“Bình dân học vụ số”: Nền tảng cho sự phát triển

“Bình dân học vụ số” là bước tiến quan trọng nhằm giúp người dân tiếp cận và tận dụng công nghệ trong cuộc sống, hình thành cộng đồng thích ứng với chuyển đổi số; tham gia xây dựng Chính phủ số, xã hội số, kinh tế số, công dân số.

Từ “Bình dân học vụ” đến “Bình dân học vụ số”

Cách đây 80 năm, khi đất nước vừa giành được độc lập, hơn 95% dân số chưa biết đọc, biết viết. “Giặc dốt” trở thành một trong ba thứ giặc nguy hiểm, cùng với “giặc đói” và “giặc ngoại xâm”. Khi đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phát động phong trào “Bình dân học vụ” với mục tiêu cấp bách là xóa nạn mù chữ, nâng cao trình độ văn hóa cho nhân dân. Người từng nói: “Một dân tộc dốt là một dân tộc yếu”.

Chính vì vậy, việc nâng cao dân trí là nền tảng vững chắc để xây dựng một quốc gia độc lập, hùng cường, thịnh vượng. Và chỉ trong một thời gian ngắn, hàng triệu người dân Việt Nam đã biết đọc, biết viết, góp phần quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Nền tảng “Bình dân học vụ số” tại địa chỉ https://binhdanhocvuso.gov.vn/

Trong buổi gặp mặt đại diện nhà giáo, cán bộ quản lý giáo dục nhân Ngày Nhà giáo Việt Nam 20/11 diễn ra vào ngày 18/11/2024, Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định: “Phong trào “Bình dân học vụ” với chính sách “cưỡng bức học chữ quốc ngữ không mất tiền” sáng suốt của Đảng, đứng đầu là Chủ tịch Hồ Chí Minh, tương ứng sau 13 năm và 20 năm, đã căn bản xóa xong nạn mù chữ ở vùng đồng bằng và trung du, miền núi phía Bắc - hậu quả do chính sách ngu dân của thực dân Pháp xâm lược. Thành tựu xóa nạn mù chữ là nền tảng đầu tiên, căn bản nhất để cách mạng Việt Nam vươn lên chiếm lĩnh những đỉnh cao mới, giành hết thắng lợi này đến thắng lợi khác, giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước và đạt được thành tựu vĩ đại sau 40 năm đổi mới đất nước”.

Cũng tại buổi gặp mặt, theo Tổng Bí thư Tô Lâm, một trong những công việc cần làm ngay đó là phát động thực hiện phong trào “Bình dân học vụ số”. Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ rõ: “Thực tế hiện nay, còn tỷ lệ lớn người dân, kể cả cán bộ trong cơ quan nhà nước chưa nắm vững về chuyển đổi số; trong khi đó, Bộ Chính trị đã bàn và quyết định sẽ ban hành Nghị quyết về chuyển đổi số quốc gia. Để thực hiện thành công Nghị quyết này, yêu cầu nhanh chóng phổ cập tri thức cơ bản về chuyển đổi số cho toàn dân đang đặt ra hết sức cấp thiết”.

Được truyền cảm hứng, kế thừa và phát huy từ phong trào “Bình dân học vụ”, phong trào “Bình dân học vụ số” được phát động nhằm thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia và Nghị quyết số 03/NQ-CP ngày 9/1/2025 của Chính phủ ban hành Chương trình hành động của Chính phủ thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW. Phong trào có ý nghĩa quan trọng, nhân văn sâu sắc đối với sự phát triển đất nước; giúp người dân tiếp cận và tận dụng công nghệ trong cuộc sống, hình thành cộng đồng thích ứng với chuyển đổi số; đồng thời thể hiện quyết tâm của Đảng, Nhà nước trong công cuộc phát triển quốc gia số, Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số, công dân số...

Lan tỏa phong trào “Bình dân học vụ số”

Phát biểu tại Lễ phát động phong trào và ra mắt nền tảng “Bình dân học vụ số” được tổ chức vào ngày 26/3/2025 tại Đại học Bách khoa Hà Nội, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ, phong trào “Bình dân học vụ số” có sự gắn kết chặt chẽ về tên gọi, giá trị cốt lõi và bài học kinh nghiệm của phong trào “Bình dân học vụ” trước đây - một trong những phong trào thành công nhất trong lịch sử Cách mạng Việt Nam.

