Chuyển đổi số, chuyển đổi xanh trong ngàng vận tải: Hướng đến kỷ nguyên vươn mình

Để giảm thiểu khí thải, bảo vệ môi trường, nhiều hãng vận tải lớn đã và đang thực hiện việc chuyển đổi xanh một cách toàn diện.

Hiện nay, ô tô điện dần trở nên phổ biến trong cuộc sống hiện đại, xu hướng xanh đã hình thành trong nhiều tổ chức, doanh nghiệp kinh doanh vận tải, từ vận tải hành khách công cộng tới vận tải từ các hãng taxi lớn. Việc chuyển đổi xanh được coi là xu hướng bắt buộc chứ không còn là lựa chọn của doanh nghiệp trong việc phục vụ khách hàng. Thực tế cho thấy, nhiều khách hàng, người dân đã lựa chọn phương tiện vận tải thân thiện với môi trường trên mỗi chuyến đi để thể hiện sự chung tay trong việc bảo vệ môi trường.

Ông Nguyễn Công Hùng, Ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phó chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam.

Các doanh nghiệp vận tải đứng trước thách thức phải thay đổi để thích ứng hoặc là sẽ mất dần thị phần trên bản đồ vận tải.

Để làm rõ tầm quan trọng của việc chuyển đổi xanh trong ngành vận tải, Tạp chí Kinh tế Môi trường đã có cuộc trò chuyện với ông Nguyễn Công Hùng, Ủy viên Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Phó chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam.

Chuyển đổi xanh là bước đi tất yếu

-Thưa ông,xu hướng phát triển ở tất cả các lĩnh vực trên thế giới là hướng đến chuyển đổi xanh, thân thiện với môi trường. Ông đánh giá như thế nào về sự quan trọng của chuyển đổi xanh tại Việt Nam và đặc biệt trong ngành vận tải?

-Hiện nay, Đảng, Nhà nước và Chính phủ ban hành nhiều Quyết định về chuyển đổi xanh, kinh tế xanh. Kinh tế xanh ở đây là các vấn đề về chuyển đổi số, điều chỉnh các loại hình phương tiện tham gia giao thông, đặc biệt là những xe vận tải hành khách công cộng để hướng đến Kỷ nguyên mới – Kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Trong điều kiện về thời gian vừa qua, Chính phủ đã có những hành động quyết liệt trong việc đôn đốc tốc độ, khơi thông các tuyến đường cao tốc kết nối các tổ chức giao thông. Tôi cho rằng đây là những nỗ lực rất lớn của Đảng và Nhà nước, đặc biệt là Chính phủ.

Đối với các doanh nghiệp, Bộ Xây Dựng, các Sở Xây dựng, UBND các tỉnh thành, đặc biệt là Hà Nội cũng đã có những văn bản chỉ đạo quyết liệt về vấn đề chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. Sở Xây dựng Hà Nội đã có nhiều công văn chỉ đạo Hiệp hội taxi Hà Nội đăng ký kê khai số lượng phương tiện hoạt động kinh doanh vận tải sử dụng nhiên liệu hoá thạch và đề nghị các doanh nghiệp có những đề xuất gì để hỗ trợ doanh nghiệp thúc đẩy chuyển đổi xanh thật nhanh thì các doanh nghiệp cũng đã và đang chuyển đổi.

Đa phần, các doanh nghiệp đã tập trung được lượng phương tiện, có những doanh nghiệp đầu tư xe Vinfast, có những doanh nghiệp đầu tư xe Wuling, trọng tâm chính là xe ô tô điện Vinfast. Tôi cho rằng đây là một nét mới rất tốt, bản thân các doang nghiệp đều tập trung để chuyển đổi.

-Theo ông, để doanh nghiệp vận tải đặc biệt là các hãng taxi chuyển đổi xanhthì chúng tacó những thuận lợi và khó khăn gì?

-Về các điểm thuận lợi, tôi cho rằng, Chính phủ đã miễn thuế trước bạ cho các doanh nghiệp, cá nhân mua xe điện. Đồng thời, Chính phủ cũng đang cho hoãn nợ, chậm nộp thuế đối với cơ cấu nợ ngân hàng, hỗ trợ các doanh nghiệp. Ngoài ra, các nhà sản xuất cam kết lắp đặt các trạm sạc để người sử dụng thuận tiện hơn khi sở hữu xe điện.

