Xu hướng xây dựng các dự án BĐS “carbon-neutral” và đạt chứng chỉ xanh tại Việt Nam là tất yếu

VARS cho rằng, xu hướng tạo lập các dự án BĐS “carbon-neutral” và đạt chứng chỉ xanh tại Việt Nam là tất yếu, để các chủ đầu tư khẳng định vị thế, gia tăng giá trị tài sản và khả năng tiếp cận nguồn vốn xanh trong dài hạn.

Theo Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS), Việt Nam đang quyết tâm hiện thực hóa cam kết đạt mức phát thải ròng bằng "0" (Netzero) vào năm 2025. Trong bối cảnh bất động sản góp phần chiếm khoảng 39% tổng lượng khí nhà kính (bao gồm cả xây dựng – vận hành công trình theo Chương trình Môi trường Liên Hợp Quốc), lĩnh vực này đang chứng kiến những chuyển biến tích cực nhằm góp phần vào mục tiêu quốc gia. Xu hướng phát triển thị trường BĐS xanh – với các công trình đạt chuẩn "carbon-neutral" cùng chứng chỉ LEED, EDGE – đang trở nên tất yếu, vừa hướng tới sự bền vững, vừa tạo ra giá trị kinh tế thực tiễn cho các chủ đầu tư.

Số lượng công trình xanh tại Việt Nam đã tăng trưởng vượt bậc trong vài năm qua. Báo cáo tổng quan thị trường công trình xanh Việt Nam năm 2024, do hệ thống chứng nhận EDGE và Tổ chức Tài chính Quốc tế IFC – thành viên của Ngân hàng Thế giới, cho thấy hiện nay có 559 công trình với 13,6 triệu m² diện tích sàn đạt chứng nhận xanh, cùng với 31.384 căn hộ và 3.234 nhà ở riêng lẻ đạt tiêu chuẩn Xanh. Riêng trong năm 2024, số công trình xanh đạt chứng nhận là 163, gấp đôi năm 2023, gấp ba lần năm 2022 (với 54 công trình) và tăng hơn 27 lần so với năm 2014 (chỉ có 6 công trình).

Số lượng công trình xanh tại Việt Nam đã tăng trưởng vượt bậc trong vài năm qua.

Việc đẩy mạnh phát triển các công trình xanh không chỉ đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường mà còn đem lại lợi thế cạnh tranh bền vững cho các chủ đầu tư, khi nhu cầu về bất động sản xanh ngày càng gia tăng từ người mua và các nhà đầu tư.

Trong bối cảnh các thành phố lớn tại Việt Nam liên tục đứng trong top những khu vực ô nhiễm nhất thế giới, người dân – đặc biệt là giới trẻ (Gen Z, Millennials) – ngày càng ưu tiên không gian sống xanh, với chất lượng không khí trong lành và ánh sáng tự nhiên, khi lựa chọn nhà ở.

Khảo sát của Batdongsan.com.vn cuối năm 2024 tiết lộ rằng có tới 86% người tham gia quan tâm đến việc sở hữu nhà xanh, và 88% sẵn sàng chi trả mức giá cao hơn để đáp ứng tiêu chuẩn môi trường đó.

Không chỉ thị trường nội địa, các nhà đầu tư quốc tế, đặc biệt đến từ châu Âu và Singapore, cũng đang đặt tiêu chí ESG (Môi trường – Xã hội – Quản trị) lên hàng đầu khi ra quyết định đầu tư. Điều này mở ra cơ hội lớn cho các chủ đầu tư BĐS tiên phong phát triển các dự án xanh, trung hòa carbon, vừa theo kịp xu hướng thị trường, vừa thu hút nguồn vốn quốc tế.

Hơn nữa, so với các dự án bất động sản truyền thống, phát triển dự án xanh còn giúp chủ đầu tư hưởng lợi rõ rệt từ góc nhìn chính sách. Các định hướng chủ đạo của Quy hoạch tổng thể quốc gia giai đoạn 2021–2030, tầm nhìn đến 2050 đã khẳng định “phát triển đô thị xanh, thông minh, phát thải thấp” là một trong những trọng điểm.

Bên cạnh đó, Bộ Xây dựng đang từng bước hoàn thiện khung pháp lý cho công trình xanh qua việc cập nhật tiêu chuẩn kỹ thuật, quy chuẩn xây dựng mới nhằm tiết kiệm năng lượng, sử dụng vật liệu bền vững và thích ứng với biến đổi khí hậu. Một số thành phố như TP.HCM, Đà Nẵng và Hà Nội đã đưa tiêu chí xanh vào điều kiện xét duyệt quy hoạch cũng như cấp phép xây dựng cho các dự án nhà ở xã hội, khu đô thị mới và trung tâm thương mại.