Do đó, phong trào phải trở thành một phong trào cách mạng toàn dân, toàn diện, bao trùm, sâu rộng, không ai bị bỏ lại phía sau. Đảng đã chỉ đạo, Chính phủ đã thống nhất, Quốc hội đồng tình, nhân dân ủng hộ, Tổ quốc mong đợi thì chỉ bàn làm, không bàn lùi. Phong trào muốn “sống lâu” thì phải mang lại hiệu quả thiết thực, phải hài hòa lợi ích riêng và lợi ích chung, giữa lợi ích cá nhân với lợi ích tập thể, lợi ích của Tổ quốc, của đất nước.

Khi mỗi người dân làm chủ công nghệ, xã hội sẽ tiến nhanh hơn trên con đường hiện đại hóa. (Ảnh minh họa)

Phong trào này phải là một nhiệm vụ chính trị quan trọng, là mệnh lệnh của trái tim, là tư duy thông minh của khối óc, hành động quyết liệt của mỗi người dân; phải khơi dậy và lan tỏa khí thế cách mạng, truyền thống đại đoàn kết, tinh thần tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường và tự hào dân tộc; dứt khoát phải hoàn thành theo tiến độ đề ra…

Mỗi đảng viên, cán bộ, công chức phải tiên phong, gương mẫu trong thực hiện phong trào, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức và hành động; chuyển đổi quá trình học tập, rèn luyện và ứng dụng tri thức, kỹ năng số trở thành nhu cầu tự thân của mỗi người; đẩy mạnh cắt giảm chi phí đào tạo, tập huấn; hướng tới miễn phí toàn bộ cho người yếu thế, vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo. Tinh thần là “đi từng ngõ, đến từng nhà, hướng dẫn từng người” và với phương châm “Triển khai nhanh chóng - Kết nối rộng khắp - Ứng dụng thông minh”.

Ghi nhận tại Hà Nội, hiện nay, phong trào đã lan tỏa mạnh mẽ. Nhằm phát huy tinh thần xung kích, Đoàn Thanh niên quận Tây Hồ đã triển khai đội hình “Bình dân học vụ số” với 22 đoàn viên, hội viên có kiến thức vững về công nghệ số, thường trực tại Trung tâm Phục vụ hành chính công, Chi nhánh số 1 thành phố Hà Nội để hỗ trợ người dân thực hiện thủ tục hành chính trực tuyến tất cả các ngày trong tuần. Không chỉ góp phần nâng cao hiệu quả chuyển đổi số trong phục vụ nhân dân, mô hình còn thể hiện vai trò tiên phong của thanh niên Thủ đô trong việc lan tỏa tri thức số, thúc đẩy người dân trở thành công dân số một cách thiết thực và gần gũi.

Hay như tại quận Đống Đa, Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân quận Nguyễn Thanh Tùng cho biết, chuyển đổi số chính là “chìa khóa” để mở ra cánh cửa tương lai. Để “Bình dân học vụ số” trở thành phong trào toàn dân, toàn diện, đồng bộ, rộng khắp và đạt được mục tiêu đặt ra, các cấp ủy, chính quyền từ quận tới cơ sở, đặc biệt là thế hệ trẻ cần nhất quán quan điểm coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, đột phá trong giai đoạn hiện nay và thời gian tới.

Với quyết tâm lớn, quận Đống Đa đặt mục tiêu tháo gỡ điểm nghẽn, rào cản về thể chế, “không để ai bị bỏ lại phía sau” và “người dân, doanh nghiệp là trung tâm, mục tiêu, động lực của chuyển đổi số”; 80% cán bộ, công chức, viên chức và người lao động trong khu vực công có hiểu biết về chuyển đổi số, kiến thức và kỹ băng số, sử dụng được các nền tảng, dịch vụ số phục vụ công việc (chỉ tiêu năm 2026 đạt 100%); 100% học sinh, sinh viên được trang bị kiến thức, kỹ năng số; 80% người dân trong độ tuổi trưởng thành có tri thức cơ bản về chuyển đổi số, có kỹ năng số…

Có thể khẳng định, phong trào “Bình dân học vụ số” không chỉ mang ý nghĩa giáo dục mà còn đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội. Khi mỗi người dân làm chủ công nghệ, xã hội sẽ tiến nhanh hơn trên con đường hiện đại hóa. Với sự tham gia tích cực của các tổ chức giáo dục, doanh nghiệp và người dân, phong trào này hứa hẹn sẽ góp phần đưa Việt Nam trở thành một quốc gia số tiên tiến, vững bước trong kỷ nguyên số hóa.