Còn khó khăn là khi doanh nghiệp bán xe xăng bản chất là bán lỗ. Giá bán xe đã hạ xuống, cùng với việc xe điện tràn ngập lại được chính sách của Nhà nước hỗ trợ thì xe xăng cũng mất giá. Trong khi đó, doanh nghiệp có 70% vay vốn ngân hàng để kinh doanh và thời gian 5 năm để khấu hao nhưng hiện nay xe mới kinh doanh được 3 năm, thậm chí có những xe mới được 2 năm mà bán đi thì sẽ không đảm bảo được dư thừa để đầu tư xanh.

Các hãng taxi đã và đang thực hiện chuyển đổi số, chuyển đổi xanh một cách mạnh mẽ.

Tiếp nữa là các chính sách chưa đồng bộ. Ví dụ khi ban hành Luật Đường bộ, đối với xe hợp đồng dưới 8 chỗ bản chất hoạt động như xe taxi, không phải kê khai giá cước và giá cước theo thoả thuận nhưng đối với xe taxi thì phải có được UBND các tỉnh đồng ý thành không phải kê khai thì mới được hưởng như vậy.

Tôi lấy ví dụ như thế này. Một xe điện Nhà nước đã miễn thuế nhưng nội thành TP.HCM chúng tôi vẫn phải trả phí cho 1 lần cấp biển số lại. Trong khi doanh nghiệp còn rất nhiều biển số định danh. Tuy nhiên xe mới lấy biển mới chúng tôi vẫn đồng tình ủng hộ nhưng đối với các xe đã có biển định danh rồi thì không nên thu phí nữa. Khi doanh nghiệp đang khó khăn thì nên tháo gỡ, ủng hộ.

Tôi cho rằng, trong bối cảnh hiện nay, khi muốn các doanh nghiệp chuyển đổi xanh thì Nhà nước cần tháo gỡ cho cả các hãng xe ở nước ngoài nhập khẩu vào. Chúng ta đang đối xử chưa công bằng đối với dòng xe thân thiện với môi trường như xe Hybrid. Trên thế giới, người ta đang sản xuất có những xe đi hàng nghìn km mới phải sạc hoặc xe đi dưới vận tốc dưới 50km/h thì chạy bằng điện, trên 50km/h thì chạy bằng xăng. Như vậy trong thành phố thì chạy bằng điện, ra khỏi thành phố đạt tốc độ thì chạy xăng. Điều đó thân thiện với môi trường, chúng ta cần cư xử bình đẳng đối với dòng xe này, bình đẳng để doanh nghiệp đầu tư. Nếu ta sử dụng xe Hybrid thì sẽ giảm tải nhiều cho các trạm sạc”.

Hiện nay trong Nghị quyết 68, tạo mọi điều kiện để phát triển kinh tế tư nhân, khi Chính phủ đã ban hành thì các bộ, ngành khác cũng cần vào cuộc để đồng bộ hoá. Ví dụ, Bộ Tài chính cho phép cơ cấu nợ thuế 6 tháng thì sau 6 tháng cũng cần cho doanh nghiệp trả dần từng tháng từng tháng theo lộ trình chứ không bắt doanh nghiệp trả “cả cục”.

Chuyển đổi xanh – Lấy người dân làm trung tâm

-Ông có những nhìn nhận như thế nào về bức tranhngànhvận tải trong 5 năm tới tại Hà Nội

-Hiện nay trong nội thành Hà Nội có khoảng 20.000 xe taxi trong đó có 14.000 xe xăng, còn lại là xe điện mà chủ yếu là xe điện của Vinfast. Loại hình thứ 2 là xe hợp đồng có khoảng 30.000 xe, đó là xe dưới 9 chỗ đang hoạt động. Với khoảng 44.000 xe cần chuyển đổi xanh nếu như Nhà nước không có các chính sách hỗ trợ thì 5 năm tới chúng ta chưa chắc giải quyết được. Trong 5 năm tới, chúng ta chỉ giải quyết được khoảng đâu đó 20-30% các xe này bởi vì có rất nhiều rào cản khi vay được ngân hàng, mua được chiếc xe thì còn cả tiền biển số.