Về mặt tài chính, các chủ đầu tư dự án xanh có cơ hội tiếp cận nguồn vốn ưu đãi thông qua các chương trình tài chính khí hậu, trái phiếu xanh hoặc các gói hỗ trợ kỹ thuật từ các tổ chức quốc tế như IFC (World Bank), GIZ (Đức) và AFD (Pháp). Điều này không chỉ giảm thiểu chi phí ban đầu mà tạo điều kiện thuận lợi trong việc thu hút các nhà đầu tư chiến lược, đặc biệt là các quỹ đầu tư ESG.

Thực tế cho thấy, các dự án đạt tiêu chuẩn xanh có khả năng giữ giá tốt hơn trên thị trường thứ cấp. Các dự án nhà ở đạt chứng chỉ xanh ghi nhận mức tăng giá ổn định và khả năng giữ giá vượt trội trong giai đoạn biến động của thị trường. Theo Hội đồng Công trình Xanh Thế giới (WorldGBC), các công trình xanh có thể tăng giá trị tài sản tổng thể lên tới 7% trong vòng 5 năm.

Ngoài ra, đầu tư vào công trình xanh còn mang lại hiệu quả kinh tế rõ rệt với thời gian thu hồi vốn nhanh và chi phí vận hành thấp. Dữ liệu từ các hệ thống chứng chỉ xanh hiện nay cho thấy, chi phí tăng thêm khi xây dựng một dự án đạt chứng chỉ xanh thường ở mức chấp nhận được và có thể thu hồi nhanh.

Cụ thể, theo Tổ chức Tài chính Quốc tế IFC, chi phí tăng thêm cho công trình đạt chứng chỉ EDGE chỉ dao động khoảng 2%–3% với thời gian thu hồi trung bình 3 năm và mức tiết kiệm tối thiểu 20% năng lượng, nước. Tương tự, chứng chỉ LEED do USGBC quản lý ghi nhận chi phí tăng thêm từ 1,5% đến 8%, thời gian hoàn vốn từ 1,5 đến 6 năm, cùng mức tiết kiệm năng lượng từ 30%–40%.

Mặc dù còn tồn tại những thách thức như chi phí đầu tư ban đầu cao, thiếu chuyên gia, cơ cấu tư vấn và nhà thầu năng lực, cùng với nhận thức và chính sách ưu đãi còn hạn chế, VARS khẳng định rằng xu hướng xây dựng dự án BĐS “carbon-neutral” và đạt chứng chỉ xanh tại Việt Nam là tất yếu. Đây không chỉ là bước tiến phù hợp với cam kết Net Zero của quốc gia đến năm 2050 mà còn là chiến lược khẳng định vị thế, gia tăng giá trị tài sản và mở rộng khả năng tiếp cận nguồn vốn xanh lâu dài cho các chủ đầu tư.

Do vậy, các doanh nghiệp phát triển dự án BĐS cần chủ động cập nhật các tiêu chuẩn xanh quốc tế như EDGE, LEED, LOTUS, tích hợp các yêu cầu về tiết kiệm năng lượng, vật liệu bền vững và giải pháp công nghệ ngay từ giai đoạn thiết kế và quy hoạch.

Họ cũng cần tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế như IFC, GIZ, UNDP để tiếp cận nguồn vốn ưu đãi và được tư vấn kỹ thuật phát triển công trình xanh, đồng thời xây dựng chiến lược truyền thông rõ ràng nhằm khẳng định giá trị "xanh" tiếp cận doanh nghiệp thế hệ mới và các nhà đầu tư ESG.

Về phía cơ quan quản lý Nhà nước, VARS kiến nghị cần sớm hoàn thiện hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn và khung pháp lý liên quan đến công trình xanh, cùng với việc thúc đẩy xây dựng đô thị carbon thấp và trung hòa khí thải.

Nhà nước cũng nên có các chính sách ưu đãi cụ thể cho các dự án đạt chứng chỉ xanh, như ưu tiên phê duyệt quy hoạch, giảm thuế sử dụng đất, hỗ trợ tín dụng hoặc khuyến khích thông qua các chỉ tiêu đấu thầu sử dụng đất. Song song, cần tăng cường đào tạo và nâng cao năng lực cho đội ngũ tư vấn, nhà thầu, cán bộ quản lý quy hoạch và thanh tra xây dựng, nhằm đảm bảo quá trình triển khai thực tiễn diễn ra một cách đồng bộ và hiệu quả.