Bảo vệ trẻ em trên không gian mạng: Những bước tiến từ công nghệ và chính sách

Từ tính năng học máy mới của Google trên YouTube, ứng dụng quản lý gia đình trên Android, các giải pháp công nghệ và chính sách đang đồng hành để xây dựng một môi trường số an toàn, lành mạnh cho trẻ em.

Theo đó, Tập đoàn công nghệ Google sắp thử nghiệm tính năng học máy ngăn trẻ em truy cập nội dung không phù hợp trên nền tảng YouTube, dự kiến bắt đầu vào cuối năm 2025 và triển khai toàn cầu vào năm 2026.

Tính năng này sử dụng “mô hình học máy (ML) ước tính độ tuổi” để dự đoán người dùng dưới 18 tuổi, từ đó điều chỉnh bộ lọc nội dung phù hợp. YouTube xác nhận, mô hình ML sẽ phân tích dữ liệu như loại thông tin người dùng tìm kiếm, video đã xem và độ tuổi cài đặt trên tài khoản. Ví dụ, nếu người dùng thường xuyên tìm kiếm thông tin về thuế hay tài sản thế chấp, hệ thống có thể suy ra họ trên 18 tuổi. Ngược lại, với những tài khoản được dự đoán dưới tuổi quy định, YouTube sẽ áp dụng các biện pháp bảo vệ tiêu chuẩn, bao gồm SafeSearch Filter, để chặn nội dung độc hại.

Trẻ em là đối tượng dễ bị tấn công trên không gian mạng. Ảnh minh họa

Song song đó, Google cũng ra mắt tính năng School Time (giờ ở trường) trên smartphone và máy tính bảng Android, mở rộng từ ứng dụng dành cho Fitbit Ace LTE và Galaxy Watch Kids. Tích hợp trong Google Family Link, tính năng này giúp phụ huynh quản lý ứng dụng, giới hạn thông báo và tối thiểu hóa thời gian sử dụng thiết bị của trẻ trong giờ học, nhưng vẫn cho phép liên lạc khẩn cấp. Phụ huynh còn có thể kiểm soát danh bạ, giới hạn cuộc gọi, tin nhắn, thậm chí tích hợp thanh toán chạm để theo dõi giao dịch của con em mình.

Thông báo của Google được đưa ra khi Thượng viện Mỹ đang xem xét dự luật cấm trẻ em dưới 13 tuổi sử dụng mạng xã hội, phản ánh nhu cầu cấp thiết về bảo vệ trẻ em trên không gian số.

Tại Indonesia, Bộ Truyền thông và Các vấn đề kỹ thuật số (Komdigi) vừa thành lập lực lượng đặc biệt bảo vệ trẻ em trong không gian mạng từ ngày 3/2/2025, theo sắc lệnh của Bộ trưởng Meutya Hafid. Lực lượng này, gồm đại diện từ các bộ, tổ chức bảo vệ trẻ em và chuyên gia tâm lý, tập trung vào ba mục tiêu: tăng cường giám sát hoạt động số của trẻ, nâng cao nhận thức về rủi ro mạng xã hội và loại bỏ nội dung độc hại. Quy định dự kiến bao gồm giới hạn độ tuổi truy cập mạng xã hội, nhằm bảo vệ trẻ em khỏi các nguy cơ như khiêu dâm, cờ bạc, bắt nạt và bạo lực tình dục – những vấn đề ngày càng nghiêm trọng tại quốc gia này.

Theo kênh CNA, 79,5% dân số Indonesia truy cập internet năm 2024, với 87% thế hệ Z và 48% trẻ em sinh sau 2013 tham gia mạng. Tuy nhiên, theo Trung tâm Quốc gia về trẻ em mất tích và bị bóc lột (NCMEC), Indonesia xếp thứ tư toàn cầu về tiếp cận tài liệu khiêu dâm, với hơn 5 triệu trường hợp liên quan trẻ em trong 4 năm qua. Tổng thống Indonesia Prabowo Subianto đã yêu cầu lực lượng đặc biệt hoàn thiện quy định trong hai tháng, nhấn mạnh tính cấp bách của vấn đề. Bộ trưởng Y tế Indonesia Budi Gunadi Sadikin cũng ủng hộ mạnh mẽ, cảnh báo nghiện mạng xã hội có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe nhận thức, cảm xúc và sự phát triển ngôn ngữ của trẻ.

Tại Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Bộ Quy tắc ứng xử bảo vệ trẻ em trên môi trường mạng, hướng đến một không gian số an toàn, lành mạnh và văn minh. Bộ quy tắc gồm 3 chương, 11 điều, quy định chuẩn mực ứng xử cho người dùng internet, nhấn mạnh trách nhiệm của phụ huynh, giáo viên và xã hội trong việc bảo vệ trẻ em. Các nội dung chính bao gồm tuân thủ pháp luật, tôn trọng quyền lợi trẻ em, cấm sử dụng thông tin cá nhân trẻ em trái phép và khuyến khích trẻ em cẩn trọng khi tham gia mạng.

Đối với phụ huynh và giáo viên, Bộ quy tắc yêu cầu giám sát, quản lý hoạt động trực tuyến của trẻ, chú ý các thay đổi bất thường để kịp thời hỗ trợ. Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ internet phải kiểm soát độ tuổi, giới hạn thời gian chơi game và triển khai công cụ chặn nội dung độc hại, đồng thời xây dựng ứng dụng thúc đẩy sáng tạo cho trẻ. Bộ Thông tin và Truyền thông kêu gọi phổ biến rộng rãi Bộ quy tắc, nhằm tạo môi trường mạng tích cực và nâng cao nhận thức cộng đồng về rủi ro trẻ em đối mặt.