Các trường ĐH, CĐ nên chú trọng đào tạo kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm cho sinh viên

Để có thể đương đầu với thách thức khi nước ta thực sự bước vào cuộc cách mạng công nghiệp này, các bạn sinh viên phải chuẩn bị cho mình tri thức về công nghệ thông tin và kinh nghiệm làm việc thực tế để mở ra cánh cửa bước vào sân chơi toàn cầu hóa.

Ngày nay cả thế giới và Việt Nam đang tiến vào cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư, cuộc cách mạng này sẽ biến đổi cách sống, làm việc và giao tiếp của toàn nhân loại theo cách hoàn toàn mới. 

Trung tâm của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ tư là công nghệ thông tin (CNTT) và Internet kết nối vạn vật (IoT), không chỉ giúp con người giao tiếp với con người, mà còn là con người giao tiếp với máy, con người giao tiếp với đồ vật và đồ vật giao tiếp với nhau.

Do đó, các quốc gia muốn tiến vào cuộc cách mạng công nghiệp này đòi hỏi phải có một nguồn nhân lực chất lượng cao có khả năng ứng dụng những tiến bộ khoa học công nghệ của cuộc cách mạng vào thực tiễn sản xuất để có thể đáp ứng được yêu cầu phát triển đặt ra. 

Vì thế, ngay từ trên giảng đường đại học, sinh viên phải chủ động tích lũy tri thức về công nghệ thông tin, chủ động cập nhật kịp thời và ứng dụng những tiến bộ khoa học kỹ thuật mới nhất của thế giới vào cuộc sống thì chúng ta mới có cơ hội cạnh tranh việc làm, mở ra cánh cửa để bước vào sân chơi toàn cầu hóa.

Mới đây, Bộ Khoa học - Công nghệ đưa ra dự thảo về các công nghệ chủ chốt trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 như trí tuệ nhân tạo, internet vạn vật, dữ liệu lớn, chuỗi khối, thiết bị nano, tế bào nhiên liệu, năng lượng hydrogen, xe tự lái, thiết bị tự bay, công nghệ ánh sáng và quang tử, công nghệ thần kinh, tin sinh học, nông nghiệp chính xác, y học cá thể hóa, y học tái tạo và kỹ thuật tạo mô...

Kỹ năng, công nghệ mới cần đào tạo ở trường đại học

PGS-TS Nguyễn Văn Thuận, Trưởng khoa Công nghệ sinh học, Trường ĐH Quốc tế TP.HCM, nhìn nhận đây đều là những công nghệ xu thế và được ưu tiên phát triển ở các quốc gia lớn trên thế giới. “Tuy nhiên, ở Việt Nam đa số vẫn là những lĩnh vực mới mẻ. Các trường ĐH mới chỉ đang tiếp cận một số công nghệ vì để đưa vào đào tạo như một ngành học hay một môn học thì không đơn giản. Phải xây dựng được đội ngũ giảng viên, xây dựng chương trình, đầu tư cơ sở vật chất”, ông Thuận nói.

Một khi công nghệ mới xuất hiện thì kéo theo các kỹ năng mới để người lao động có thể làm chủ được công nghệ đó. Ông Nguyễn Chí Trường, Vụ trưởng Vụ Kỹ năng nghề, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp (Bộ LĐ-TB-XH), cho biết kỳ thi Kỹ năng nghề thế giới tổ chức năm 2019 cũng đã đưa vào 24 nghề về “kỹ năng tương lai”, là kết quả nghiên cứu của các nhà khoa học và doanh nghiệp trên thế giới liên quan đến các công nghệ mới, tư duy mới đang được ưu tiên phát triển ở nhiều quốc gia.

Theo ông Nguyễn Chí Trường, để đáp ứng xu hướng phát triển của thế giới, giáo dục phải thay đổi tư duy, lấy kỹ năng làm mục tiêu và động lực để có những chương trình đào tạo phù hợp và đổi mới theo hướng tiếp cận linh hoạt.

“Điều này đòi hỏi phải có quá trình và thay đổi rất nhiều thứ. Các cơ quan hoạch định chính sách cũng nên lấy kỹ năng lao động làm mục tiêu, thước đo để có những chính sách phát triển phù hợp trong tương lai. Trước mắt phải đầu tư vào các kỹ năng nền tảng cơ bản nhưng cũng phải đảm bảo tính đa dạng, tính liên ngành liên nghề để sẵn sàng thích ứng với sự thay đổi”, ông Trường chia sẻ thêm.

Theo ông Trường, do trường ĐH ở Việt Nam chưa đào tạo các kỹ năng, công nghệ mới, nhân lực rất hạn chế nên một số doanh nghiệp lớn phải bỏ ra rất nhiều tiền để nhập công nghệ nước ngoài về và thuê đội ngũ có kỹ năng từ nước ngoài để vận hành công nghệ. Ông Trường cho rằng hệ thống các trường ĐH, trường nghề cần nhanh chóng xây dựng các kế hoạch đào tạo theo xu thế này, nếu không sẽ thua thiệt.

Ông Trương Ngọc Hoàng, Giám đốc Công ty Festo Việt Nam, cũng cho rằng: “Công việc thay đổi, cơ sở đào tạo cũng phải thay đổi và người học cũng phải thay đổi. Các trường ĐH, CĐ, trung cấp phải nhanh chóng nghiên cứu và xây dựng chương trình đáp ứng các yêu cầu mới về kỹ năng, công nghệ. Các công ty nước ngoài đang đầu tư vào Việt Nam ngày càng nhiều, nếu chúng ta không đào tạo đáp ứng được nguồn nhân lực cả chất và lượng thì tất yếu lao động nước khác sẽ vào thay thế”.

Trong khi đó, thạc sĩ Nguyễn Khánh Cường, Hiệu trưởng Trường CĐ Công nghệ quốc tế Lilama 2, cũng cho rằng kỹ năng mà công dân thế kỷ 21 cần có là khả năng thích ứng với những thay đổi đang diễn ra hằng ngày, điều mà tại trường ĐH, CĐ, trung cấp chưa thực sự chú trọng đưa vào dạy.

Đồng thời, hiện nay, doanh nghiệp thường yêu cầu tuyển dụng ứng viên có kinh nghiệm, chính vì vậy nhiều sinh viên ra trường thường không đáp ứng được. Trái lại, nhiều sinh viên mới ra trường nhưng đã có bản CV đẹp với kinh nghiệm khá “dày”, họ nhanh chóng thích nghi với môi trường doanh nghiệp khi còn ở đại học. 

Theo đó, kỳ thực tập cũng là một lợi thế rất lớn giúp sinh viên vượt qua các kỳ tuyển dụng gắt gao cũng như không bị ngỡ ngàng khi bắt tay vào việc. Bởi kỳ thực tập là thời điểm tốt nhất để sinh viên có thể học hỏi kinh nghiệm trong lĩnh vực mà mình quan tâm. Về cơ bản, quá trình thực tập cũng gần giống như quá trình đào tạo cho một nhân viên mới trong công ty.

Ngoài ra, nếu muốn có thêm kinh nghiệm làm việc ngay trong khóa học, một công việc làm thêm phù hợp với ngành học hoặc sở thích sẽ giúp bạn học hỏi nhiều điều bởi trong quá trình làm việc không tránh được những "va chạm" bạn sẽ có thêm nhiều kinh nghiệm để xử lý những tình huống đó. Những kinh nghiệm này sẽ giúp bạn tạo ấn tượng tốt trước nhà tuyển dụng.

Thùy Chi (T/h)