Chính phủ đề xuất bổ sung hình thức tiếp công dân trực tuyến

Sáng 11/11, tiếp tục Kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV đã nghe Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong trình bày tờ trình dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo.

Theo đó, việc sửa đổi các luật nhằm thể chế hóa kịp thời, có hiệu quả chủ trương về sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp; sắp xếp hệ thống cơ quan thanh tra tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả. Đồng thời, khắc phục những hạn chế, bất cập, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.

Dự thảo Luật lược bỏ 1/36 điều của Luật Tiếp công dân (Điều 13), 1/70 điều của Luật Khiếu nại (Điều 18) để phù hợp với thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, cụ thể: Lược bỏ quy định tiếp công dân tại Trụ sở tiếp công dân cấp huyện (điều 13); lược bỏ quy định về thẩm quyền giải quyết khiếu nại của Chủ tịch UBND cấp huyện (điều 18).

Để phù hợp với mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, dự thảo Luật đã lược bỏ các điểm, khoản có liên quan đến việc tiếp công dân và giải quyết tố cáo hành vi vi phạm pháp luật với cấp huyện.

Đáng chú ý, dự thảo Luật đã bổ sung quy định về hình thức tiếp công dân trực tuyến (điều 3a) nhằm thể chế hóa Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị, Kết luận số 107-KL/TW ngày 24/12/2024 của Bộ Chính trị; tạo điều kiện thuận lợi hơn cho cơ quan, tổ chức, cá nhân khi thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo của mình, nhất là trường hợp ở xa, đi lại khó khăn.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong. (Ảnh: Quốc hội)

Theo đó, công dân được lựa chọn hình thức tiếp công dân trực tiếp hoặc tiếp công dân trực tuyến. Tiếp công dân trực tuyến là việc cơ quan, tổ chức, người tiếp công dân sử dụng thiết bị điện tử được kết nối với nhau thông qua môi trường mạng tại nơi tiếp công dân để đón tiếp, lắng nghe, tiếp nhận khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh của công dân; giải thích, hướng dẫn công dân việc thực hiện khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh theo đúng quy định của pháp luật. Dự thảo Luật giao Chính phủ quy định chi tiết điều kiện tổ chức và trình tự, thủ tục tiếp công dân trực tuyến.

Theo Tổng Thanh tra Chính phủ, việc quy định tiếp công dân bằng hình thức trực tuyến nhằm tạo điều kiện thuận tiện cho công dân, nâng cao hiệu quả của công tác tiếp công dân, đồng thời góp phần cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính. Cùng với việc không còn tổ chức cấp huyện và sắp xếp tổ chức bộ máy, góp phần cắt giảm khoảng 30% số lượng thủ tục hành chính trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo.

Dự thảo Luật quy định các nội dung nhằm đáp ứng yêu cầu đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng cường tính chủ động, chịu trách nhiệm trong thực thi nhiệm vụ, công vụ, như: Chính phủ quy định về hình thức tiếp công dân trực tuyến; Thủ tướng Chính phủ ủy quyền cho Tổng Thanh tra Chính phủ trong giải quyết tố cáo.

Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường. (Ảnh: Quốc hội)

Về Luật Khiếu nại, trong thực tiễn, việc giải quyết khiếu nại có thể phải tạm dừng hoặc chấm dứt do các tình huống phát sinh như: Sự kiện bất khả kháng hoặc trở ngại khách quan; cần chờ kết quả giải quyết của cơ quan có thẩm quyền khác; người khiếu nại rút đơn, người khiếu nại chết mà không có người thừa kế quyền, lợi ích hoặc cơ quan, tổ chức khiếu nại giải thể, phá sản; vụ việc không còn đối tượng, nội dung để giải quyết; vụ việc đã được Tòa án thụ lý hoặc giải quyết bằng bản án, quyết định có hiệu lực.

Do đó, dự thảo Luật bổ sung quy định các trường hợp tạm đình chỉ, đình chỉ giải quyết khiếu nại. Việc tạm đình chỉ, đình chỉ được thực hiện bằng quyết định của người có thẩm quyền, nêu rõ lý do và căn cứ pháp luật, gửi cho người khiếu nại, người bị khiếu nại và các bên liên quan. Khi lý do tạm đình chỉ không còn, việc giải quyết được tiếp tục; thời gian tạm đình chỉ không tính vào thời hạn giải quyết khiếu nại.

Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định về nguyên tắc xác định thẩm quyền giải quyết tố cáo trong một số trường hợp mà Luật Tố cáo chưa điều chỉnh. Theo đó, Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh xác định thẩm quyền giải quyết tố cáo đối với cơ quan, tổ chức, cán bộ, công chức, viên chức tại thời điểm có hành vi vi phạm thuộc thẩm quyền quản lý của mình mà không thuộc các trường hợp quy định tại khoản 3, khoản 4, khoản 5 và khoản 6 Điều 12…

Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình. (Ảnh: Quốc hội)

Thẩm tra dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tiếp công dân, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo, Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện và Giám sát của Quốc hội Dương Thanh Bình cho biết, cơ quan thẩm tra cơ bản tán thành với các quan điểm được nêu trong tờ trình và đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, hoàn thiện quy định về hình thức tiếp công dân theo hình thức trực tiếp và trực tuyến, về hình thức tiếp công dân.

Đa số ý kiến trong Ủy ban Dân nguyện và Giám sát tán thành với quy định của dự thảo Luật về hình thức tiếp công dân trực tuyến nhằm đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số trong hoạt động tiếp công dân, xử lý đơn, giải quyết khiếu nại, tố cáo; góp phần tạo thuận lợi cho công dân khi thực hiện quyền khiếu nại, tố cáo, đồng thời giảm áp lực tại trụ sở tiếp công dân.

Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị Chính phủ đánh giá thêm về hiệu quả của việc triển khai mô hình tiếp công dân trực tuyến trong thời gian qua, các điều kiện hạ tầng kỹ thuật để đảm bảo kết nối giữa trụ sở tiếp công dân cấp tỉnh với trụ sở tiếp công dân ở Trung ương, giữa Trụ sở tiếp công dân cấp tỉnh với các điểm tiếp công dân cấp tỉnh và cấp xã...

Đồng thời, nghiên cứu xây dựng, ban hành đồng thời Nghị định của Chính phủ cùng thời điểm có hiệu lực của Luật sau khi được Quốc hội thông qua; trong đó quy định chi tiết trình tự, thủ tục, quyền và nghĩa vụ của công dân, trách nhiệm của cơ quan Nhà nước trong tiếp công dân trực tuyến, bảo đảm phù hợp với điều hạ tầng, kinh tế - kỹ thuật của từng địa phương, quy định chặt chẽ về cơ chế thu thập, tiếp nhận thông tin đầy đủ, chính xác trong tiếp công dân trực tuyến, kịp thời xử lý đơn khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh…