Bộ Khoa học và Công nghệ là đầu mối quản lý tiêu chuẩn, quy chuẩn sản phẩm, hàng hóa

Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật vừa được Quốc hội thông qua, có hiệu lực từ năm 2026.

Trong khuôn khổ chương trình kỳ họp thứ chín, Quốc hội đã biểu quyết thông qua Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật. Luật này sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ năm 2026, mang đến nhiều điểm mới quan trọng trong công tác quản lý nhà nước về chất lượng sản phẩm, hàng hóa tại Việt Nam.

Theo quy định mới của Luật, Chính phủ sẽ thống nhất quản lý nhà nước về hoạt động trong lĩnh vực tiêu chuẩn và lĩnh vực quy chuẩn kỹ thuật. Trong đó, Bộ Khoa học và Công nghệ được xác định là cơ quan đầu mối, chịu trách nhiệm trước Chính phủ trong việc thực hiện thống nhất quản lý nhà nước về hai lĩnh vực này. Bộ Khoa học và Công nghệ cũng sẽ quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của Cơ quan tiêu chuẩn quốc gia, đóng vai trò đại diện quốc gia tham gia đàm phán và thực thi các cam kết về hàng rào kỹ thuật trong thương mại của các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Đồng thời, Bộ này cũng chịu trách nhiệm xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chiến lược tiêu chuẩn quốc gia.

Luật cũng quy định rõ sự phối hợp giữa các Bộ, cơ quan ngang Bộ và UBND các tỉnh, thành phố với Bộ Khoa học và Công nghệ trong việc thực hiện quản lý nhà nước về tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật thuộc phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn được phân công. Riêng đối với các đối tượng đặc thù thuộc lĩnh vực quốc phòng, an ninh, Bộ Quốc phòng và Bộ Công an sẽ chủ trì, phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ để quy định cụ thể hoạt động trong lĩnh vực tiêu chuẩn và quy chuẩn kỹ thuật.

Một trong những nội dung được nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm và đóng góp ý kiến thảo luận là quy định về công bố hợp quy. Theo Luật mới, các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh thuộc đối tượng phải áp dụng quy chuẩn kỹ thuật có trách nhiệm công bố hợp quy đối với sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, quá trình, môi trường và các đối tượng khác trong hoạt động kinh tế - xã hội. Việc công bố hợp quy có thể dựa trên một trong những kết quả sau:

Kết quả chứng nhận hợp quy của tổ chức chứng nhận được chỉ định hoặc được công nhận theo quy định của pháp luật.Kết quả tự đánh giá của tổ chức, cá nhân dựa trên kết quả thử nghiệm của tổ chức thử nghiệm được công nhận hoặc chỉ định theo quy định của pháp luật.Kết quả đánh giá sự phù hợp được thừa nhận theo quy định về thỏa thuận thừa nhận lẫn nhau hoặc thừa nhận đơn phương kết quả đánh giá sự phù hợp.Đáng chú ý, Luật cũng quy định miễn thực hiện công bố hợp quy đối với sản phẩm, hàng hóa đáp ứng đầy đủ yêu cầu về quản lý chất lượng theo quy định của luật khác tương ứng với yêu cầu kỹ thuật tại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia.

Các tổ chức, cá nhân sẽ đăng ký bản công bố hợp quy qua cơ sở dữ liệu quốc gia về tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng với các thông tin cụ thể như tên sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ; tên, số hiệu quy chuẩn kỹ thuật tương ứng; tên và địa chỉ của tổ chức, cá nhân chịu trách nhiệm; và các tài liệu kỹ thuật liên quan kèm theo.

Luật cũng định nghĩa rõ Dấu hợp quy là dấu hiệu chứng minh sự phù hợp của sản phẩm, hàng hóa với quy chuẩn kỹ thuật tương ứng. Dấu hợp quy sẽ được cấp cho sản phẩm, hàng hóa sau khi sản phẩm, hàng hóa được chứng nhận hợp quy và công bố hợp quy. Quy định này hứa hẹn sẽ tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm trong việc quản lý chất lượng sản phẩm, hàng hóa trên thị trường.