là quá nhỏ và không đủ để đáp ứng nhu cầu phát triển các TTDL của Hà Nội trong tầm nhìn dài hạn.

Thứ hai là thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao. Để duy trì, vận hành một TTDL đòi hỏi rất nhiều chuyên gia có kinh nghiệm trong nhiều lĩnh vực khác nhau trong khi hiện tại, các cơ quan quản lý nhà nước đang tiến hành tinh gọn bộ máy và tinh giản biên chế. Hơn nữa, để thu hút nhân tài, nhân lực chất lượng cao trong lĩnh vực đòi hỏi phải có những chính sách riêng biệt, với mức lương nhà nước như hiện nay thì đây là một khó khăn lớn.

Khó khăn thứ ba mà ông Phúc chia sẻ là vấn đề về an toàn dữ liệu. Với rất nhiều dữ liệu đa cấu trúc từ các nguồn khác nhau thì việc thu thập, phê duyệt dữ liệu để sử dụng an toàn thực sự là một thách thức lớn.

TTDL chính thành phố Hà Nội mở ra không gian phát triển mới

Đứng trước ba thách thức trên, với quyết tâm phải triển khai TTDL trong điều kiện nguồn nhân lực hiện có, Hà Nội đã tập trung triển khai TTDL trên cơ sở thiết kế và xây dựng của nền tảng điện toán đám mây riêng, đáp ứng được những tiêu chuẩn tối thiểu. Theo ông Phúc, đây cũng là một bài toán đầu tư, trong đó quan trọng nhất là tính hiệu quả và tránh lãng phí thời gian.

Hà Nội đã chọn giải pháp tối ưu nhất là thuê nhân lực công nghệ thông tin và những doanh nghiệp lớn có khả năng cung cấp dịch vụ này.

Ngoài ra, cần đảm bảo mật an toàn thông tin cũng như khả năng mở rộng. Tùy theo tính hiệu quả và năng lực để có phương án thuê đúng, đủ, không lãng phí và có tầm nhìn, có lộ trình, chiến lược dữ liệu, kế hoạch CNTT với cả đơn vị cung cấp dịch vụ để có mở rộng theo thời gian.

TTDL chính thành phố Hà Nội đã bắt đầu đi vào hoạt động từ ngày 1/1/2025 với hệ thống thu thập, phân tích dữ liệu, xử lý dữ liệu, tái sử dụng dữ liệu, từ đó cung cấp thông tin trở lại để phục vụ người dân và doanh nghiệp. Và tiến tới, Hà Nội hoàn toàn có thể xây dựng cổng dữ liệu mở để cung cấp dữ liệu phục vụ người dân và doanh nghiệp.

Ông Phúc cũng cảm ơn các doanh nghiệp lớn, các chuyên gia đã luôn có những ý kiến tư vấn quý báu giúp Hà Nội hoàn thành nhiệm vụ của mình. Ông Phúc rất mong nhận được sự hỗ trợ, tư vấn của các chuyên gia để Hà Nội có được một cơ sở dữ liệu phục vụ cho việc chỉ đạo điều hành của chính quyền thành phố, nâng cao chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp, xây dựng Hà Nội thành một thành phố thông minh, đáng sống./.