Khi mua xe Vinfast mức giá gần 500 triệu đồng thì mất khoảng 20 triệu đồng tiền biển số và khoảng hơn 20 triệu đồng tiền lắp các thiết bị để kinh doanh dịch vụ. Đối với doanh nghiệp, để đầu tư hàng trăm, nghìn chiếc xe thì 1 chiếc xe hơn 500 triệu đồng là vấn đề rất lớn. Khi bán một chiếc xe Vios đã qua sử dụng 3 năm chỉ còn được khoảng 200 triệu đồng, dư nợ ngân hàng cũng phải khấu hao.

Tôi cho rằng đây là bài toán cần sự vào cuộc quyết liệt của các thành phố. Các thành phố có thể huy động sử dụng các quỹ đầu tư, có thể sử dụng các quỹ của thành phố để cho doanh nghiệp vay với lãi suất ưu đãi. Thành phố cũng có thể đề xuất Chính phủ quy hoạch trong thành phố có bao nhiêu xe cho các doanh nghiệp chuyển đổi và được hỗ trợ.

Riêng đối với các doanh nghiệp chuyển đổi xanh thì có thể đăng ký đầu phương tiện thì được khoanh nợ thuế, khoanh nợ bảo hiểm, khoanh lại nhưng đến khi người lao động nghỉ việc, chốt sổ vẫn được thanh toán đầy đủ vì doanh nghiệp không sử dụng số tiền đó tiêu bừa bãi mà sử dụng để tập trung chuyển đổi các phương tiện.

Khi chuyển đổi xanh thì chi phí vận tải thấp, chi phí vận hành xe điện chỉ chiếm đâu đó 7-8%, trong khi đó xe xăng chiếm 35-38%. Khi chuyển đổi xanh, người tiêu dùng được hưởng lợi, đa dạng các loại xe, chất lượng cũng được nâng cao. Khi đó thị trường quyết định, Nhà nước xây dựng các cơ chế hỗ trợ, đó là vấn đề cốt lõi. Nếu muốn gia tốc nhanh thì cần hỗ trợ doanh nghiệp.

-Là Giám đốc điều hành Công ty Cổ phần Tập đoàn Mai Linh khu vực phía Bắc, ông có thể cho biết, việc chuyển đổi xanh tạiTập đoàn Maiđã đượcthực hiện như thế nào?

-Cách đây 15 năm, ông Hồ Huy - Chủ tịch Tập đoàn Mai Linh cũng đã sang Pháp, Trung Quốc để nghiên cứu, tham khảo các hãng xe điện để nhập về, mong muốn giảm bớt khí thải ra môi trường. Tuy nhiên, do hàng rào thuế quan quá cao nên không làm được điều này. Đến năm 2024, Tập đoàn Mai Linh hợp tác với Vinfast, mua tới trên dưới 1.000 xe điện VF5 và tiếp tục mua tiếp. Đồng thời, chúng tôi nghiên cứu các dòng sản phẩm khác bởi kinh doanh vận tải cần đa dạng hoá sản phẩm nhưng trước mắt vẫn ưu tiên chọn dòng sản phẩm là xe Vinfast. Đây là kế hoạch chuyển đổi xanh của Tập đoàn Mai Linh đã có từ hơn 10 năm nay.

Với hạ tầng sinh thái của chúng tôi có mặt ở 63 tỉnh thành, tới đây sau khi sáp nhập còn 34 tỉnh, ở địa phương nào chúng tôi cũng đều có trụ sở, đều có thể lắp đặt các trạm sạc, đều có thể đưa lượng xe lớn vào hoạt động. Điều này góp phần giảm khí thải vào môi trường, tăng thu nhập của lái xe, đảm bảo tốt về chất lượng dịch vụ, giảm giá cước đối với người tiêu dùng. Đây là chiến lược của Tập đoàn Mai Linh, đến bây giờ mới tiếp tục thực hiện.

Xin cảm ơn ông!